Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/200

Da Wikisource.
172 Cumiá da Napoleon Bonaparte


Non imblüdarai il Bain, chia taunter blèr mal, nhà procurà, siand las miras da miras vittorias non eiran tottas, p noschas fins, d’impersai eir p reformar bleras chiossas & schrüoigliär sü ils spierts [f. 10r] Et refinar ils Pövels malcoltivats.

Specialmg, vus francès! ils quals m’hauat tutt sü in vossa Compagnia in temp da mia Puerizia & hauat dat à meis spiert quel eminenta Illuminatiun, chia mediante quela sun gnü abil d’obtegner la Coruna d’Imperatur, vus non imblüdarai, chiei chià nhà fatt á vus & à voss Rajnom. — Eau s’ nhà sdrütt la sgrischusa Revolutiun.

Eau nhà instituì las bunas ordinatiuns & salüdaivlas Letschias e Disciplinas, impè da Letschias rottas & Dissordens. — Jau nhà fatt rivar ils Taimpels & exercitar las sonchias consuetudines & devotiuns. —

Eau nhà tegnü chiüra per las artes & scienzas, da las coltivar & nhà premià las fadias tenor merit à quels, chi las mossevan. — Jau nhà fabricà Collegis & Seminaris, as dat festas d’Algrezia, & as dalzats sott meis scepter, scò üna stimada & forte Natziun con as proveder buns & coraggiús Guerriers. — [f. 10v] Tuottas quistas chiassas non imblüdarai & considerai eir mias Debolezas & Errurs. considerai quai chi disch Terentius: „Eau sun ün hom & quai chi ais humaun non prò gnir distachià da mai.

Et vus atters Pövels del Mond, ils quals havevat fatt taunt sevêrs Jüdicis sur da mai, & senti mia disgrazia & distructiun con algrezia — considerai, chiai chia’ l Gener humaun era avaunt 30 ans, avaunt chia eau sun compars sül Thrun, & gurdai chiai chia’ l eis ossa. —

Con bain chia l’Antiquitatt ais rispettabla non desni nonobstante devainter sclavs da quella.

Reflettar & provar stovainsi & la Necessità la quala ha saímper. facendà l’Arguteza, impiegà il ferm ingeni, & quatras prodott [f. 11r] buns früts, quella opereschia amò saimper. Quaunta occasiuns as nhai dat in Maun p implantar las Arts taunt da Pasch cò da guerra taunt in affars p regula della Vitta cò del Spiert. — in mainar la Guerra nella avantagiusa Collocaziun dellas armadas, nel assidiar & las citats & fortezas, nella fortificaziun da quellas, & nel far schonzas, nell’uniforma dels guerriers & nella miglioratiun del agricultura. Et Ils früts da tottas quistas chiassas gialdauat gia preschaintamg & amò plü gialdaran voss successuors. —

Eau non aspiresch plü davo honurs temporalas, & vana fama, mà quai chia nhà operà mediate ò imediatemg, quai non jarà sott & il Mond non imblüdarà.

Totts, totts senza Exceptiun, imprendai Tande eir amò quai da mai, chia la fortüna hà seis confins, & qualla [f. 11v] Sdara solū prò nus schia ha s’ prevagliain dad’ella con debita Prudenza, siand’quai nhai experimèntà.