Cordial Cufort

Da Wikisource.
romancio

Dominic Secka Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VII.djvu Cordial Cufort Intestazione 8 febbraio 2021 75% Da definire

Zardin da l'orma Martyrologium magnum


[p. 225 modifica]

DOMINIC SECKA.

Cordial Cufort per Christians padernurs, ils quals da lur chiars uffants tras la mort temporala vegnen privats. Pro la sepultüra dell’honest, cast & virtuos Iuven ANDREIA TœN IACHEN. In Guarda Ano. 1715. die 20. Febr. Stampâ in Engiadina bassa, Typographia da Ludovico C. Janet. Ao. 1715.

[fol. 2a] Text. Gen. XXXVII. V. 31. 32. 33. 34. 35.

CHIARISCHENS Auditurs! Eug non dubit chia vo vegniat à confessar con mai, chia intanter autras diversas tristezzas, chi solan scontrar als Crastians in quista calamitusa vita, non sia la minima: Cura chia prus padernurs stovan vair la mort da lur chiars uffants, il pustüd cura chia quaj dvainta in la flur da lur età.

Ils mails madürs, croudan da sai svess gio dal bösck, ma ’l mail chi non es madür vain con forza scarpâ gio dal bösck, è sovent con el insembel üna mansinna: Uschea dvainta tras l’inopinata mort da tals uffants, chia à fidels padernurs non es auter, co sch’ils fuos scarpâ davent ün tock da lur cour.

Siand chia ’ls uffants sun la carn è Sang dels padernurs, schi non esi da s’ dar buonder, scha in tal cas ì dvainta, quai chia dir sa sol, quai chi vain del cor, va darcheu al cour: Quinder naun disch quell’instrumaint è vasche elet della gloria da Dieu l’Ap. S. Paolo als Eph. 5. 29. Ingün non ha mâ odiâ sia proprià carn, mà la nodraja è guard’oura.

Fidels Christians saun quant gloriusas promissiuns Dieu ha fat ad els eir per vea da lur uffants in sia Ligia. Cuntuot sco els non haun algrezchia alchüna plü granda, co cura els vezen in lur uffants la gratia della renaschenscha: uschea esi impossibel ch’els tras la mort da quels non reistan fick plajads è conturblats.

Quel dimana al qual tala tristezza non gies à cour, brichia deck non merites da gnir nominà ün Christiaun, dimpersai fuos eir da stimar pêer co’ ls paians, schi co las bestias irrationales.

No havain in il present Text l’Exaimpel del S. Patriarch Jacob, il qual usche amaramaing l’annunciada mort da seis filg, ch’el pissava esser scarpâ dallas bestias crideiva. Cunbain chia quel S. Hom es eir in quai [p. 226 modifica] ün exaimpel da fragilita humana, siand che’l trapassa la debita masùra è mala paina s’ lascha cuffortar.

Perchia no dimana in tal câs non aidan sco ’ls Pajans, ils quals davart la Resüstanza non saun, schi n’haig tut avant maj per cuffort dels padernurs de nos defunct, sco eir dad auters als quals l’istes es incontra ù incuntrar podes da discuorrer. Da che fidels padernurs cura ch’els tras la mort temporala da lur chiars uffants vegnen privats, hajen da s’ cuffortar.

Mà sco chi’ns vegnen avant in tal Câs da trais sorts personas: Cioè Il Bab Celestial, dal qual quai dvainta: l’Uffant il qual vain tut davent: & ils Padernurs chi cridan la partenza da quel: Uschea havain pro la consideration da scodüna persona, da ’ns confortar singularmaing.

[fol. 2b] Jl prüm cuffort.
Schi deriva dimena il prüm cuffort our dalla consideration da quel dal qual tal ouvra proceda.

