11:1 Carmine dum tali silvas animosque ferarum 11:2 Threicius vates et saxa sequentia ducit, 11:3 ecce nurus Ciconum tectae lymphata ferinis 11:4 pectora velleribus tumuli de vertice cernunt 11:5 Orphea percussis sociantem carmina nervis. 11:6 e quibus una leves iactato crine per auras, 11:7 'en,' ait 'en, hic est nostri contemptor!' et hastam 11:8 vatis Apollinei vocalia misit in ora, 11:9 quae foliis praesuta notam sine vulnere fecit; 11:10 alterius telum lapis est, qui missus in ipso 11:11 aere concentu victus vocisque lyraeque est 11:12 ac veluti supplex pro tam furialibus ausis 11:13 ante pedes iacuit. sed enim temeraria crescunt 11:14 bella modusque abiit insanaque regnat Erinys; 11:15 cunctaque tela forent cantu mollita, sed ingens 11:16 clamor et infracto Berecyntia tibia cornu 11:17 tympanaque et plausus et Bacchei ululatus 11:18 obstrepuere sono citharae, tum denique saxa 11:19 non exauditi rubuerunt sanguine vatis. 11:20 ac primum attonitas etiamnum voce canentis 11:21 innumeras volucres anguesque agmenque ferarum 11:22 maenades Orphei titulum rapuere triumphi; 11:23 inde cruentatis vertuntur in Orphea dextris 11:24 et coeunt ut aves, si quando luce vagantem 11:25 noctis avem cernunt, structoque utrimque theatro 11:26 ceu matutina cervus periturus harena 11:27 praeda canum est, vatemque petunt et fronde virentes 11:28 coniciunt thyrsos non haec in munera factos. 11:29 hae glaebas, illae direptos arbore ramos, 11:30 pars torquent silices; neu desint tela furori, 11:31 forte boves presso subigebant vomere terram, 11:32 nec procul hinc multo fructum sudore parantes 11:33 dura lacertosi fodiebant arva coloni, 11:34 agmine qui viso fugiunt operisque relinquunt 11:35 arma sui, vacuosque iacent dispersa per agros 11:36 sarculaque rastrique graves longique ligones; 11:37 quae postquam rapuere ferae cornuque minaces 11:38 divulsere boves, ad vatis fata recurrunt 11:39 tendentemque manus et in illo tempore primum 11:40 inrita dicentem nec quicquam voce moventem 11:41 sacrilegae perimunt, perque os, pro Iuppiter! illud 11:42 auditum saxis intellectumque ferarum 11:43 sensibus in ventos anima exhalata recessit. 11:44 Te maestae volucres, Orpheu, te turba ferarum, 11:45 te rigidi silices, te carmina saepe secutae 11:46 fleverunt silvae, positis te frondibus arbor 11:47 tonsa comas luxit; lacrimis quoque flumina dicunt 11:48 increvisse suis, obstrusaque carbasa pullo 11:49 naides et dryades passosque habuere capillos. 11:50 membra iacent diversa locis, caput, Hebre, lyramque 11:51 excipis: et (mirum!) medio dum labitur amne, 11:52 flebile nescio quid queritur lyra, flebile lingua 11:53 murmurat exanimis, respondent flebile ripae. 11:54 iamque mare invectae flumen populare relinquunt 11:55 et Methymnaeae potiuntur litore Lesbi: 11:56 hic ferus expositum peregrinis anguis harenis 11:57 os petit et sparsos stillanti rore capillos. 11:58 tandem Phoebus adest morsusque inferre parantem 11:59 arcet et in lapidem rictus serpentis apertos 11:60 congelat et patulos, ut erant, indurat hiatus. 11:61 Umbra subit terras, et quae loca viderat ante, 11:62 cuncta recognoscit quaerensque per arva piorum 11:63 invenit Eurydicen cupidisque amplectitur ulnis; 11:64 hic modo coniunctis spatiantur passibus ambo, 11:65 nunc praecedentem sequitur, nunc praevius anteit 11:66 Eurydicenque suam iam tuto respicit Orpheus. 11:67 Non inpune tamen scelus hoc sinit esse Lyaeus 11:68 amissoque dolens sacrorum vate suorum 11:69 protinus in silvis matres Edonidas omnes, 11:70 quae videre nefas, torta radice ligavit; 11:71 quippe pedum digitos via, quam tum est quaeque secuta, 11:72 traxit et in solidam detrusit acumina terram, 11:73 utque suum laqueis, quos callidus abdidit auceps, 11:74 crus ubi commisit volucris sensitque teneri, 11:75 plangitur ac trepidans adstringit vincula motu: 11:76 sic, ut quaeque solo defixa cohaeserat harum, 11:77 exsternata fugam frustra temptabat, at illam 11:78 lenta tenet radix exsultantemque coercet, 11:79 dumque ubi sint digiti, dum pes ubi, quaerit, et ungues, 11:80 aspicit in teretes lignum succedere suras 11:81 et conata femur maerenti plangere dextra 11:82 robora percussit, pectus quoque robora fiunt, 11:83 robora sunt umeri; nodosaque bracchia veros 11:84 esse putes ramos, et non fallare putando. 11:85 Nec satis hoc Baccho est, ipsos quoque deserit agros 11:86 cumque choro meliore sui vineta Timoli 11:87 Pactolonque petit, quamvis non aureus illo 11:88 tempore nec caris erat invidiosus harenis. 11:89 hunc adsueta cohors, satyri bacchaeque, frequentant, 11:90 at Silenus abest: titubantem annisque meroque 11:91 ruricolae cepere Phryges vinctumque coronis 11:92 ad regem duxere Midan, cui Thracius Orpheus 11:93 orgia tradiderat cum Cecropio Eumolpo. 11:94 qui simul agnovit socium comitemque sacrorum, 11:95 hospitis adventu festum genialiter egit 11:96 per bis quinque dies et iunctas ordine noctes, 11:97 et iam stellarum sublime coegerat agmen 11:98 Lucifer undecimus, Lydos cum laetus in agros 11:99 rex venit et iuveni Silenum reddit alumno. 11:100 Huic deus optandi gratum, sed inutile, fecit 11:101 muneris arbitrium gaudens altore recepto. 11:102 ille male usurus donis ait 'effice, quicquid 11:103 corpore contigero, fulvum vertatur in aurum.' 