 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| de dominio | 335 |
testimonio, omnem virtutem significabant, quod omni virtuti modus inest, quem
ultra citraque nequit consistere rectum.
Huiusque vetustatis vestigium est ut «homo frugi» vir probus, modestus etiamnum dicatur.
Ut primum iustitiae fundamentum, moderatio,
inter homines iactum.
[14] Et ea ratione, rebus ipsis dictantibus, omnium virtutum fundamentum inter homines a divina providentia iactum est, moderatio. Namque et homines divino auxilio destituti erant ut possent recte agere ex deliberata ratione, et nondum communis utilitatis occasiones natae eos iusti iniustique poterant submonere.
Rerum mobilium traditio, modus acquirendi dominii iure naturali introductus, iure gentium receptus — Prima utilitatis occasio, inter homines nata, quae eos iustitiae commonuit.
[15] Atque ex his quae hactenus dicta sunt liquet traditionem rerum mobilium esse modum dominii parandi, iure naturali introductum, iure autem gentium receptum. Nam ante gentes fundatas usuvenisse necesse est, aut saltem potest, ut alius alio rerum genere vitae necessariarum abundaret, quo egeret alius; et pudorem dictasse ut egens voluntate compotis rem acciperet, et pro ea aut eandem in genere dare promitteret, aut aliam daret qua forte alter egeret. Quae fuit prima utilitatis occasio inter homines nata, quae eos iustitiae commonuit.
Permutationes primi in terris contractus — Promissa ante gentes conditas celebrata — Traditio rerum soli iure gentium introducta.
[16] Atque indidem colligitur permutationes primos hominum contractus, et promissa ante conditas gentes celebrari coepta, de rebus mobilibus tamen. At, postquam a gentibus distincta terrarum dominia, traditio ad dominia quoque rerum soli quaerenda producta est.