No Crastians non ins podain mâ quietar in nos accidents, ô pöja chia no sün sün la providenza da Dieu guarden. Perche sco no pissain in üna mal’aura chia Cel è terra voglen ir in ruina, siand però sur las scüras nüvlas il Cel zuond cler: Uschea in ils caâs all’improvista pissaino sovent chi sea spedi con no: ingio però scha no sün Dieu guardain schi non chiattaino auter co üna amabla ordinanza, chia no stovain dir quai es dvantâ dal Segner scha bain chi ais chiaussa strana avant nos ols.

Non testifichen las S. Chiartas da pertuot. Chi non scuntra al Crastian la minima chiausa sainza la gratiosa ordination da Dieu.
Psalm. 129.    Non es el quel chi forma il Crastian in il vainter della Mamma?

Non es el quel chia ha scrit il mais è dits, avant ch’el vegnia in il Mond?
Psalm. 22.    Non es el quel chi tira il Crastian our del büst della Mamma?

Non es el quel sün il qual il Crastian sa poza dalla matrize in naun?
Math. 10.    Non es el quel chi dombra tuots ils chiavels da seis cheu?
Psalm. 56.    Non es el quel chi dombra tuottas las larmas ch’el spanda in sia adversità?

Non es el quel chi ’l redügia darcheu in polvra, & disch: turnà darcheu filgs della glieut?

Scha dimena vo craiaivet chia quaj tot vegnia da Dieu, schi perche non s’ dessat patientar sot sia volontà. Schi haveiva nom pro Seneca ün Pajaun. Tuot quaj chi plascha á Dieu dess plaschair eir à no solùm per quaj, siand chi plascha à Dieu. Non dess bler plü havair nom pro no Christians ils quals segund l’information da nos Celestial Magister iminchiady orain: Tia vogla dvainta ils quals savain, chia la vögla da Dieu, sea [p. 227 modifica] saimper jüsta è drizada pro nos salüd, chia ’l Segner fetscha ogui chiausa per bain dels seis, il qual po müdar lur scürdüm in lgüm. lur tristezza n allegrezza, schi eir il tössi in salüdaivla medicina.

Con quaj s’ confortava il speial da patienza in sia adversità è dscheiva: Il Segner ha dat, il Segner ha tut: il nom del Segner sea benedi.

Psalm. 39. Quai pigleiva in tal mod à cour David che’l in sia calamitá d’ scheiva: Eug non avr’ mia bocca, perche il Segner ha fat.

Craiaino, sco no fermamang crair stovain, chia quel chi’ns trametta quista visita sea L’OMNIPOTAINT: Schi chi haves podü impedir quaj?

A che fin dimena tants carnals impissamaints: Ah schi s’havess fat quaj ô tschaj, scha no havessen dovrà tals mezs! Perche chi voleiva podair müdar la gratiosa voluntà da Dieu?

[fol. 3a] Crajaino ch’el sea l’OMNISCIAINT, schi co havessi podü gnir ordinà melg, co quaj chi es dvantà? Perche star dimena á dir: Ach scha deck i non fuos id usche spert, scha no deck havessen podü discuorrer con el plü löng; co non ins havaino inacorts? ô no miserabels! Pissaino chia nos impissamaints sean ils impissamaints da Dieu, nossas vias las vias da Dieu?

Craiaino ch’el sea l’ MISERICORDIAIVEL. Ei schi non dubitain ch’el non manaia usche bain con ils uffants co cun ils padernurs, il qual fa del bain all’anima del defunt, è non trametta als padernurs plü co quaj ch’els poun portar.

Craiaino ch’el sea l’Jüst. Ach schi’ns perchürain chia no non brunclan contr’el: perche sch’el ins voless castigar schi havess el milli causas la pro. Dschain con David Segner tü est jüst, è tuots teis jüdicis sun jüsts.

Craiaino ch’el sea brichia deck Bab dels uffants, dimpersai eir dels pedernurs, schi savaino ch’el ha la meldra raschun: E quant pack üna Béla ha da s’almantar, cura chia l’uffant ch’ella lattainta vain tut davent dad ’ella, usche pauck ha un padernurs in tal caás da plonscher.