11:104 adnuit optatis nocituraque munera solvit 11:105 Liber et indoluit, quod non meliora petisset. 11:106 laetus abit gaudetque malo Berecyntius heros 11:107 pollicitique fidem tangendo singula temptat 11:108 vixque sibi credens, non alta fronde virentem 11:109 ilice detraxit virgam: virga aurea facta est; 11:110 tollit humo saxum: saxum quoque palluit auro; 11:111 contigit et glaebam: contactu glaeba potenti 11:112 massa fit; arentis Cereris decerpsit aristas: 11:113 aurea messis erat; demptum tenet arbore pomum: 11:114 Hesperidas donasse putes; si postibus altis 11:115 admovit digitos, postes radiare videntur; 11:116 ille etiam liquidis palmas ubi laverat undis, 11:117 unda fluens palmis Danaen eludere posset; 11:118 vix spes ipse suas animo capit aurea fingens 11:119 omnia. gaudenti mensas posuere ministri 11:120 exstructas dapibus nec tostae frugis egentes: 11:121 tum vero, sive ille sua Cerealia dextra 11:122 munera contigerat, Cerealia dona rigebant, 11:123 sive dapes avido convellere dente parabat, 11:124 lammina fulva dapes admoto dente premebat; 11:125 miscuerat puris auctorem muneris undis: 11:126 fusile per rictus aurum fluitare videres. 11:127 Attonitus novitate mali divesque miserque 11:128 effugere optat opes et quae modo voverat, odit. 11:129 copia nulla famem relevat; sitis arida guttur 11:130 urit, et inviso meritus torquetur ab auro 11:131 ad caelumque manus et splendida bracchia tollens 11:132 'da veniam, Lenaee pater! peccavimus' inquit, 11:133 'sed miserere, precor, speciosoque eripe damno!' 11:134 mite deum numen: Bacchus peccasse fatentem 11:135 restituit pactique fide data munera solvit 11:136 'ne' ve 'male optato maneas circumlitus auro, 11:137 vade' ait 'ad magnis vicinum Sardibus amnem 11:138 perque iugum nitens labentibus obvius undis 11:139 carpe viam, donec venias ad fluminis ortus, 11:140 spumigeroque tuum fonti, qua plurimus exit, 11:141 subde caput corpusque simul, simul elue crimen.' 11:142 rex iussae succedit aquae: vis aurea tinxit 11:143 flumen et humano de corpore cessit in amnem; 11:144 nunc quoque iam veteris percepto semine venae 11:145 arva rigent auro madidis pallentia glaebis. 11:146 Ille perosus opes silvas et rura colebat 11:147 Panaque montanis habitantem semper in antris, 11:148 pingue sed ingenium mansit, nocituraque, ut ante, 11:149 rursus erant domino stultae praecordia mentis. 11:150 nam freta prospiciens late riget arduus alto 11:151 Tmolus in ascensu clivoque extensus utroque 11:152 Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis. 11:153 Pan ibi dum teneris iactat sua sibila nymphis 11:154 et leve cerata modulatur harundine carmen 11:155 ausus Apollineos prae se contemnere cantus, 11:156 iudice sub Tmolo certamen venit ad inpar. 11:157 Monte suo senior iudex consedit et aures 11:158 liberat arboribus: quercu coma caerula tantum 11:159 cingitur, et pendent circum cava tempora glandes. 11:160 isque deum pecoris spectans 'in iudice' dixit 11:161 'nulla mora est.' calamis agrestibus insonat ille 11:162 barbaricoque Midan (aderat nam forte canenti) 11:163 carmine delenit; post hunc sacer ora retorsit 11:164 Tmolus ad os Phoebi: vultum sua silva secuta est. 11:165 ille caput flavum lauro Parnaside vinctus 11:166 verrit humum Tyrio saturata murice palla 11:167 instructamque fidem gemmis et dentibus Indis 11:168 sustinet a laeva, tenuit manus altera plectrum; 11:169 artificis status ipse fuit. tum stamina docto 11:170 pollice sollicitat, quorum dulcedine captus 11:171 Pana iubet Tmolus citharae submittere cannas. 11:172 Iudicium sanctique placet sententia montis 11:173 omnibus, arguitur tamen atque iniusta vocatur 11:174 unius sermone Midae; nec Delius aures 11:175 humanam stolidas patitur retinere figuram, 11:176 sed trahit in spatium villisque albentibus inplet 11:177 instabilesque imas facit et dat posse moveri: 11:178 cetera sunt hominis, partem damnatur in unam 11:179 induiturque aures lente gradientis aselli. 11:180 ille quidem celare cupit turpique pudore 11:181 tempora purpureis temptat relevare tiaris; 11:182 sed solitus longos ferro resecare capillos 11:183 viderat hoc famulus, qui cum nec prodere visum 11:184 dedecus auderet, cupiens efferre sub auras, 11:185 nec posset reticere tamen, secedit humumque 11:186 effodit et, domini quales adspexerit aures, 11:187 voce refert parva terraeque inmurmurat haustae 11:188 indiciumque suae vocis tellure regesta 11:189 obruit et scrobibus tacitus discedit opertis. 11:190 creber harundinibus tremulis ibi surgere lucus 11:191 coepit et, ut primum pleno maturuit anno, 11:192 prodidit agricolam: leni nam motus ab austro 11:193 obruta verba refert dominique coarguit aures. 11:194 Ultus abit Tmolo liquidumque per aera vectus 11:195 angustum citra pontum Nepheleidos Helles 11:196 Laomedonteis Latoius adstitit arvis. 11:197 dextera Sigei, Rhoetei laeva profundi 11:198 ara Panomphaeo vetus est sacrata Tonanti: 11:199 inde novae primum moliri moenia Troiae 11:200 Laomedonta videt susceptaque magna labore 11:201 crescere difficili nec opes exposcere parvas 11:202 cumque tridentigero tumidi genitore profundi 11:203 mortalem induitur formam Phrygiaeque tyranno 11:204 aedificat muros pactus pro moenibus aurum. 