Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/533

Da Wikisource.

RUDOLF A. GIANZUN

Giovannes Mathis

(Annalas XIV, p. 1 — 18).

La famiglia Mathis ais originaria da Grüsch. Nel 1786 ais naschieu a Grüsch Hans Mathis. El lavurett divers anns tar ün dels melders architets da Coira. Poi, nel 1811, Meister Hans gnitt as stabilir a Schlarigna. Lo lavurett el in sieu mister. Meister Hans eira ün hom da bain, laburius ed intelligiaint; uschea sieus affers prosperettan. Bain bod pudaiva’ l occuper divers lavuraints; ed uschea surpigliaiva’ l lavuors pü grandas e accords pü important. A Schlarigna fett el traunter oter la tettaglia ed il tett della baselgia; el fabrichett eir noss’alp Laret. Eir in otras vschinaunchas d’Engiadina meister Hans — meistr’Ans u barb’Ans — ho esegieu bgeras lavuors; el ho lavuro eir a Puschlev. A Schlarigna bgers s’algordan da meistr’Ans; e bgers saun quinter dad el. Quintan da sas chatschas, chi in part sun dvantedas quasi legendarias; quintan eir da sieu rumauntsch! Meistr’Ans eira arrivo a Schlarigna nell’eted da 25 anns; el eira rasto in Engiadina anns ed annorums (l’ais mort a 80 anns); el eira sto specielmaing in nossa Schlarigna, cunschida a bun drett per sia fedelted a noss vegl linguach; el eira sto lò a ün’epoca inua il rumauntsch eira in flur e vigur e nun cediva il pass ad otras linguas; el vaiva piglo üna duonna craschida sü a Schlarigna e chi savaiva rumauntsch; vaiva gieu infaunts chi eiran saimper stos in scoula rumauntscha e el resguardaivan il rumauntsch scu lingua materna; el eira saimper sto in contact cun glieud chi discurriva rumauntsch; dimena l’occasiun d’imprender nossa lingua nun al vess mancho. Ma que nun giaiva tuottüna! Dian cha el, il bap da noss poet discurriva ün rumauntsch tuott oter cu classic, anzi impussibel. E scha barba Giovannes so criver rumauntsch, e cun schneid, chi que lò nun ho ’l imprains da sieu bap, barb’Ans!

Giovannes Mathis nel 1883, siand a Genova, ho scritt memorias da sa infanzia e giuventüna. In quistas memorias, chi sainza dubi gnaron