Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/760

Da Wikisource.
752 Gion Antoni Bühler

En il medem cas, sco il scolast en scola, ei era il predicatur en sia sphera. Tgei differenzia eis ei denter ina peroraziun tenida en in linguatg cultivau e flexibel, che ha expressiuns per tot ils sentiments, per ideas e verdads sublimas, che moventan il cor, ne ina peroraziun en in linguatg negligiu, che ha quasi neginas autras expressiuns che quellas per la vita materiala! Gie, ina gronda differenzia eis ei denter ina peroraziun e lautra, era sche il contegn fuss per auter il medem. La harmonia dil linguatg ei de gronda importonza e de gronda influenza. In discurs en in s. tempel na dovei esser solettamein in nobel e sublim a riguard sia materia e siu contegn, el dovei era esser vestgius en in nobel e flexibel linguatg. La forza dil linguatg, gie la forza din bel e nobel linguatg ei grondissima. Gia en ils temps antics han las peroraziuns de distinguii oraturs, tenidas en in bel, nobel e sublim linguatg, fatg sin il pievel ina immensa sensaziun e dominau quel. —

E tgei Patriotismus vegn cultivaus en ils cors de nossa giuventetgna, sche quella na vegn habilitada de saver exprimer ses sentiments sur las bravuras de noss babuns en in dign linguatg! Tgei enthusiasmus dovei arder en ils cors della giuventetgna per la patria, per sia libertad e sias instituziuns independentas, sche ella na affla l’expressiun qualificada, per exprimer sia admiraziun e veneraziun! —

Dovei il linguatg romonsch vegnir elevaus tier in linguatg literaric, era mo per nossas simplas relaziuns republicanas, sche drova ei tut la forza dils Romonschs tier sia cultivaziun — l’uniun ei absolut necessaria, ne che nus cavein la fossa nus sezs in a lauter. —

Il Novellist, che ha cooperau cun tut sia fleivla forza a Reichenau per la menzionada uniun de noss dialects rhäto - romonschs, tenerà era quella et improverà de vegnir suenter als conclus che ein vegnii prii da quella conferenza. El supplichescha dentont per indulgenzia, essent che pliras caussas de questa uniun ein ad el aunc novas et ei passerà aunc in temps, avont che la disa hagi fatg natira. —


Il Novellist II.

[p. 49] Il Calgèr da Sent.

Ina historia originala da J. A. Bühler.

I.

L’inviern del ann 1653 era stau in inviern de granda fredaglia, principalmein in nossas valladas alpinas. A la fin del Mars schescheva aunc ina grossa nevada nell’Engiadina et era in autras contradas del