11:205 stabat opus: pretium rex infitiatur et addit, 11:206 perfidiae cumulum, falsis periuria verbis. 11:207 'non inpune feres' rector maris inquit, et omnes 11:208 inclinavit aquas ad avarae litora Troiae 11:209 inque freti formam terras conplevit opesque 11:210 abstulit agricolis et fluctibus obruit agros. 11:211 poena neque haec satis est: regis quoque filia monstro 11:212 poscitur aequoreo, quam dura ad saxa revinctam 11:213 vindicat Alcides promissaque munera dictos 11:214 poscit equos tantique operis mercede negata 11:215 bis periura capit superatae moenia Troiae. 11:216 nec, pars militiae, Telamon sine honore recessit 11:217 Hesioneque data potitur. nam coniuge Peleus 11:218 clarus erat diva nec avi magis ille superbus 11:219 nomine quam soceri, siquidem Iovis esse nepoti 11:220 contigit haut uni, coniunx dea contigit uni. 11:221 Namque senex Thetidi Proteus 'dea' dixerat 'undae, 11:222 concipe: mater eris iuvenis, qui fortibus annis 11:223 acta patris vincet maiorque vocabitur illo.' 11:224 ergo, ne quicquam mundus Iove maius haberet, 11:225 quamvis haut tepidos sub pectore senserat ignes, 11:226 Iuppiter aequoreae Thetidis conubia fugit, 11:227 in suaque Aeaciden succedere vota nepotem 11:228 iussit et amplexus in virginis ire marinae. 11:229 Est sinus Haemoniae curvos falcatus in arcus, 11:230 bracchia procurrunt: ubi, si foret altior unda, 11:231 portus erat; summis inductum est aequor harenis; 11:232 litus habet solidum, quod nec vestigia servet 11:233 nec remoretur iter nec opertum pendeat alga; 11:234 myrtea silva subest bicoloribus obsita bacis. 11:235 est specus in medio, natura factus an arte, 11:236 ambiguum, magis arte tamen: quo saepe venire 11:237 frenato delphine sedens, Theti, nuda solebas. 11:238 illic te Peleus, ut somno vincta iacebas, 11:239 occupat, et quoniam precibus temptata repugnas, 11:240 vim parat, innectens ambobus colla lacertis; 11:241 quod nisi venisses variatis saepe figuris 11:242 ad solitas artes, auso foret ille potitus; 11:243 sed modo tu volucris: volucrem tamen ille tenebat; 11:244 nunc gravis arbor eras: haerebat in arbore Peleus; 11:245 tertia forma fuit maculosae tigridis: illa 11:246 territus Aeacides a corpore bracchia solvit. 11:247 inde deos pelagi vino super aequora fuso 11:248 et pecoris fibris et fumo turis adorat, 11:249 donec Carpathius medio de gurgite vates 11:250 'Aeacide,' dixit 'thalamis potiere petitis, 11:251 tu modo, cum rigido sopita quiescet in antro, 11:252 ignaram laqueis vincloque innecte tenaci. 11:253 nec te decipiat centum mentita figuras, 11:254 sed preme, quicquid erit, dum, quod fuit ante, reformet.' 11:255 dixerat haec Proteus et condidit aequore vultum 11:256 admisitque suos in verba novissima fluctus. 11:257 Pronus erat Titan inclinatoque tenebat 11:258 Hesperium temone fretum, cum pulchra relicto 11:259 Nereis ingreditur consueta cubilia ponto; 11:260 vix bene virgineos Peleus invaserat artus: 11:261 illa novat formas, donec sua membra teneri 11:262 sentit et in partes diversas bracchia tendi. 11:263 tum denum ingemuit, 'ne' que ait 'sine numine vincis' 11:264 exhibita estque Thetis: confessam amplectitur heros 11:265 et potitur votis ingentique inplet Achille. 11:266 Felix et nato, felix et coniuge Peleus, 11:267 et cui, si demas iugulati crimina Phoci, 11:268 omnia contigerant: fraterno sanguine sontem 11:269 expulsumque domo patria Trachinia tellus 11:270 accipit. hic regnum sine vi, sine caede gerebat 11:271 Lucifero genitore satus patriumque nitorem 11:272 ore ferens Ceyx, illo qui tempore maestus 11:273 dissimilisque sui fratrem lugebat ademptum. 11:274 quo postquam Aeacides fessus curaque viaque 11:275 venit et intravit paucis comitantibus urbem, 11:276 quosque greges pecorum, quae secum armenta trahebat, 11:277 haut procul a muris sub opaca valle reliquit; 11:278 copia cum facta est adeundi prima tyranni, 11:279 velamenta manu praetendens supplice, qui sit 11:280 quoque satus, memorat, tantum sua crimina celat 11:281 mentiturque fugae causam; petit, urbe vel agro 11:282 se iuvet. hunc contra placido Trachinius ore 11:283 talibus adloquitur: 'mediae quoque commoda plebi 11:284 nostra patent, Peleu, nec inhospita regna tenemus; 11:285 adicis huic animo momenta potentia, clarum 11:286 nomen avumque Iovem; ne tempora perde precando! 11:287 quod petis, omne feres tuaque haec pro parte vocato, 11:288 qualiacumque vides! utinam meliora videres!' 11:289 et flebat: moveat tantos quae causa dolores, 11:290 Peleusque comitesque rogant; quibus ille profatur: 11:291 'forsitan hanc volucrem, rapto quae vivit et omnes 11:292 terret aves, semper pennas habuisse putetis: 11:293 vir fuit (etÆtanta est animi constantiaÆiam tum 11:294 acer erat belloque ferox ad vimque paratus) 11:295 nomine Daedalion. illo genitore creatis, 11:296 qui vocat Auroram caeloque novissimus exit, 11:297 culta mihi pax est, pacis mihi cura tenendae 11:298 coniugiique fuit, fratri fera bella placebant: 11:299 illius virtus reges gentesque subegit, 11:300 quae nunc Thisbaeas agitat mutata columbas. 11:301 nata erat huic Chione, quae dotatissima forma 11:302 mille procos habuit, bis septem nubilis annis. 