Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/950

Da Wikisource.
942 Gion Antoni Bühler

novamein. Ün di il princip cattet siu carroçèr nella stanza del portier cun ün codesch in maun. Il princip il demandet, tgei che el fetgi, e Gianin gli respundet s’inrossind, che il imprendi la lingua tudesca. „Brav!“schet il princip, „sche vus haveis plascher d’imprender questa difficila lingua, jeu vus procurerà ün instructur, il qual vus l’insegna“. Et in verdad, il princip faget çercar ün bun magister per Gianin et il laschet instruir a sias spesas. Gianin se profitet de questa buna occasiun et imprendent il tudesc cun tota diligenza et er cun bun success. In treis meins circa el favellava andantamein tudesc, fratant che ils serviturs, ils quals eran Italians, savevan amò gnanc ün plaid de questa lingua, la quala els nomnavan üna lingua barbara. Gianin però continuet cun siu studi e non imprendet be da çiançiar il tudesc, dimperse er da leger e scriver.

Audind il princip ün di, che Gianin discurreva gia francamein tudesc cun ün hum ester avant siu hotel, el se miravigliet dels progress che siu carroçèr haveva gia fatgs e comezet er el a favellar tudesc cun Gianin e gli schet ün di: „Dann, che jeu non hai conoschiu vos buns talents avant, aschiglioc jeu havess fatg da vus inzatgei plü che be ün carroçèr. Ma Gianin gli respundet, che el sei compleinamein content cun sia occupaziun da carroçèr e non giavüschi inzatgei meglier. El continuet ses studis cun instancabla diligenza e manava in mez la viva populaziun de Viena üna vita quieta e solida, sco sche el fuss ün hum attempau, cumbein che el non haveva amò compleniu siu 21 avel ann. Ils serviturs italians eran da plü leva pasta; quels [p. 235] çercavan ils plaschers della capitala imperiala, cura et inua che els savevan e podevan. Lur conduita non era giust ün’exemplara. Els çercavan er d’ingivinar Gianin in lur societads, ma invan; quel restava adüna a casa las seras, s’occupand cun caussas utilas, in pe dad ir a çercar vans plaschers e spender inutilmein sia moneida. El voleva plü bugen viver solid e spargnar siu guadagn, per saver mantener sia cara mamma tant meglier nels dis de sia vegliadüna. Et el haveva cert raschun. Quantas inutilas expensas fa la giuventüna suvent, çercand ogni di be custeivlas recreaziuns, senza pensar alla possibilitad, che il temps futur la possi metter in sittuaziuns, nellas qualas ella savess applicar meglier la moneida acquistada.

Cumbein che il mava (geva) excellent cun Gianin a Viena, el comenzet totüna plaun a plaun ad esser plü trist. Il clima, il qual era qua plü fresc che in Italia, gli faget indament (adimaint) sia patria grischuna e sia cara mamma, della quala el da ditg innà non haveva reçert novas. E vegnind allura a Viena alla fin del ann üna bella nevada, Gianin daventet aunc plü trist e taciturn. Neiv el non haveva mai vis in Italia, ma qua a Viena ella era crodada in granda massa sco in nossas muntagnas grischunas.