Craiaino finalmaing ch’el sea nos Bab in Christo Jesu. schi considerain, che no sean obliats à Dieu. El da seis Filg à no seis inimis, è non desno offerir sü nos uffants ad el chi es ün Bab tant bontadaivel? El da per no seis Filg in l’ignominiusa mort della crusch; è non il dessen no dar gugent nos affonts in la gloria Celestiala? considerand quaj Abraham, schi eira’l usche prompt da d’offerir seis filg à Dieu con agien maun. Dumandain da Dieu la cretta d’Abraham, schi vain eir in no à s’ mussar üna tala obedienza sco in Abraham. [p. 228 modifica]

Il segond cuffort.

Lascha’ ns huossa considerar il segond cuffort il qual vain tut our della consideration della persona dels uffants, ils quals tras la mort temporala vegnen sdrappads davent.

No vezain our della preletta historia il S. Patriarch Jacob fond usche grand cordoli, perche ch’el piseiva chia seis filg fuos scarpà dallas bestias; il qual el impro à seis temp in Egipta in granda degnità chiatet. Be uschea faun cordoli soventas giadas prus padernurs, ch’els per granda tristezza paisen, chia lur uffants sean tras la mort, sco tras üna fiera bestia travûs. Ma cur els aintren in las Santitads da Dieu, qua chiatten els lura ch’els non sun pers, dimpersaj ch’els pausan in il maun da Dieu, è ch’ingün tormaint non ils tocca.

Lascha’ ns per meldra information sün duos chiausas far surasen. 1. Che ch’els tras lur partenza bandonan. 2. Quaj ch’els all’incontra haun acquistà. Vo savaivet pür chia quaj ch’els haū bandonâ es vaun temporal è corruptibel, quai ch’els haun acquistà es glorius, incorruttibel & Etern.

[fol. 3b] Schi che bandonen dimana quels chi tras la mort vaun davent da qui? Els bãdonen il present mond. Ma dittam, Auditurs, che es quist Muond? Non es el ün Egypta, ingio no eschen in düra servitüt? Non es el üna Sodoma, ingio regna da tuotta sort puchiats è vizis? Non es el üna Babilo(u)[n]ia ingio la Baselgia da Dieu ha cranda crusch e tribulatiuns es sottaposta? Els bandonan quai chi es in il muond, numnadamaing, giavüschamaint dels ölgs, giavüschamaint della carn è la superbia della vita, sco disch S. Joannes. 1. Joh. 2. 16. Dittam huossa non esi chiausa vairissima chia quistas chiausas tuottas missas insembel nō meritan chia no giavüschen nos defunts ün solet momaint in quist muond? Perche che sun richezas auter co spinas, las qualas tras contins pissêrs puonschen il cor? Che sun honuors temporales auter co Splendida Miseria, q. a. üna pompusa miseria, ingio chia sovent sot ün grand tittel, da milla sort tema, angoscha, fadia è lavur es zupada? Che sun ils delets da quista temporala vita auter co töschiantadas mà induradas pilulas las qualas sun bain dutschas alla bocca, ma scarpan il Corp? Tuot es vanità. Vanità dellas vanitats, ogni chiausa es vanità! Clamma il predicator. Eccle 1. Els bandonan il corp. E che es quel scha bain para bel? L’es cendra, polvra, ün sack d’ascröng, üna preschun à la quala l’anima vain in granda miseria salvada sü: üna bottea da puchiads in la quala da contin s’ palaintã ils nauschs giavüschamaints in tal mod chia ’ls plü prus haun da sospirar con Paulo Rom. 7. Ah mai miserabel Crastian chi vain am trat our da quist Corp da la mort! Il corp vain tant co ün graun d’ formaint semnà [p. 229 modifica] con indubitada beada spranza ch’el sün il Juvnessen dy con granda gloria vegnia à resüstar. Con ün plæd, els bandonan infinita miseria, crusch, tribulatiun & anguoscha.

