Pagina:Storia di torino v1 cibrario 1846.djvu/32

Da Wikisource.

Note



(1) Thuscorum ante Romamim imperium late terra marique opes patuere. Nam mari supero inferoque quibus Italia insulae modo cingitur quanlum potuerint nomina sunt argumento: quod alterum Thuscum communi vocabulo gentis, alterum Adriaticum mare ab Adria Thuscorum colonia vocavere Italicae gentes. Tit. Liv., v. 19.

Servio dice: Constat Thuscos usque ad fretum Siculum omnia possedisse (ad Georg., lib. ii).

Polibio dopo aver detto che i Tirreni possedeano una volta i paesi ove sono Capua e Nola ed i campi Flegrei, soggiunge: Idcirco qui historias legunt de Tyrrhenorum dynastiis et variis dominationibus eas oportet non od illas ditiones quas nunc habent referre, verum ad illos de quibus diximus campos, et ad opes quas ista loca suppeditabant. Lib. ii, cap. 17.

(2) Dice Licofrone, parlando dell’Etruria: Umbros inde exegere Pelasgi, hos Lydi. Erodoto dice che gli Umbri furono cacciati dai Lidi; ma questo dee intendersi nel senso che i Tirreni, o Lidi, o Meonii antichi, s’aiutarono de’ Pelasgi contra gli Umbri; e poi quando non ebbero più bisogno dei Pelasgi cacciarono anche i Pelasgi. L’influenza di questi Pelasgi in Italia fu, come giustamente osserva il Fea, molto esagerata. Ecco quello che ne dice Strabone: Rerum Alticarum scriptores tradidere Athenis fuisse Pelasgos qui cum instar avium qua sors vocaret huc atque illac errabondi commearent, Pelasgi, idest Ciconiae vacarentur ab Atheniensibus. Pare che fossero capitati in Grecia come erano capitati in Italia.

(3) Orazio chiama Mecenate Thyrrena regum progenies.


E altrove: Non quia Maecenas Lydorum quidquid Etruscos
                         Incoluit fines nemo generosior est te.


Virgilio chiama il Tevere ora fiume Tirreno, ora Toscano, ora Lidio: Silio Italico dice: Moeonios Italis permixta stirpe colonos. E questi stessi Meonii Virgilio li chiama Lidi là dove ricorda l’ antica Cere.


                                        Ubi Lydia quondam

                    Gens, bello praeclara iugis insedit Etruscis.

Altrove lago Meonio, altrove ancora stagno Tirreno chiama il Trasimeno.