11:303 forte revertentes Phoebus Maiaque creatus, 11:304 ille suis Delphis, hic vertice Cyllenaeo, 11:305 videre hanc pariter, pariter traxere colorem. 11:306 spem veneris differt in tempora noctis Apollo; 11:307 non fert ille moras virgaque movente soporem 11:308 virginis os tangit: tactu iacet illa potenti 11:309 vimque dei patitur; nox caelum sparserat astris: 11:310 Phoebus anum simulat praereptaque gaudia sumit. 11:311 ut sua maturus conplevit tempora venter, 11:312 alipedis de stirpe dei versuta propago 11:313 nascitur Autolycus furtum ingeniosus ad omne, 11:314 candida de nigris et de candentibus atra 11:315 qui facere adsuerat, patriae non degener artis; 11:316 nascitur e Phoebo (namque est enixa gemellos) 11:317 carmine vocali clarus citharaque Philammon. 11:318 quid peperisse duos et dis placuisse duobus 11:319 et forti genitore et progenitore nitenti 11:320 esse satam prodest? an obest quoque gloria multis? 11:321 obfuit huic certe! quae se praeferre Dianae 11:322 sustinuit faciemque deae culpavit, at illi 11:323 ira ferox mota est "factis" que "placebimus" inquit. 11:324 nec mora, curvavit cornu nervoque sagittam 11:325 inpulit et meritam traiecit harundine linguam. 11:326 lingua tacet, nec vox temptataque verba sequuntur, 11:327 conantemque loqui cum sanguine vita reliquit; 11:328 quam miser amplexans ego tum patriumque dolorem 11:329 corde tuli fratrique pio solacia dixi, 11:330 quae pater haut aliter quam cautes murmura ponti 11:331 accipit et natam delamentatur ademptam; 11:332 ut vero ardentem vidit, quater impetus illi 11:333 in medios fuit ire rogos, quater inde repulsus 11:334 concita membra fugae mandat similisque iuvenco 11:335 spicula crabronum pressa cervice gerenti, 11:336 qua via nulla, ruit. iam tum mihi currere visus 11:337 plus homine est, alasque pedes sumpsisse putares. 11:338 effugit ergo omnes veloxque cupidine leti 11:339 vertice Parnasi potitur; miseratus Apollo, 11:340 cum se Daedalion saxo misisset ab alto, 11:341 fecit avem et subitis pendentem sustulit alis 11:342 oraque adunca dedit, curvos dedit unguibus hamos, 11:343 virtutem antiquam, maiores corpore vires, 11:344 et nunc accipiter, nulli satis aequus, in omnes 11:345 saevit aves aliisque dolens fit causa dolendi.' 11:346 Quae dum Lucifero genitus miracula narrat 11:347 de consorte suo, cursu festinus anhelo 11:348 advolat armenti custos Phoceus Onetor 11:349 et 'Peleu, Peleu! magnae tibi nuntius adsum 11:350 cladis' ait. quodcumque ferat, iubet edere Peleus, 11:351 pendet et ipse metu trepidi Trachinius oris; 11:352 ille refert 'fessos ad litora curva iuvencos 11:353 adpuleram, medio cum Sol altissimus orbe 11:354 tantum respiceret, quantum superesse videret, 11:355 parsque boum fulvis genua inclinarat harenis 11:356 latarumque iacens campos spectabat aquarum, 11:357 pars gradibus tardis illuc errabat et illuc; 11:358 nant alii celsoque exstant super aequora collo. 11:359 templa mari subsunt nec marmore clara neque auro, 11:360 sed trabibus densis lucoque umbrosa vetusto: 11:361 Nereides Nereusque tenent (hos navita ponti 11:362 edidit esse deos, dum retia litore siccat); 11:363 iuncta palus huic est densis obsessa salictis, 11:364 quam restagnantis fecit maris unda paludem: 11:365 inde fragore gravi strepitans loca proxima terret, 11:366 belua vasta, lupus iuncisque palustribus exit, 11:367 oblitus et spumis et sparsus sanguine rictus 11:368 fulmineos, rubra suffusus lumina flamma. 11:369 qui quamquam saevit pariter rabieque fameque, 11:370 acrior est rabie: neque enim ieiunia curat 11:371 caede boum diramque famem finire, sed omne 11:372 vulnerat armentum sternitque hostiliter omne. 11:373 pars quoque de nobis funesto saucia morsu, 11:374 dum defensamus, leto est data; sanguine litus 11:375 undaque prima rubet demugitaeque paludes. 11:376 sed mora damnosa est, nec res dubitare remittit: 11:377 dum superest aliquid, cuncti coeamus et arma, 11:378 arma capessamus coniunctaque tela feramus!' 11:379 dixerat agrestis: nec Pelea damna movebant, 11:380 sed memor admissi Nereida conligit orbam 11:381 damna sua inferias exstincto mittere Phoco. 11:382 induere arma viros violentaque sumere tela 11:383 rex iubet Oetaeus; cum quis simul ipse parabat 11:384 ire, sed Alcyone coniunx excita tumultu 11:385 prosilit et nondum totos ornata capillos 11:386 disicit hos ipsos colloque infusa mariti, 11:387 mittat ut auxilium sine se, verbisque precatur 11:388 et lacrimis, animasque duas ut servet in una. 11:389 Aeacides illi: 'pulchros, regina, piosque 11:390 pone metus! plena est promissi gratia vestri. 11:391 non placet arma mihi contra nova monstra moveri; 11:392 numen adorandum pelagi est!' erat ardua turris, 11:393 arce focus summa, fessis nota grata carinis: 11:394 ascendunt illuc stratosque in litore tauros 11:395 cum gemitu adspiciunt vastatoremque cruento 11:396 ore ferum, longos infectum sanguine villos. 11:397 inde manus tendens in aperti litora ponti 11:398 caeruleam Peleus Psamathen, ut finiat iram, 11:399 orat, opemque ferat; nec vocibus illa rogantis 11:400 flectitur Aeacidae, Thetis hanc pro coniuge supplex 11:401 accepit veniam. sed enim revocatus ab acri 11:402 caede lupus perstat, dulcedine sanguinis asper, 11:403 donec inhaerentem lacerae cervice iuvencae 11:404 marmore mutavit: corpus praeterque colorem 11:405 omnia servavit, lapidis color indicat illum 11:406 iam non esse lupum, iam non debere timeri. 