Volaivet huossa savair quaj ch’els all’incontra survegnen in pe da quaj ch’els haun bandoná: schi sapchiat ch’els acquistan quaj chi es lönsch plü glorius. In pe da quist muond vegnen els in il Cœlestial Paradis, davart il qual disch l’Apo: S Paulo: ch’el haja udi chiausas ineffablas siond stat allà transportà. In pe del Tabernacul terrain del corp survegnen els la gloriusa fabrica chia Dieu svess ha far in Cel. In pe dell’allegrezza da quist mond chi non es auter co üna sumbriva, acquistan els la Celestiala: ingio els vezan Christo da faccia in faccia, ingio ils elets Anguels & ormas sun raspats, ingio las Cittras Celestialas strasunan è Dieu vain lodà è glorifichià con Musica Angelica. Id es bain vaira, eug confess chia Pedernurs s’allegran da podair surviver è vair lur filg in il stadi matrimonial compagnià, da podair sias nozas con allegrezza celebrar: Ma non dess esser di gran lunga plü granda lur allegrezza ch’el sea con il spiritual è Celestial spus JESU CHRISTO compagnâ, è tras la temporala mort in la Sala dellas Celestialas nozzas manâ? sainz’alchün dubi scha nos frar defunt, quel amâ & cast Juven, podes tschantschar à seis afflits Pedernurs, schi gnis el à dir: Perche, ô meis [fol. 4a] chiars padernurs eschet usche fick conturblats sur mia partenza? Ah nu’m invidiarai la grand’allegrezza ch’eug n’haig in Cel! Che n’haig eug fallâ chia vo ’m vollessat darcheu giavüschar in quist malsavuri mond? Eug craj bain chia quaj dvainta tras cordial amur. vo s’havesset allegrats sch’eug fuos stat àmo ün pa pro vo: Ma s’allegrâ ch’eug sun huossa pro meis Bab Celestial. Vo speravet ch’eug gniss ad esser il bastun da vossa veldüm, l’allegrezza da vos cors. Ma s’allegrâ ch’eug sun in la compagnia dels Angels è beats, s’ cuffortâ è sperâ farmamaing chia ’l Segner vegnia ad esser il ferm bastun & confort da vossa veldüm è chia bot vo vegnat à gnir pro maj.

Il terz Cuffo(t)[r]t. Huossa im para ch’alchüns dà vo s’impissarat è dscharat. ô Dieu no savain bain eir no chia per el nō esi da cridar, mà id es da far per ils padernurs chi sun privats da quel cuffort ch’els havessen tgnü qui sur terra da lur chiar Filg. Gni naun dimana tadlâ per vos cuffort è considerâ con maj las sequentas chiaussas: sapchiat chia quaj chi es scuntra à vo; es scontrâ è scontra à blera milliera d’ Christiauns iminchiady: perche s’ dessat dimena laschar parair sco chi sa scontres chiausa strana & inusitata? Melginavant conferi vos stadi con il stadi da dautra glieut als quals es scuntrà plü granda tristezza co à vo, schi gnivat à cognoscher chia Dieu gea intuorn con vo gratiusamaing, è chia vo inchiamo hajet dal ingraziar. [p. 230 modifica]

Moura ad ün chiar filg, ch’el s’impaissa che bacun Abraham stovet digerir, cur el arfschet comand d’offerir sü à Dieu seis solet filg dilet Isacc: che (r)[t]ristezza haun tgnü la Vaidgua da Nain, Luc. 7. Alla quala morit seis solet filg, il bastun da sia velgdüm. Mora ad ün qualchün ün filg timorus da Dieu è bain nad, schi ch’el s’allegra d’havair observâ in el las primitias del S. spiert segnats da sia cretta & beadenscha, è s’impaisa che dolur sia quella cur ün stova vair la mort d’ün filg empi è dissolut.

