Historias dil munt sogn Gieri/18
 |
Questo testo è incompleto. | |
| ◄ | 17 | 19 | ► |
La matta senza bratscha.
En gasacca verda in signur
Vegn in di e va vitier in pur.
Gl' jester di tut curteseivlamein:
„Gronds quitaus vus squetschan, jeu sai bein.
2450 Mo tadlei! Jeu sai vus consolar;
Tonts daners sco vus duvreis, vi dar;
Suenter dudisch onns stueis schar prender
Vossa feglia, ch' jeu stoi lu pretender.
E cuntents cun quei ei il ranver,
2455 La rugliada aur el vesa cun plascher,
Ch' il signur ras' ora silla meisa:
In mantun metall de gronda peisa.
Sevolvend ord casa il signur,
Ch' el ha peis cavagl, observ' il pur.
2460 Mo la sia matta bein carschida,
Buna, pietusa ei vegnida. —
Suenter dudisch onns compar' il ner,
L' empermessa vul el ad haver.
Mo la giuvna era s' enzinnada
2465 Culla sontga crusch e selavada.
Gl' jester per la feglia sestellegia;
Adumbatten ei denton la breigia.
Quel en verd al bab ranver cusseglia:
„Leva ella la damaun, merveglia,
2470 Spert pitgei ad ella giu ils mauns,
Che fan quell' enzenna dils cristgauns!“
Strusch che tras las neblas rump' il di,
Da siu letg la giuvna leva si —
Fa la crusch cun il pertratg vid Diu,
2475 Lava e scultresch' il tgau fluriu.
Mo siu bab per tribla engurdientscha
Fa quei act maltschec de turpegentscha,
Cun sfraccar ad ella sia bratscha,
Ch' ella sto bargir ed ei pupratscha.
2480 Egl uaul la feglia vegn menada
Vid in pegn cun in sughet ligiada.
Ils utschals per ell' han compassiun,
Rumpan agrad giu sin caglias lur canzun.
Mo da prescha ord siu reginavel
2485 Tier la maltractada vegn il giavel.
Da mervegl cun aua benedida,
Oraziun e crusch seprovedida,
Stat la giuvna vid il pegn segira:
Quel en verd vegn buc tier sia mira.
2490 Alla catscha va quei di il mat
Dil barun dils Plauns ed el combat
Vegn el a cavagl leu demaneivel,
Aud' in tun pliront e lamenteivel,
Anfla la giuvnetta maltractada
2495 Vid la plonta cun siu dies ligiada.
Ord la siala vegn il cavalier,
Porta spindrament vegnend neutier,
Taglia il sughet cun siu cunti
Tuorna cun la matta el casti.
2500 Orasut las larmas quella ri
Sil cavagl alzada viasi;
Biala, de bien cor ei quella matta,
E sin via fan els dus l' entschatta
D' amicezia, che duei menar
2505 Els in di sco spus avon gl' altar.
Nozzas han els fatg legreivlas, bunas;
Mo in temps pli tard ei va o tunas,
Che uiaras rumpien en la tiara.
Il barun cun roscha militara
2510 Sto marschar pli lunsch tier la schuldada,
Bandunar la dunna contristada.
La baruna vegn lu en speronza,
Dat la vet' a biala feglialonza:
Viscals schumalins sco latg e vin,
2515 Cun egliets carins sco flurs de glin.
Tiel mariu in mat cun la nuviala
Vegn termess. Mo suenter in' uriala
Il currier en in uaul gartegia,
Nua ch' ina stria sestellegia,
2520 De midar entuorn la brev termessa
Per vergugna della barunessa.
Quella brev, dil tut sfalsificada,
Legia il barun: la disgraziada
Barunessa hagi stagl affons
Survegniu gatells, macorts e gronds.
Il barun en scret als ses commonda:
„Ord ils peis cun la vergugna
gronda!“
La signura sto naven fugir,
Va culs pigns albiert per encurrir.
Ils utschals sin plontas fetg activs,
Fan a mogn' ad ella lur ignivs.
Silla fugia ella seit endira,
Sch' eir anflass in aua ella mira.
In laghet catt' ella ad agur —
E semetta giu culs pigns sigl ur.
Bials termagls en l' aua fan litgivas;
Sepplaccond la mumma sillas rivas,
E buend dall' aua cun enclins:
El lag croda in dils schumelins!
Cun ses stumbels ella tonsch' en l' aua,
E quels creschan en quell' unda blaua,
Ch' ella ha ses mauns entirs puspei,
E gl' affon tschaff' ella pei a pei!
La baruna mir' uss consolada
Leu entuorn e ves' en la contrada
Sin in tgiembel in casti stupent,
Per la tiara in bi ornament.
Ella passa si per la tessaglia
Tier la tschenta ferma de miraglia,
Che protegia or dentuorn l' entrada
Cun enqual tuoretta bein plazzada.
Tras la port' aviarta dil rempar
En l' emprema cuort po ell' entrar;
Sil maun dretg sto ella denter mirs
S' avanzar tier loghens pli segirs.
Puspei vegn in esch fortificau,
Tras arviuls mein' endadens il vau,
Ed il garter fier, che siar' il pass,
Ord la tuor laschaus schiglioc a bass,
Oz vid las cadeinas ei alzaus
Si en la turrera e fermaus.
Leu tras endadens va la signura,
Vesa ina cuort interiura
Dalla tuor pli aulta schurmigiada,
2565 Anfla era en la cantunada
In baghetg a parti cun tgamin
Cun fenestras de fin origin.
La signura en la cuort interna
Trai si aua or de la cisterna,
2570 Va culs pops bufatg lu si per scala
Tiel lautget de lenn e lu en sala.
Tut aviart' ei combr' e tgaminada,
En la stiva dat la solegliada,
El balcun ruaussa la signura,
2575 Mira, spetga, bragia aunc allura,
Anfla tut pinau quei ch' ella drova,
Mo negina glieut che cheu semova.
Il barun lu tuorna ord' l' uiara;
Suenter la consorta el empiara,
2580 Senta ricla digl entiert commess
E far bien persuenter el vuless.
Cun ses cavaliers ad encurrir
Va el lunsch tras igl itschies entir.
El casti els anflan la baruna
2585 Cun ils schumelins de buna luna;
Selegrond da cor en giubilo
Vegnan els leu puspei giu ado.
Mond a casa dat aunc in' egliada
La barun' entuorn en la contrada —
2590 Per mirar sil crest quei rar casti:
Mo nuot auter leu ei vesan pli
Ch' in spinatsch, carschius si ord il tratsch. — —
Lucia de Pultengia, naschida de Canal,
Ha de risdar historias in dun tut special,
2595 Culs mauns e cun egliadas sa ella illustrar
Ils plaids de la faviala, ch' ins po mai emblidar;
Co l' ond' ei de comparsa ti vul forsa saver?
Vegnida sin visetta, ell' ei vestgid' en ner.
Mo alva ei la fatscha, pallida de mirar,
2600 Sco neiv il Matg vanzada el fiep ded in englar.
E de Tujetsch la dunna ha priu el spert avon
De raquintar da quella, che steva sut in vonn.