11:407 nec tamen hac profugum consistere Pelea terra 11:408 fata sinunt, Magnetas adit vagus exul et illic 11:409 sumit ab Haemonio purgamina caedis Acasto. 11:410 Interea fratrisque sui fratremque secutis 11:411 anxia prodigiis turbatus pectora Ceyx, 11:412 consulat ut sacras, hominum oblectamina, sortes, 11:413 ad Clarium parat ire deum; nam templa profanus 11:414 invia cum Phlegyis faciebat Delphica Phorbas. 11:415 consilii tamen ante sui, fidissima, certam 11:416 te facit, Alcyone; cui protinus intima frigus 11:417 ossa receperunt, buxoque simillimus ora 11:418 pallor obit, lacrimisque genae maduere profusis. 11:419 ter conata loqui, ter fletibus ora rigavit 11:420 singultuque pias interrumpente querellas 11:421 'quae mea culpa tuam,' dixit 'carissime, mentem 11:422 vertit? ubi est quae cura mei prior esse solebat? 11:423 iam potes Alcyone securus abesse relicta? 11:424 iam via longa placet? iam sum tibi carior absens? 11:425 at, puto, per terras iter est, tantumque dolebo, 11:426 non etiam metuam, curaeque timore carebunt. 11:427 aequora me terrent et ponti tristis imago: 11:428 et laceras nuper tabulas in litore vidi 11:429 et saepe in tumulis sine corpore nomina legi. 11:430 neve tuum fallax animum fiducia tangat, 11:431 quod socer Hippotades tibi sit, qui carcere fortes 11:432 contineat ventos, et, cum velit, aequora placet. 11:433 cum semel emissi tenuerunt aequora venti, 11:434 nil illis vetitum est: incommendataque tellus 11:435 omnis et omne fretum est, caeli quoque nubila vexant 11:436 excutiuntque feris rutilos concursibus ignes. 11:437 quo magis hos novi (nam novi et saepe paterna 11:438 parva domo vidi), magis hoc reor esse timendos. 11:439 quod tua si flecti precibus sententia nullis, 11:440 care, potest, coniunx, nimiumque es certus eundi, 11:441 me quoque tolle simul! certe iactabimur una, 11:442 nec nisi quae patiar, metuam, pariterque feremus, 11:443 quicquid erit, pariter super aequora lata feremur.' 11:444 Talibus Aeolidis dictis lacrimisque movetur 11:445 sidereus coniunx: neque enim minor ignis in ipso est; 11:446 sed neque propositos pelagi dimittere cursus, 11:447 nec vult Alcyonen in partem adhibere pericli 11:448 multaque respondit timidum solantia pectus. 11:449 non tamen idcirco causam probat; addidit illis 11:450 hoc quoque lenimen, quo solo flexit amantem: 11:451 'longa quidem est nobis omnis mora, sed tibi iuro 11:452 per patrios ignes, si me modo fata remittant, 11:453 ante reversurum, quam luna bis inpleat orbem.' 11:454 his ubi promissis spes est admota recursus, 11:455 protinus eductam navalibus aequore tingui 11:456 aptarique suis pinum iubet armamentis; 11:457 qua rursus visa veluti praesaga futuri 11:458 horruit Alcyone lacrimasque emisit obortas 11:459 amplexusque dedit tristique miserrima tandem 11:460 ore 'vale' dixit conlapsaque corpore toto est; 11:461 ast iuvenes quaerente moras Ceyce reducunt 11:462 ordinibus geminis ad fortia pectora remos 11:463 aequalique ictu scindunt freta: sustulit illa 11:464 umentes oculos stantemque in puppe recurva 11:465 concussaque manu dantem sibi signa maritum 11:466 prona videt redditque notas; ubi terra recessit 11:467 longius, atque oculi nequeunt cognoscere vultus, 11:468 dum licet, insequitur fugientem lumine pinum; 11:469 haec quoque ut haut poterat spatio submota videri, 11:470 vela tamen spectat summo fluitantia malo; 11:471 ut nec vela videt, vacuum petit anxia lectum 11:472 seque toro ponit: renovat lectusque torusque 11:473 Alcyonae lacrimas et quae pars admonet absit. 11:474 Portibus exierant, et moverat aura rudentes: 11:475 obvertit lateri pendentes navita remos 11:476 cornuaque in summa locat arbore totaque malo 11:477 carbasa deducit venientesque accipit auras. 11:478 aut minus, aut certe medium non amplius aequor 11:479 puppe secabatur, longeque erat utraque tellus, 11:480 cum mare sub noctem tumidis albescere coepit 11:481 fluctibus et praeceps spirare valentius eurus. 11:482 'ardua iamdudum demittite cornua' rector 11:483 clamat 'et antemnis totum subnectite velum.' 11:484 hic iubet; inpediunt adversae iussa procellae, 11:485 nec sinit audiri vocem fragor aequoris ullam: 11:486 sponte tamen properant alii subducere remos, 11:487 pars munire latus, pars ventis vela negare; 11:488 egerit hic fluctus aequorque refundit in aequor, 11:489 hic rapit antemnas; quae dum sine lege geruntur, 11:490 aspera crescit hiems, omnique e parte feroces 11:491 bella gerunt venti fretaque indignantia miscent. 11:492 ipse pavet nec se, qui sit status, ipse fatetur 11:493 scire ratis rector, nec quid iubeatve vetetve: 11:494 tanta mali moles tantoque potentior arte est. 11:495 quippe sonant clamore viri, stridore rudentes, 11:496 undarum incursu gravis unda, tonitribus aether. 11:497 fluctibus erigitur caelumque aequare videtur 11:498 pontus et inductas aspergine tangere nubes; 11:499 et modo, cum fulvas ex imo vertit harenas, 11:500 concolor est illis, Stygia modo nigrior unda, 11:501 sternitur interdum spumisque sonantibus albet. 