Moura ad ün ün uffant tras malatia è natürala Christiana mort: ch’el s’impaisa sün quels padernurs ils quals tal votas haun stovü vair üna mort violenta ù eir ignominiosa da lur uffants. Ditta’m, Auditurs, che granda dolur havetten nos prims padernurs per vea da lur dus filgs, l’ün dels quals mazet l’auter? Che grãda tristezza vezet Aron in seis duos filgs, ils quals per havair sacrifichià al Segner eister fœ, gnitten cossümads tras il fœ: & el Aron non podeiva trar aint ingün vistmaint da læd ne far cordöli? Lev. 10.

Che dolur havet Eli per vea da seis duos filgs. El inclegiet chi fuossen gnüds per la vitta in la battagla; è chia l’Arca della Ligia fuos praisa dals Filistiners, sa smarit in tal möd, ch’el det inavo, s’ rompet il culöz è morit. 1. Sam. 4.

Lonsch plü granda fuo l’anguoscha del Raig Zedechia, cur seis uffants gnittan l’ün davo l’auter avant seis ols mazads & à del gnittan chiavads oura ils öls, è manà preschun in Babilonia.

[fol. 4b] Finalmaing craiai fermamaing chia tala visitatiun sea à prus padernurs nüzaivla. Chi non veza chia no Crastiauns nos cors massa fick vea dellas chiaussas terrainas rantain, è l’androura ingualmaing ün Idol fain: stovan pertant esser crafftaivels mezs è fermas chiadainas per chia no vegnen dallas chiaussas terrainas retrats è pro Dieu sü in Cêl menads. E quista es la causa ch’el spessas voutas ins piglia davent quels chia no in la presenta vita havain tgnü per ün tesaur: Accio chia quatras s’ complescha in no quaj chia Christo disch. Math. 5. 21. Ingio vos thesaur es, qua es eir vos cour. Per chia no dian con David el non vain à tornar pro no, ma no gnin bot à gnir pro el.

Con quist ins desno confortar in la mort da nos Frar defunt, el es tut davent da seis padernurs, per ch’els sün in Cel plü sovent s’impaisen pro el bot da podair ir braman è giavüschan. Quel nos defunt frar in Christo da prus è fidels padernurs nad, in la vaira Christiana Reformata Religiun allevâ, in las scolas à cognoscher Dieu è quel ch’el ha tramis Jesum Christ informâ, da juven in sü imprais la pietà: insembel con il lat matern la temma da Dieu, il principi d’ogni sapienza, il compendi da [p. 231 modifica] tuottas virtüts tschütschâ. Seis gust eira leer il plæd da Dieu, il Testamaint da seis Bab Etern, & il contrat Matrimonial con Jesu Christo seis spus Cœlestial. Seis plaschair eira discorter con Dieu tras il solet Mediatur J. C. Sia cretta ha’el tras üna vita Christiana con singolaras virtüts fettada mossà, & in tal möd dürant il cuors da sia vita humiltà banduseza patienza è castità palantâ; las S. Raspadas, predgias & oratiuns diligiaintamaing frequentà & amâ; all’incontra las malas compagnias ödiâ. Obediaint & allegraivel à seis pardernurs, l’ornamaint da lur Casa, üna bain favorida flûr in nossa Baselgia, chi ha odur da pietà & autras virtüds eir principalmaing in sia malatia con invincibla pàtienza declarâ, co rüglenscha da seis puchiads & invocatiun del Nom del Segner infina alla fin ha perseverâ; la grazia, agüd & cuffort del Segner sco eir la remissiū da seis puchiads & üna beata fin inplorà & tras grazia inpetrâ, & uschea tanter nossas Oratiuns es our dalla miseria passà & pro Dieu in la Celestiala gloria riva: Il Nom del Segner sea æternamaing ludà è glorifichia.

AMEN.