Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/289

Da Wikisource.
553 conglutinatio congruentia 554


insieme, aggomitolare, torcere insieme, Lucr. e Cels.

conglutinatio, onis, f. (conglutino), I) conglutinamento, corpo formato, formazione, omnis c. recens, ogni corpo formato da poco (giovane), Cic. de sen. 72. II) trasl., connessione, collocazione, Cic. or. 78.

con-glutino, ävi, ätum, äre, conglutinare, incollare, attaccare, connettere, mettere insieme, I) propr.: libros, JCt. II) trasl.: 1) in gen.: ex his totus conglutinatus est, è impastato intieramente di questi (vizi), Cic: hominem eadem optime, quae conglutinavit, natura dissolvit, Cic. 2) partic., congiungere strettamente, annodare o legare strettamente, voluntates, amicitias, Cic.

congratulatio, onis, f.(congratulor), congratulazione, victoriae, Val. Max. 9, 3, 5.

con-gratulor, atus sum, āri, congratularsi, far le sue congratulazioni, libertatem concordiamque civitati restitutam, Liv. 3, 54, 7.

congredior, gressus sum, gredi, camminare insieme, cioè camminando, incontrarsi, andare insieme, avvicinarsi, I) in gen. (contr. digredi), congredere actutum, vieni subito qua, Ter.: c. coram, Cic.: c. eo loco, Liv.: in Macedonia, Brut. in Cic. ep.: Apameae, Liv.: cum eo saepe, Cic.: cum servis Lucceji, Cic.: inter se, incontrarsi nella strada, Liv.: e di c. inan. personif., luna tum congrediens cum sole tum digrediens, Cic.: c. cum altercatione, Liv.: c. in commune, Tac. II) incontrarsi ostilm., azzuffarsi, affrontarsi, venire alle mani, a) in vero e proprio combattimento: locus, ubi congressi sunt, Cic.: statuit congredi, Nep.: c. comminus, Liv.: tertio proelio, Justin. (perciò poet. tertia in proelia, Verg.): pede aequo, combattere a piedi da vicino, cosicchè la lotta sia pari, Verg.: inter Callinicum Carrasque, Aur. Vict.: in Italia, Nep.: c. sua sponte cum finitumis proelio, Caes.: singulari certamine (duello) cum Arunte, Aur. Vict: impar congressus Achilli (con A.). Verg.: armato (con un armato) c. nudum dementia videbatur, Curt.: contra ipsum Caesarem, Cic.: adversus Constantinum, Aur. Vict. b) trasl., a) di pers., in una disputa, in una discussione filosof., c. cum Academico, Cic.: in giudizio, cum alqo luctari et congredi, Cic. p) di astr. personif., quasi ad repugnandum congressa defensio, Cic.

congregabilis, e (congrego), sociabile, socievole, amante di stare insieme, Cic. de off. 1, 157.

congregatio, onis, f. (congrego), I) congregazione, congregamento, comunanza, società degli anim. e degli uom., Cic.: coord. conjunctio congregatioque, Cic. II) trasl., il raccogliere, rerum, ricapitolazione, Quint.: criminum (contr. separatio), Quint.

congrego, ävi, ätum, äre (com e grex), congregare, a) propr.: a) riunire animali in un gregge (contr. separare, dispergere), oves, Plin. Spesso rifl. se congr. e passivo con significato medio congregari (contr. separari, dispergi, congregarsi, raccogliersi in gregge, riunirsi, c. se ad paucos amnes (di fiere), Plin.: apium examina non fingendorum favorum causa congregantur, Çic. ß) in senso più ampio, quasi raccogliere pers. in un gregge, radunare, raccogliere, riunire, in Cic partic.= riunire in vita comune (in società) in genere (contr. dissipare, dispergere), dissipatos homines, Cic.: dispersos homines in unum locum, Cic.: quicum te aut voluntas congregavit aut fortuna conjunxit, Cic. Spesso rifl. se congregare e passivo con signif. medio congregari, congregarsi, riunirsi, associarsi, pluribus congregantibus se, Liv.: familiae congregantur, Cic.: c. unum se in locum ad curiam, Cic.: unum in locum congregari, Cic.: congregari undique ad Tatium, Liv.: c. se cum aequalibus, Cic. in Academia congregati, Cic.: congregari inter se, Tac.: multitudo hominum ex servis congregata, Cic. b) trasl., accumulare ogg. inan., a) generic.: signa in unum locum, Tac.: mediale, corpora inter se congregantnr, Lucr.: vis illa oriens et congregata (nel suo sorgere e nel suo pieno sviluppo), Cic. de domo, 67. 3) nell’esposizione, argumenta infirmiora, Quint.

congressio, onis, f. (congredior), il camminare insieme, cioè l’incontrarsi, I) in gen. (contr. digressio), incontro con alcuno, congresso, convegno, Cic. ad Q. fr. 1, 3, 4. II) partic.: a) convegno socievole, commercio socievole, società, Cic.: plur., congressiones familiarium, convegni famigliari, Cic. b) avvicinamento, contatto carnale, relazioni carnali, concubito, prima c. maris et feminae, Cic. de rep. 1, 38. c) (con o senza proelii, certaminis, belli), incontro ostile, assalto, zuffa, Justin. ed a.

congressus, us, m. (congredior), il camminare insieme l’incontrarsi, I) in gen.: incontro, abboccamento, per discorrere, ecc., optare congressum, Cic.: in alcjs congressum colloquiumque venire, Cic.: si quis congressus fuerit mihi cum Caesare, Cic.: al plur.,congressus quaerere ad colloquia, Liv.:congressus pete meos, cercami, Verg.: trasl., esse alios alibi congressus materiai, gruppi, aggruppamenti, Lucr: vitatur duriorum consonantium inter se congressus, incontro, Quint. II) partic.: a) convegno famigliare, adunanza, unione, commercio socievole, società, c. cotidianus, Cic.: alcjs aditum, congressum, sermonem fugere, Cic.: alqm congressu aequalium prohibere, Liv.: congressu aliquo inter se aut natura ipsã congregari (di animali), Cic.: al plur., primi congressus copulationesque, Cic.: congressus hominum fugere atque odisse, Cic. b) incontro ostile, scontro, assalto, ante congressum, Cic.: primo congressu terga vertere, Caes.: primo congressu pelli fugarique, Sall.: trasl., dell’entrare nell’arringo giudiziario, primus causae congressus, Quint.

congruens, entis, part. agg.(da congruo), I) consono con altro, congruente, consentaneo, adatto, conveniente, corrispondente, alci rei o cum alqa re, Cic. ed a.: c. est coll’infin. o coll’acc. e l’infin., Tac. e Plin. pan. II) consono con sè stesso in ogni parte, conforme, proporzionato, di struttura del corpo, Suet. Tib. 68; o consonante, intonato (contr. dissonus), di suoni, concentus, Cic.: clamor, Liv.

congruenter, avv. (congruens), in modo consentaneo, convenientemente, conformemente, naturae, Cic.: dicere, conforme alla cosa, Cic.

congruentia, ae, f. (congruens), con-