11:502 ipsa quoque his agitur vicibus Trachinia puppis 11:503 et nunc sublimis veluti de vertice montis 11:504 despicere in valles imumque Acheronta videtur, 11:505 nunc, ubi demissam curvum circumstetit aequor, 11:506 suspicere inferno summum de gurgite caelum. 11:507 saepe dat ingentem fluctu latus icta fragorem 11:508 nec levius pulsata sonat, quam ferreus olim 11:509 cum laceras aries balistave concutit arces, 11:510 utque solent sumptis incursu viribus ire 11:511 pectore in arma feri protentaque tela leones, 11:512 sic, ubi se ventis admiserat unda coortis, 11:513 ibat in alta ratis multoque erat altior illis; 11:514 iamque labant cunei, spoliataque tegmine cerae 11:515 rima patet praebetque viam letalibus undis. 11:516 ecce cadunt largi resolutis nubibus imbres, 11:517 inque fretum credas totum descendere caelum, 11:518 inque plagas caeli tumefactum ascendere pontum. 11:519 vela madent nimbis, et cum caelestibus undis 11:520 aequoreae miscentur aquae; caret ignibus aether, 11:521 caecaque nox premitur tenebris hiemisque suisque. 11:522 discutiunt tamen has praebentque micantia lumen 11:523 fulmina: fulmineis ardescunt ignibus imbres. 11:524 dat quoque iam saltus intra cava texta carinae 11:525 fluctus; et ut miles, numero praestantior omni, 11:526 cum saepe adsiluit defensae moenibus urbis, 11:527 spe potitur tandem laudisque accensus amore 11:528 inter mille viros murum tamen occupat unus, 11:529 sic ubi pulsarunt noviens latera ardua fluctus, 11:530 vastius insurgens decimae ruit impetus undae 11:531 nec prius absistit fessam oppugnare carinam, 11:532 quam velut in captae descendat moenia navis. 11:533 pars igitur temptabat adhuc invadere pinum, 11:534 pars maris intus erat: trepidant haud setius omnes, 11:535 quam solet urbs aliis murum fodientibus extra 11:536 atque aliis murum trepidare tenentibus intus. 11:537 deficit ars, animique cadunt, totidemque videntur, 11:538 quot veniunt fluctus, ruere atque inrumpere mortes. 11:539 non tenet hic lacrimas, stupet hic, vocat ille beatos, 11:540 funera quos maneant, hic votis numen adorat 11:541 bracchiaque ad caelum, quod non videt, inrita tollens 11:542 poscit opem; subeunt illi fraterque parensque, 11:543 huic cum pignoribus domus et quodcunque relictum est; 11:544 Alcyone Ceyca movet, Ceycis in ore 11:545 nulla nisi Alcyone est et, cum desideret unam, 11:546 gaudet abesse tamen; patriae quoque vellet ad oras 11:547 respicere inque domum supremos vertere vultus, 11:548 verum, ubi sit, nescit: tanta vertigine pontus 11:549 fervet, et inducta piceis e nubibus umbra 11:550 omne latet caelum, duplicataque noctis imago est. 11:551 frangitur incursu nimbosi turbinis arbor, 11:552 frangitur et regimen, spoliisque animosa superstes 11:553 unda, velut victrix, sinuataque despicit undas; 11:554 nec levius, quam siquis Athon Pindumve revulsos 11:555 sede sua totos in apertum everterit aequor, 11:556 praecipitata cadit pariterque et pondere et ictu 11:557 mergit in ima ratem; cum qua pars magna virorum 11:558 gurgite pressa gravi neque in aera reddita fato 11:559 functa suo est, alii partes et membra carinae 11:560 trunca tenent: tenet ipse manu, qua sceptra solebat, 11:561 fragmina navigii Ceyx socerumque patremque 11:562 invocat heu! frustra, sed plurima nantis in ore 11:563 Alcyone coniunx: illam meminitque refertque, 11:564 illius ante oculos ut agant sua corpora fluctus 11:565 optat et exanimis manibus tumuletur amicis. 11:566 dum natat, absentem, quotiens sinit hiscere fluctus, 11:567 nominat Alcyonen ipsisque inmurmurat undis. 11:568 ecce super medios fluctus niger arcus aquarum 11:569 frangitur et rupta mersum caput obruit unda. 11:570 Lucifer obscurus nec quem cognoscere posses 11:571 illa luce fuit, quoniamque excedere caelo 11:572 non licuit, densis texit sua nubibus ora. 11:573 Aeolis interea, tantorum ignara malorum, 11:574 dinumerat noctes et iam, quas induat ille, 11:575 festinat vestes, iam quas, ubi venerit ille, 11:576 ipsa gerat, reditusque sibi promittit inanes. 11:577 omnibus illa quidem superis pia tura ferebat, 11:578 ante tamen cunctos Iunonis templa colebat 11:579 proque viro, qui nullus erat, veniebat ad aras 11:580 utque foret sospes coniunx suus utque rediret, 11:581 optabat, nullamque sibi praeferret; at illi 11:582 hoc de tot votis poterat contingere solum. 11:583 At dea non ultra pro functo morte rogari 11:584 sustinet utque manus funestas arceat aris, 11:585 'Iri, meae' dixit 'fidissima nuntia vocis, 11:586 vise soporiferam Somni velociter aulam 11:587 exstinctique iube Ceycis imagine mittat 11:588 somnia ad Alcyonen veros narrantia casus.' 11:589 dixerat: induitur velamina mille colorum 11:590 Iris et arquato caelum curvamine signans 11:591 tecta petit iussi sub nube latentia regis. 11:592 Est prope Cimmerios longo spelunca recessu, 11:593 mons cavus, ignavi domus et penetralia Somni, 11:594 quo numquam radiis oriens mediusve cadensve 11:595 Phoebus adire potest: nebulae caligine mixtae 11:596 exhalantur humo dubiaeque crepuscula lucis. 11:597 non vigil ales ibi cristati cantibus oris 11:598 evocat Auroram, nec voce silentia rumpunt 11:599 sollicitive canes canibusve sagacior anser; 11:600 non fera, non pecudes, non moti flamine rami 11:601 humanaeve sonum reddunt convicia linguae. 