Pagina:Storia delle arti del disegno III.djvu/386

Da Wikisource.
368 D i s s e r t a z i o n e

spiria extorquens. E nell’altra1: Reliquis, si qui sunt, qui ignorantia labi possent., hoc modo responsum sit, Italiæ caput, Romam, nec Italiæ tantum, sed totius orbis, multis bellis, ac cladibus, interque alias longa suorum Pontificum, ac principum absentia extenuatam, & attritam, ac pene consumptam, dolens fateor, cujus vastitas, quantum non soli Italiæ, sed membris omnibus, hoc est mundo noceat, & in primis Christiano generi, vident omnes, nisi quorum livor, tumorque oculos premit; hac tamen ipsa Urbs tot vastantium e manibus tibi cœlitus reservata ni respuis, & divinæ gratiæ, tuæque virtutis adminiculo restauranda felicitatem tibi in cœlis æternam, atque in terris immortalem gloriam allatura est.

Non si creda però con tutto quello, che a que’ tempi anche le antiche statue avessero patito un eguale naufragio. Ci assicura il Petrarca medesimo2, esservene rimaste ancora innumerabili, e degli eroi, e degli uomini illusori principalmente, le quali si ammiravano da coloro, che aveano qualche piacere a contemplare le belle opere dell’antichità:

G. Delectant statuæ. R. Accedunt hæ quidem ad naturam propius quam picturæ, illæ enim videntur tantum, hæ autem & tanguntur, integrumque, ac solidum, coque perennius corpus habent; quam ob causam pictura veterum nullæ usquam, cum adhuc innumerabiles supersint statuæ.... Fuere aliquando statuæ insignia virtutum, nunc sunt illecebræ oculorum: nelle quali parole non mi pare, che possa intendersi di frantumi di statue, ma d’intiere; ed esservi siate conservate gemme, carnei, ed altre pietre preziose, e delle medaglie, si capisce facilmente dalla citata di lui opera, e da altre, nelle quali se l’autore si mostra oratore eccellente, insigne poeta, e saggio storico, non lo troviamo meno intelligente, e di buon gusto nella scienza antiquaria, di cui egli forse fu il primo a ren-


dersi


  1. lib. 9. epist. 1. pag. 850.
  2. De remed. utr. fort. lib. 1. dial. 41. pag. 39.