| 202 |
Jachen Antoni Vulpius |
|
St. Gregori spær Arden, mo fuon mütschantads dals Rhætiers. [p. 73] Siond rivads a Berben in l retuorn, schi s maten incunter ls paurs cun sajatar alla giagliarda, pustüt quels da Polagi. Ala fuo, vi avaunt mazà Bunhom de Rubeo da Polagi, dün Rhætier. Ls medems da Polagi, inter quells fuo Peter Marcadant, (chi) mazetten crudelmaing a Theosina, mamma da Battista et Horati, dals frars Pravicins sco eir ad Adam Scaramuccia da Tiran. Eir ad ün cert Rhætier mazetten ls villans, ol qual Ruinell havet laschà la per perchiürar la puolvra da slupet. Duos Tavosers, stanguels dal viadi, sun eir morts la. ’Ls Vultlinas-chs da Fusina cun auters la in l’insula dal’Adda, brichia lönsch dal vich da Fusina, s matten incunter cun bandera averta, mo venen mütschantads. Eir tuot la chiavalleria dal inimi dava huossa davo als Rhætiers. A S. Pancrazi (ün lö taunter Postallesi e Castiun) fuo bain löng schiaramütschà, inoa l chiavaigl da Joann Jacob Pirovan, haviond tschüff per ls chiavels a Casper Gasuoli da Schanveck, l qual, nun seguind promptamaing, vain dit l havair scarpà in tocks. Siond huossa ls Rhætiers rivads a Saxella, schi sajaten datschiert da l’autra vart dal Adda ls peduns dal inimi cunter nus, mo ls Rhætiers mazetten trais d els. Et usche, salvand l uorden, tuornen els a Sondre. Siond ls Rhætiers à Sondre, schi tramaten els duos mess in habit da beschers in l contadi da Bergamo, pro l moderatur Scaramella secretari venetian, giavüschand, chia l ajüd venetian gniss. El turnantet ls mess cun üna zeidla sün ün bastun, dschond, ch’in ls confins fuoss chiavalleria e peduns, mo sainza licenza dals superiuors nun fuoss ad el licit inguotta. Lhura nun siond sgiür, scha ls Helvetiers evangielics pudessan havair l transit tras ls lous catholics, e chia ls Grischuns fuossen our da la Valltellina, e chia la sudada ogni di s-c[hi]ampess via, chiargiada cun buttin, schi gietten els davent da Sondre, la samda, die 16. Augusti, tras la vall Malench. Alchiüns dal inimi (ls rebels s haun gloriads dapo, esser stats solum 16 chiavalgiaints) dant davo bain dalönsch, mazetten duos Tavosers, Uldric e Joann Buol, et a Benedict Ajardo dal stadi venetian, exul per la religiun, siond staunguels [p. 74] e las. Quels d Engadina d sura cun auters, sco dit ais, eiran its à Puslaf. E lhura die 27. July ven Constantin Planta in ls confins dalla Valtellina per conferir cun Jacobo Robustello, l qual, inter auter, l mus[s]ond quels chas[ch]ins bandits venetians, diss: „Mera ls subgiets da voss amis Venetians“. El diss eir: „Hoz o damaun vain l capitani Rodolf Planta a tour aint la vall da Müstair; sch’el fa per autra via, schi nun salvel sia impromissiun, perchie usche eschens inter nus cuvgnis.“Die 5. Augusti, haviond Puslavins, d Ingadina e Bervuoign miss lægier suot Brüs, (ls Tavosers e Partensers, plü prossems al laich, perchiüravan la punt) et siond negligiaints,
