Pagina:Vico, Giambattista – Il diritto universale, Vol. III, 1936 – BEIC 1961890.djvu/146

Da Wikisource.
730 dissertatio undecima

I

Prima «fata» quae?

[4] Heroum in senatu sententias prima fuisse «fata»: cui coniecturae adstipulatur «fari» et «fasti dies», quibus praetor «iusfatur», ius certum, circumscriptum, immotum dicit; et «fabae» ab eadem origine verbi «fari», cuius diminutivum «fabula», quanquam mutata primae syllabae quantitate, quibus forsan principio sententiae ferebantur. Et ita, apud lingua rudissimos, primum «fari» mentis fuerit, nempe sententia.

II

Numerus aurea aetate nondum intellectus.

[5] Heroes sero intellexisse numerum, ut alibi diximus, et reges heroum sententias in concilio bilancibus expendisse, cum numerare non nossent; atque id sibi velie bilances quas poetae appingunt Astraeae, quam aurea aetate in terris egisse narrant.

III

Ut Iupiter Fato subiectus?

[6] Respublicas heroicas fuisse optimatium, in quibus reges Consilii decretis sive senatusconsultis obligantur; et ita Iovem fatis subiectunt esse.

IV

Reges heroici perpetui consules.

[7] Heroicos reges suarum rerumpublicarum singulares ac perpetuos fuisse veluti consules, qui, pensitatis utrinque heroum sententiis, in illam maioris ponderis senatusconsulta concipiebant.

V

Prima «pensitatio» et prima «pondera rationum».

[8] «Pensitare rationes» de his temporibus primo et proprie dictum esse; et haec prima et propria «rationum pondera» in terris fuisse.