Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/99

Da Wikisource.

Per ils infaunts nel chantun Grischun 89

Sax possedaiva qualche drets sur la cited d’Ilanz et era signiur sur il cumön della Foppa, da Vals, Flem e Lugnezza.

Il cunt Hugo da Werdenberg - Heiligenberg regniaiva sur las vschinaunchas da Trin e Tamins.

Al cunt Heinrich da Werdenberg - Sargans appartgnaiva Schams e Val - Reno, Leuenberg e Schleuis, Tusauna, Heinzenberg e Tschappina.

Da velg inno libers eran ils abitants sur il god da Flem, que ais in Lax; e quels in Val - Reno s’avaivan reservo lur veglias liberteds e drets, cur 1277 eran intros suot la protecziun da Walther da Vaz.

Ils sudets signiurs informos dall’uniun e ferma resoluziun del pövel, et udind, cha l’abate da Disentis appruvaiva lur dumandas, as declarettan eir els pronts tiers tuot que chi füss güst et apussaivel. Be il cunt Heinrich da Werdenberg - Sargans nun vulaiva savair novas da quist’intenziun del pövel, e scomandet a sia glieud da pigler part a quella. Quels da Tusauna, Tschappina e Heinzenberg obedittan, ma quels da Val - Reno e Schams intrettan nella lia.

Nella mited del mais Marz, mamvalg, al alver del sulalg, eran radunos sper la chapella da St. Anna ils baruns e cunts cun lur cavaliers e nöbels, ils soprastants et ansiauns della glieud libra e dels sudits, et intuorn els, in ün circul, ils melgders et ils pü curagius [p. 215] homens our dal pövel. Cul cho scuvert urettan els a Dieu, intrettan in discussiun sopra il contenut da lur lia, gnittan d’accord, elevettan lur mauns e gürettan il seramaint, sco cha l’abate da Disentis als dschet avaunt. Tres quel impromettettane:

„D’esser e rester buns e fidels amihs e chers confederos, infin
„cha muond düra; da s’assister vicendevolmaing cun roba, pajais
„e glieud, in deffaisa della güstia, della pesch, dellas stredas e
„del liber traffic;“

„Da mantegner e deffender ogni signiur, taunt ecclesiastic, co
„laic, innöbel e nöbel, pover e rich, e tuots ils members della
„lia nel giodimaint da lur drets e possessiuns:“

„Da s’assister vicendevolmaing in guerra et in pesch, da
„tschercher güstia tiers il güdisch, e na cun la foarza; dad impedir
„tuota violenzia, e da chastier ils disobediaints, chi nun vulessan
„rispetter las decisiuns del güdisch.“

Quaist et oter statuittan els, corroborettan il tuot tres ün solen güramaint, e munittan la charta della lia cun lur suottascripziuns e sagels.

Tres quista lia gnit il pövel garantieu dallas violenzias dels signiurs ngüsts e dal arbitrio dels guvernaturs, ma eir arcuntschieus e rispettos ils drets dels cunts e baruns sur il pövel, taunt inavaunt cha als appartgniaivan