11:602 muta quies habitat; saxo tamen exit ab imo 11:603 rivus aquae Lethes, per quem cum murmure labens 11:604 invitat somnos crepitantibus unda lapillis. 11:605 ante fores antri fecunda papavera florent 11:606 innumeraeque herbae, quarum de lacte soporem 11:607 Nox legit et spargit per opacas umida terras. 11:608 ianua, ne verso stridores cardine reddat, 11:609 nulla domo tota est, custos in limine nullus; 11:610 at medio torus est ebeno sublimis in antro, 11:611 plumeus, atricolor, pullo velamine tectus, 11:612 quo cubat ipse deus membris languore solutis. 11:613 hunc circa passim varias imitantia formas 11:614 Somnia vana iacent totidem, quot messis aristas, 11:615 silva gerit frondes, eiectas litus harenas. 11:616 Quo simul intravit manibusque obstantia virgo 11:617 Somnia dimovit, vestis fulgore reluxit 11:618 sacra domus, tardaque deus gravitate iacentes 11:619 vix oculos tollens iterumque iterumque relabens 11:620 summaque percutiens nutanti pectora mento 11:621 excussit tandem sibi se cubitoque levatus, 11:622 quid veniat, (cognovit enim) scitatur, at illa: 11:623 'Somne, quies rerum, placidissime, Somne, deorum, 11:624 pax animi, quem cura fugit, qui corpora duris 11:625 fessa ministeriis mulces reparasque labori, 11:626 Somnia, quae veras aequent imitamine formas, 11:627 Herculea Trachine iube sub imagine regis 11:628 Alcyonen adeant simulacraque naufraga fingant. 11:629 imperat hoc Iuno.' postquam mandata peregit, 11:630 Iris abit: neque enim ulterius tolerare soporis 11:631 vim poterat, labique ut somnum sensit in artus, 11:632 effugit et remeat per quos modo venerat arcus. 11:633 At pater e populo natorum mille suorum 11:634 excitat artificem simulatoremque figurae 11:635 Morphea: non illo quisquam sollertius alter 11:636 exprimit incessus vultumque sonumque loquendi; 11:637 adicit et vestes et consuetissima cuique 11:638 verba; sed hic solos homines imitatur, at alter 11:639 fit fera, fit volucris, fit longo corpore serpens: 11:640 hunc Icelon superi, mortale Phobetora vulgus 11:641 nominat; est etiam diversae tertius artis 11:642 Phantasos: ille in humum saxumque undamque trabemque, 11:643 quaeque vacant anima, fallaciter omnia transit; 11:644 regibus hi ducibusque suos ostendere vultus 11:645 nocte solent, populos alii plebemque pererrant. 11:646 praeterit hos senior cunctisque e fratribus unum 11:647 Morphea, qui peragat Thaumantidos edita, Somnus 11:648 eligit et rursus molli languore solutus 11:649 deposuitque caput stratoque recondidit alto. 11:650 Ille volat nullos strepitus facientibus alis 11:651 per tenebras intraque morae breve tempus in urbem 11:652 pervenit Haemoniam, positisque e corpore pennis 11:653 in faciem Ceycis abit sumptaque figura 11:654 luridus, exanimi similis, sine vestibus ullis, 11:655 coniugis ante torum miserae stetit: uda videtur 11:656 barba viri, madidisque gravis fluere unda capillis. 11:657 tum lecto incumbens fletu super ora profuso 11:658 haec ait: 'agnoscis Ceyca, miserrima coniunx, 11:659 an mea mutata est facies nece? respice: nosces 11:660 inveniesque tuo pro coniuge coniugis umbram! 11:661 nil opis, Alcyone, nobis tua vota tulerunt! 11:662 occidimus! falso tibi me promittere noli! 11:663 nubilus Aegaeo deprendit in aequore navem 11:664 auster et ingenti iactatam flamine solvit, 11:665 oraque nostra tuum frustra clamantia nomen 11:666 inplerunt fluctus.Ænon haec tibi nuntiat auctor 11:667 ambiguus, non ista vagis rumoribus audis: 11:668 ipse ego fata tibi praesens mea naufragus edo. 11:669 surge, age, da lacrimas lugubriaque indue nec me 11:670 indeploratum sub inania Tartara mitte!' 11:671 adicit his vocem Morpheus, quam coniugis illa 11:672 crederet esse sui (fletus quoque fundere veros 11:673 visus erat), gestumque manus Ceycis habebat. 11:674 ingemit Alcyone lacrimans, motatque lacertos 11:675 per somnum corpusque petens amplectitur auras 11:676 exclamatque: 'mane! quo te rapis? ibimus una.' 11:677 voce sua specieque viri turbata soporem 11:678 excutit et primo, si sit, circumspicit, illic, 11:679 qui modo visus erat; nam moti voce ministri 11:680 intulerant lumen. postquam non invenit usquam, 11:681 percutit ora manu laniatque a pectore vestes 11:682 pectoraque ipsa ferit nec crines solvere curat: 11:683 scindit et altrici, quae luctus causa, roganti 11:684 'nulla est Alcyone, nulla est' ait. 'occidit una 11:685 cum Ceyce suo. solantia tollite verba! 11:686 naufragus interiit: vidi agnovique manusque 11:687 ad discedentem cupiens retinere tetendi. 11:688 umbra fuit, sed et umbra tamen manifesta virique 11:689 vera mei. non ille quidem, si quaeris, habebat 11:690 adsuetos vultus nec quo prius, ore nitebat: 11:691 pallentem nudumque et adhuc umente capillo 11:692 infelix vidi. stetit hoc miserabilis ipso 11:693 ecce loco'; et quaerit, vestigia siqua supersint. 11:694 'hoc erat, hoc, animo quod divinante timebam, 11:695 et ne me fugiens ventos sequerere rogabam. 11:696 at certe vellem, quoniam periturus abibas, 11:697 me quoque duxisses: multum fuit utile tecum 11:698 ire mihi; neque enim de vitae tempore quicquam 11:699 non simul egissem, nec mors discreta fuisset. 