Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/555

Da Wikisource.

Landamma Zaccaria Pallioppi 545

Ma, eu non vögl anticipar inguotta!

* * *

Cura ha comanza Pallioppi a dedichar seis temp al stüdi della lingua ed alla producziun litteraria? Que non m’ais contschaint. Sainza dubi fingià bod, perche fingià l’an 1857 comparit sia prüma ouvra, l’ortografia ed ortoëpia del idiom romauntsch in Engiadina ota, e per ch’el possa componer quaist’ouvra, stovaivan esser precedüts divers ans da stüdi seri ed assiduo. E fingià plüs ans, ant cha l’ouvra menzionada compara, gniva el resguardà sco autorità in fats d’ortografia romantscha da quels, chi ’l cognoschaivan. Daspö l’an 1855 publichaivan N. Vital, minister a Pontresina, ed E. Lechner, minister a Celerina, la Dumengia - Saira; l’an 1857 publichettan magister G. Heinrich e minister E. Lechner, tuots duos a Celerina, las istorias biblicas, tradüttas da J. P. Hebel; in quel medem temp lavuraiva J. Menni, minister a Samaden, vi da sia traducziun del Nouv Testamaint. Tuots quaists as daivan granda premura da scriver il romantsch plü correctamaing possibel, da stabilir normas per lur lavur e da las observar consequentamaing e scrupulusamaing. Els eiran tuots amis tanter pêr de al istess temp tuots amis da Pallioppi. Els as consultaivan insembel ed as cussgliaivan vicendevolmaing. In tuottas controversas e questiuns, cur ch’els non as savaivan incler tanter pêr, recurrivan els a Pallioppi, e ’l cussagl o parair da Pallioppi eira pel solit decisiv. Que cha el proponiva, gniva acceptà. Uschea han valü las normas ortograficas stabilidas da Pallioppi per l’idiom romantsch ant co ch’ellas dvaintan contschaintas al public in general. Dalander resulta dunque, ch’el sto avair comanzà a far stüdis filologics pac temp davo seis retuorn dall’università. Ma na be sia ouvra davart l’ortografia comprova que, dimperse eir otras lavuors, p. ex. seis referat davart l’istoria dels idioms retoromantschs, ch’el preleget alla società ad ütel public a Samaden in principi del an 1858, üna lavur chi da prova da stüdis fich exacts e profuonds della lingua celtica e chi meritess da gnir publichada in nossas Annalas, eir scha tschertas parts non vegnan plü recognoschüdas dals filologs moderns.

Dschain uossa duos pleds supra quel cudesch, ch’eu nomnet fingià diversas voutas.

* * *

L’ortografia ed ortoëpia da Pallioppi 1 ais ün cudeschet da 128 paginas in format octav, chi muossa a pronunziar e scriver correctamaing

  1. 1) Ortografia et ortoëpia del idiom romauntsch d’Engiadin’ota, compiledas per creschieus e scolars pü avanzos da Zaccaria Pallioppi, Coira, Stamparia da Pargätzi & Felix 1857.
Rätoromanische Chrestomathie VIII. 2. 35