 |
Questa pagina è ancora da trascrivere o è incompleta. | |
764 Giachen Caspar Muoth duront quest temps biaronz vegnî romanisai. La populaziun raetoromontscha … haveva duront questa emprema perioda (400 tochen circa 1000) a rapport dil lungatg siu principal sustegn tier las sedias episcopalas. Il clerus fuva il solett representant e promotur della scola e de tutta cultivaziun 5 spirtala et existent per quella fin e mira in sulett lungatg cultivau e scientific numnadamein il latin, sche vegnevan da part della baselgia èra ils dialects dil latin vulgar sco parents dil latin de scartira pli risguardai, … ch' ils dialects giermans. Cullas cathedralas fuvan euncallura gia da lezs temps unidas certas scolas latinas, igl intent dellas qualas fuva ded 10 educar giuvens per il sacrament digl uorden spiritual. Tals instituts consistevan … ord ina spezia de gimnasi e seminar clerical. Renomada ei din temps stada la scola de S. Gliezi a Cuera, nua che p. e. S. Florin de Ramuosch ed ils dus prinzipals reorganisaturs dellas claustras de S. Gagl, S. Omèr (Othmar) e de Muster, S. Urcisin, havevan gudiu lur instrucziun. 15 Secund il medem exempel fuvan èra las scolas claustralas de Muster, … … … … … particularmein … de Favèras e S. Gagl organisadas. E daveras havevan las scolas de Cuera e de Favèras duront ils 8. 9. e dieschavel tschentaner schizun entschiet a scriver e cultivar empau nies latin vulgar ni il raetoroman. Perdetga de quei dattan: 20 primo differents documents, sentenzias giudizialas e contracts conservai en igl archiv de Favèras, presentamein en gl' archiv de S. Gagl; milsanavont la „lex Romana Curiensis ni Utinensis“, ina lescha pils Romans dil ducat de Cuera, redigida probablamein dals religius de Favèras, nua ch' il principal manuscrett ei vegnius anflaus; finalmein ils 25 Capitulars digl uestg Remedius de Cuera (800 tochen 814), q. e, statuts civils e criminals. Quels ein davèras screts per latin, mo en in latin barbar, il qual risguarda las expressiuns popularas e sesprova en prima lingia de se approximar … ton sco posseivel als dialects vulgars, per ch' el vegni entilgius 30 dal pievel laic. Ch' ils religius de Favèras ed ilg uestg Remedius savevan da lur temps èra scriver in meglier latin, leu nua ch' els volevan conversar e(i) corrispunder culs studiai, ni nua ch' els scrivevan enzitgei destinau spirontamein per il clerus scolau, comprovan auters documents contemporans dils medems 35 aucturs, denter auter la correspondenza de Remedius cun Alcuin, in dils pli perderts umens della curt de Carli il Grond, e la redacziun dils Canones … de Cuera tras Remedius, ina lescha destinada per las baselgias ed ils fatgs ecclesiastics de siu uestgiu. Il latin barbar dils allegai products ei pia effectivmein tendenza ed 40 adapziun al latin vulgar, quei che resultescha ultariuramein aunc ord la determinaziun finala de ses capitulars: Nus (Remedius) stabilîn pia finalmein, … che mintga plevon hagi quest breve (statut) tier el e legi avon quel a tut il pievel