11:700 nunc absens perii, iactor quoque fluctibus absens, 11:701 et sine me me pontus habet. crudelior ipso 11:702 sit mihi mens pelago, si vitam ducere nitar 11:703 longius et tanto pugnem superesse dolori! 11:704 sed neque pugnabo nec te, miserande, relinquam 11:705 et tibi nunc saltem veniam comes, inque sepulcro 11:706 si non urna, tamen iunget nos littera: si non 11:707 ossibus ossa meis, at nomen nomine tangam.' 11:708 plura dolor prohibet, verboque intervenit omni 11:709 plangor, et attonito gemitus a corde trahuntur. 11:710 Mane erat: egreditur tectis ad litus et illum 11:711 maesta locum repetit, de quo spectarat euntem, 11:712 dumque moratur ibi dumque 'hic retinacula solvit, 11:713 hoc mihi discedens dedit oscula litore' dicit 11:714 dumque notata locis reminiscitur acta fretumque 11:715 prospicit, in liquida, spatio distante, tuetur 11:716 nescio quid quasi corpus aqua, primoque, quid illud 11:717 esset, erat dubium; postquam paulum adpulit unda, 11:718 et, quamvis aberat, corpus tamen esse liquebat, 11:719 qui foret, ignorans, quia naufragus, omine mota est 11:720 et, tamquam ignoto lacrimam daret, 'heu! miser,' inquit 11:721 'quisquis es, et siqua est coniunx tibi!' fluctibus actum 11:722 fit propius corpus: quod quo magis illa tuetur, 11:723 hoc minus et minus est mentis, vae! iamque propinquae 11:724 admotum terrae, iam quod cognoscere posset, 11:725 cernit: erat coniunx! 'ille est!' exclamat et una 11:726 ora, comas, vestem lacerat tendensque trementes 11:727 ad Ceyca manus 'sic, o carissime coniunx, 11:728 sic ad me, miserande, redis?' ait. adiacet undis 11:729 facta manu moles, quae primas aequoris iras 11:730 frangit et incursus quae praedelassat aquarum. 11:731 insilit huc, mirumque fuit potuisse: volabat 11:732 percutiensque levem modo natis aera pennis 11:733 stringebat summas ales miserabilis undas, 11:734 dumque volat, maesto similem plenumque querellae 11:735 ora dedere sonum tenui crepitantia rostro. 11:736 ut vero tetigit mutum et sine sanguine corpus, 11:737 dilectos artus amplexa recentibus alis 11:738 frigida nequiquam duro dedit oscula rostro. 11:739 senserit hoc Ceyx, an vultum motibus undae 11:740 tollere sit visus, populus dubitabat, at ille 11:741 senserat: et tandem, superis miserantibus, ambo 11:742 alite mutantur; fatis obnoxius isdem 11:743 tunc quoque mansit amor nec coniugiale solutum 11:744 foedus in alitibus: coeunt fiuntque parentes, 11:745 perque dies placidos hiberno tempore septem 11:746 incubat Alcyone pendentibus aequore nidis. 11:747 tunc iacet unda maris: ventos custodit et arcet 11:748 Aeolus egressu praestatque nepotibus aequor. 11:749 Hos aliquis senior iunctim freta lata volantes 11:750 spectat et ad finem servatos laudat amores: 11:751 proximus, aut idem, si fors tulit, 'hic quoque,' dixit 11:752 'quem mare carpentem substrictaque crura gerentem 11:753 aspicis,' (ostendens spatiosum in guttura mergum) 11:754 'regia progenies, et si descendere ad ipsum 11:755 ordine perpetuo quaeris, sunt huius origo 11:756 Ilus et Assaracus raptusque Iovi Ganymedes 11:757 Laomedonque senex Priamusque novissima Troiae 11:758 tempora sortitus; frater fuit Hectoris iste: 11:759 qui nisi sensisset prima nova fata iuventa, 11:760 forsitan inferius non Hectore nomen haberet, 11:761 quamvis est illum proles enixa Dymantis, 11:762 Aesacon umbrosa furtim peperisse sub Ida 11:763 fertur Alexiroe, Granico nata bicorni. 11:764 oderat hic urbes nitidaque remotus ab aula 11:765 secretos montes et inambitiosa colebat 11:766 rura nec Iliacos coetus nisi rarus adibat. 11:767 non agreste tamen nec inexpugnabile amori 11:768 pectus habens silvas captatam saepe per omnes 11:769 aspicit Hesperien patria Cebrenida ripa 11:770 iniectos umeris siccantem sole capillos. 11:771 visa fugit nymphe, veluti perterrita fulvum 11:772 cerva lupum longeque lacu deprensa relicto 11:773 accipitrem fluvialis anas; quam Troius heros 11:774 insequitur celeremque metu celer urget amore. 11:775 ecce latens herba coluber fugientis adunco 11:776 dente pedem strinxit virusque in corpore liquit; 11:777 cum vita suppressa fuga est: amplectitur amens 11:778 exanimem clamatque "piget, piget esse secutum! 11:779 sed non hoc timui, neque erat mihi vincere tanti. 11:780 perdidimus miseram nos te duo: vulnus ab angue, 11:781 a me causa data est! ego sim sceleratior illo, 11:782 ni tibi morte mea mortis solacia mittam." 11:783 dixit et e scopulo, quem rauca subederat unda, 11:784 se dedit in pontum. Tethys miserata cadentem 11:785 molliter excepit nantemque per aequora pennis 11:786 texit, et optatae non est data copia mortis. 11:787 indignatur amans, invitum vivere cogi 11:788 obstarique animae misera de sede volenti 11:789 exire, utque novas umeris adsumpserat alas, 11:790 subvolat atque iterum corpus super aequora mittit. 11:791 pluma levat casus: furit Aesacos inque profundum 11:792 pronus abit letique viam sine fine retemptat. 11:793 fecit amor maciem: longa internodia crurum, 11:794 longa manet cervix, caput est a corpore longe; 11:795 aequora amat nomenque tenet, quia mergitur illo.'
Metamorphoses (Ovidius)/Liber XI
Jump to navigation
Jump to search