Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, XI.djvu/284

Da Wikisource.
274 Caspar Bardola


81 Deblezza dal stomi.

Pe’ l stomi debel e debla digestiun, feivan noss vegls adöver dals usens in fusiun cun vin — circa 60 grams usens sün 1 liter vin bun, chi davo ün peer dids vain sculà tras ün pez, per baiver avant co ir in let, mincha saira ün mez majöl.

82 Per virüclas.

Per quist incomod, ais pro nus üna planta da pac apparentscha, chi crescha tranter fruoschèrs, e chi vairamg contegna ün tössi; nus la nomnain lat purschè; sch’ün rompa seis bastun schi vain oura ün liquid gelg albitsch — il qual ondschand sün las virüclas passan tottas, repetind que püs dids davoroda.

83 Mez per il pitz da vespras.

Per quist dovreivan noss vegls ün tschisp möl cun terra e tgneivan cunter per chi tirr’oura il tössi. Sch’ün pero ha föglias fraischas da petersilia schi po ün strichar cun quellas, qualas fan bainbod schvanir l’unfladüm e la dolur.

84 Per ün stort e puknada.

Quist ais dallas vottas dolorus e la lisüra — chanvella u ravel del pee — vain unflada; qui dovreivan noss antenats la scorza del ruver u quella del salsch. Ün decot da ditta scorza miss cun ün pez chod intuorn la lisüra e müdà sovent, piglia davent la dolur. Dittas scorzas sechantand e fat puolvra ais eir ün bun mez per semnar sün plajas chi scullan ed bignuns maliziös.

85 Per rheumatismus.

Per quist mal ais bun da metter intuorn stoppa da chonvà. Svess pro mal ils daints reumatisch, piglia via la dolur.

86 Per il pitz da muos-cha giaglia.

La muos-cha giaglia fa cun seis pitz eir dólur; sch’ün stricha cu’ l süj d’üna cipolla schi calma la dolur e l’unfladüm subit.

87 Per las buganzas.

Buganzas s-chatscheivan noss vegls, cun far bagns nel decot dalla scorza del ruver u del salsch. Circa 5 scorza gnivan fat couscher in circa 5 liters d’aua fin alla mitad; in quista massa choda feivan allura il bagn.

88 Per trar a madüranza.

Eir meil maisdà cun farina d’ sejel e fat implaster tira bain a madüranza sün tocs e bignuns. Meil, terpentin, cotschen d’öv e farina d’ sejel maisdà insembel fuorman eir ün exellent flaster per trar a madüranza.