 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| secunda epocha temporis obscuri | 475 |
essent. Quod dat coniiciendum constantem super gentium et vero, nisi quis intra arces imperii, quae hostem arceant, se receperit, is iure gentium postliminio receptus non habetur1.
Duo rerumpublicarum ordines inchoati —
Respublicae ex pietate et virtute ortae.
[60] Ita, clientelis fundatis, extitere duum ordinum, quibus omnes stant respublicae, rudimenta, inclyti et clientes: illi sacri, hi profani; illi fortes, hi infirmi; illi sapientes, hi vulgus; ac proinde illi digni, qui heri essent, hi famuli. Unde ordinibus omnino duobus omnis respublica constat: altero qui imperat; qui paret, altero. Et respublicae omnes pietati, religioni, virtuti suas primas debent origines; namque ex optimis et plebibus primum coaluere, ut inferius dicemus, qui, rebus publicis sedatis «patres» et «plebes», motis vero «optimates» et «turbatores» dicuntur.
«Viri» et «homines», «foeminae» et «mulieres».
[61] Et prima illa generis humani divisio introducta, ut alii «viri», alii «homines» essent, et «viri» essent qui graecorum «heroes»: unde romanis mansere «vir» vocabulum dignitatis, «homo» naturae; uti «foemina» vocabulum laudis, «mulier» contemptus.
Optimi, heroes inchoati philosophorum, iuris heroici fundatores.
[62] Et optimi tertii ab homine integro heroes fuere, heroes, inquam, pudoris, continentiae, iustitiae, fortitudinis, sapientiae, humanitatis, quas omnes virtutes colebant ipsa pietate: quales postea philosophi suos heroas fingere rationibus studuere. Quare libro superiore2 dicebamus, si «ius maiorum gentium» graece vertere quis vellet, ei δίκαιον ἡρωϊκόν quam proprie tam eleganter dicendum esset.
