Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VII.djvu/55

Da Wikisource.

Alchiünas Bellas et Nüzaivlas Histoargias 41

Cura dimena chia l’nar’s aschdaschdet, schi pisset el, [f. 21b] chia l’soemmi gnis vair, chia Smerdes gnis a l amazer et usche à trer l’areginam a si. Dimena per gnir avaunt a quist mel, schi tramettet el sieu fidel cusglier Prexaspem, ilquel chi’ el paro zieva pajet zuond mel, sco chia nus dscharons aqui zieva, à Susa in la Persia, inua chia seis frer Smerdes eira ieu, u pü bod eira bandieu, cun quist cumand, chia el mazes seis frer. Que chia Prexaspes eir effetuet, et stanschantet il bun Smerdem suot pretext, chia el il vules mner à chiatscha, in il meer coatschen. Zieva chia el dimena in quist moed havet miss seis frer our d’peis, schi havaiva el darchio sait zieva saung, et per aque schi fet el eir amazer sa chiarnela sour, la quela chi’ el incunter las ledschas divinas et humaunas havaiva spuso a si per duonna, ilquel homicidi, suainter chia Plutarchus aradschuna, iscuntret uschea. Haviand Cambyses dad’ün temp per pü grand delett et allegria, ’s fat moarder insemel ün chiaun et ün liunet avaunt sa maisa, füt il chiaun, sco chi ’s po chiœntsch crair, vit dal liun. Ma à dvantet, chia il frer da quist chiaun, ilquel in quella medema seela eira lio [f. 22a] vi ad üna sua, tschunchiet la sua et gnit in agiüd à sieu frer, chi eira chialchio suot et staiva in grand prievel, et uschea füt il liunet vit è mazo da quists duos chiauns. Quist plaschet à Cambysi zuond bain, da tel soart, chi’ el staiva da craper d’giœ. Ma lo scunter la Regina, sour da Cambyses, cridaiva sos[s]amaing, inuonder chia Cambyses la dumandet, perchie chi’ ella crides, siand chi’ el havaiva instituieu que passatemp et cumbatta, per chi’ ella stes legra? La sour respundet et dschet, chi’ ella cun occasiun da quista cumbatta dal liun et dals 2 chiauns ’s algurdes da Smerdes, sieu frer mazo, ilquel nun havaiva hagieu üngiün, chi l’pudes agiüder, mo eira gnieu mazo da sieu egien frer, tiers ilquel el haves stuieu spetter cuffoert et agiüd. Tres quista respoasta gnit Cambyses uschea gritanto, chi’ el dalungia fet mner davent sa sour, la Regina, et la fet mazer. Quist Cambyses eira zuond arendieu al’avriaunza, per laquela Prexaspes, ün da seis fidels cusgliêrs l’arprendet amicabelmaing. Quist dischplaschet fich à Cambyse, et per aque vulaiva el eira gugiend udir, chie chia seis oters cusgliêrs [f. 22b] dschaiven et tgnaiven dad’el. Et dimena ls fet el rasper insemmel et ils dumandet, scha savaiven da blasmer qualchiossa in el? La granda part da quels nun vulaiven moarder la vuolp, mo chiarazaiven il Rag et dschaiven, chia l’stimassen pü co seis bab Cyrum. Perchie? Perche chia el tiers ils araginams da seis bab havaiva miss u argiüt tiers eir l’Egiptum, ilquel seis bab nun havaiva pudieu survgnir. Mo l’Rag Croesus, alquel Cyrus havaiva cumando, chi’ el fes surassen sün seis felg Cambysen, et l’amusses in tuottas las virtüds, dschet: Eau stim Cyrum bgier pü co Cambysen. La causa: perchie chia Cambyses nun ho aunchia lascho davous uschea ün bref