Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/1452

Da Wikisource.
2879 vomitor vox 2880


vŏmĭtŏr, ōris, m. (vomo), colui che vomita, rigettatore, jejuni vomitores, Sen. ep. 88, 19.

vŏmĭtŭs, ūs, m. (vomo), il vomitare, il recere, vomito, sputo, Plaut., Sen. ed a.

vŏmo, mŭi, mĭtum, ĕre (cfr. ἐμέω, ῶ), I) intr., vomitare, recere, sputar fuori, Cic. ed a.: vomunt ut edant, edunt ut vomant, Sen. II) tr., emettere vomitando, sputare, vomitare, sanguinem, Plin.: animam, Verg.: flammas, Verg.: undas salutantum aedibus, Verg.

Vŏpiscus, i, m., Vopisco, cognome romano, sotto cui è partic. noto Jul. Caesar Vopiscus, difeso più volte da Cicerone con buon successo, Cic. Phil. 11, 11.

vŏrācĭtās, ātis, f. (vorax), voracità di una persona, Eutr. 7, 18.

vŏrāgĭnōsus, a, um (vorago), voraginoso, pieno di spaccature, di frane, solum, Auct. b. Hisp. 29, 2.

vŏrāgo, gĭnis, f. (voro), voragine, baratro, abisso, burrone [profondità quasi senza fondo, che tutto divora], I) propr., nell’acqua, vortice, gorgo, Cic. ed a.: nella terra, voragine, spaccatura, Liv. e Curt. II) trasl.: ventris, voragine, abisso (dove tutto si perde), Ov.: gurges (consumatore) ac vorago (scialacquatore) patrimonii, Cic.: vorago (fango) aut gurges (gorgo, abisso, precipizio) vitiorum, Cic.: rei publicae, perdizione, Cic.

vŏrax, rācis (voro), vorace, Charybdis, Cic.: ignis voracior, Ov.: fig., impensae, divoranti == larghe, grandi, Valerio Massimo.

vŏro, āvi, ātum, āre, divorare, inghiottire, trangugiare, I) propr.: vitulum (di una balena), Plaut.: mella avide (delle api), Plin.: assol., animalium alia sugunt, alia vorant, alia mandunt, Cic. II) trasl.: A) in gen., di sogg. inan., divorare, inghiottire, Charybdis vorat carinas, Ov.: illam (puppim == navem) rapidus vorat aequore vortex, Verg. B) partic.: 1) divorare == eseguire, sollecitare, imparare con zelo, con premura, celerità, litteras. Cic.: viam, divorare la via, percorrere in fretta, Catull. 2) in signif. osceno, Catull. 80, 6.

vorso, vorsŭm, vorsūra, vorsus, V. verso etc.

vortex, vortĭcōsus, V. vertex, verticosus.

vorto, V. verto.

Vortumnus, i, m., V. Vertumnus.

vōs, V. tu.

Vŏsĕgus, i, m., 'monte della Gallia; oggi Vosgi (nell’Alsazia).

vōstĕr, tra, trum, V. vester.

vōtīvus, a, um (votum), votivo, stabilito, promesso, solennizzato con voto, ludi, Cic.: juvenca, Hor.: legatio, per compiere un voto in una provincia. (o semplicemente come pretesto, per viaggiare con onori da Roma in una provincia), Cic.

vōtum, i, n. (voveo), I) voto, A) in gen.: 1) propr.: vota nuncupare ovv. suscipere ovv. concipere, vota facere, Cic.: vota suscipere pro alqo, Liv.: cum vos vota faceretis, ut etc., Cic.: vota solvere ovv. dissolvere, Cic., ovv. persolvere, Plin. ep.., ovv. exsolvere, Tac., ovv. reddere, Ov.: vota exsequi, Verg.: voto fungi, Justin.: votorum damnari, quae susceperunt pro etc., Liv.: voti damnatus, Liv., ovv. reus, Verg.: voti liberari, Liv.: divos in vota vocare, far voto agli Dei, invocarli, Cic.: così anche deos votis vocare, Verg., e vota ad deos ferre, Ov. 2) meton., preghiera che accompagna il voto. Ov. trist. 1, 2, 1. B) partic., voto solenne, che prestavano pel bene dell’Imperatore (al 3 di gennaio) gli impiegati dello Stato, voti (sollemnia) pro incolumitate principis nuncupare, suscipere e sim., Tac. e Plin. ep.: votorum nuncupatio, Suet. II) trasl., generic., desiderio, brama, nocturna vota cupiditatum, Cic. hoc erat in votis, ciò io voleva, desiderava, Hor.: in votum venire, esser desiderato, desiderabile, Hor.: vota facere, desiderare, far voti, Cic.: ejus me compotem voti vos facere potestis, Liv.: voto potiare tuo, ottenere, conseguire, Ov.: così pure voti potens, partecipe, Ov.

vŏvĕo, vōvi, vōtum, ēre, I) promettere in dono ad una divinità, consacrare, dedicare, Herculi decumam, Cic.: Vulcano arma, Liv.: aedem, Liv.: vindemiam regi, Ov.: vota, quae voverat, Ov.: se, Sall., ovv. capita sua pro re publica, Cic.: coll’acc. e l’infin., far voto, vovisse dicitur uvam se deo daturum, Cic.: coll’ut e il cong., voverant, si victores forent, ut... prostituerent, Justin. II) (e poichè ad ogni voto è compagno un desiderio), trasl., aspirare, bramare, desiderare, quae modo voverat, odit, Ov.: quae voveam, duo sunt, Ov.: col dat. quid voveat dulci alumno, Hor.: coll’ut e il cong. ut tua sim voveo, Ov.

vox, vōcis, f., voce, tanto di chi parla, grida o chiama, quanto di chi canta, I) propr.: a) generic.: bona, Quint.: magna, Cic.: vox inflexa (acuta), Cic.: vox tremebunda, Cornif. rhet.: vocis contentio et remissio, Cic.: vocem attollere vel summittere, Quint.: vox horrenda edita (risuonò) templo, Liv.: della voce di chi chiama, Valerium magnā voce inclamat, Liv.: enimvero voce est opus (debbo chiamare): «Nausistrata exi», Ter.: nulla vox quiritantium exaudiri poterat, nessuna domanda di aiuto, Liv.: della voce di chi canta, canere inclinatā ululantique voce, Cic.: degli animali, boum, Verg.: cycni, Mela: porcina, grugnito, Sen.: della voce di ogg. personif., rerum vox est naturae vestigium, veritatis nota, Cic. fr. b) pronuncia, rustica vox et agrestis quosdam delectat, Cic. de or. 3, 42. II) meton.: A) suono, tono, canto fatto colla voce o con un istrumento musicale, parum explanatis vocibus sermo praeruptus, discorso spezzato con parole poco armoniose, Sen.: vocem mittere, emittere, V. mitto ed emitto: soni et voces, Cic.: numeri et voces et modi, Cic.: Sirenum voces, canto, Hor.: vocum gravitate et cantibus pelli vehementius, Cic.: illudere voces, quotiens caneret, Tac.: bucina litora voce replet, Ov.: poet. di qualsiasi suono, rumore, frastuono, rimbombo, audimus fractas ad litora voces (pelagi), Verg.: ad sonitus vocis (dei colpi dei remi) vestigia torsit, Verg. B) parola, espressione, discorso, detto (espressi colla voce), a) generic.: dico, Epicurum non intellegere, quid sonet haec vox, id est quae res huic voci subiciatur, Cic.: haec te vox non perculit? Cic.: nulla tamen vox est ab iis audita populi Romani majestate indigna,