Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, XII.djvu/327

Da Wikisource.

La canzun populara dils Rätoromontschs

dellas nozzas e funeralias dils animals; nus regordein mo vid la nozza dil luf, della quala ei dat ina canzun norvegica, de quella della uolp la quala vegn descreta en ina canzun lettica, era el „Roman du Renart“ vegnian descretas las funeralias della uolp che fuva sefatga morta. Principalmein ils carins utschals cun lur bials miedis eran ils objects de quellas canzuns. 5 Ord las suavas melodias cartevan ils humans d’ udir baul cloms da tristezia, baul bunas admoniziuns sco els sez eran. Bein enconuschents ei il „cucu“ tier tuts pievels en detgas e canzuns 1). Nossa canzun glorifichescha e conta dil cucu sco dil „purtader della primavera“. Sco tal eis el era emperneivels e carezaus d’ auters pievels. „Der Kukuc mit seinem Schreien 10 macht fröhlich Jedermann“, stat ei en ina veglia canzun dil Matg. In remarcabel legn tudestg sur il cucu di: Im Winder aus, im Summer an, Mein Kind zeucht ein ander Mann, An meinem Gesang kennt man mich; 15 Rat, ver bin ich? En ina veglia canzun della Bohemia bragia il cucu che la primavera cuozi buc adina. Denton enconuscha il pievel ramonsch era il cucu sco in nausch compogn sco in nuscheivel vischin. Cun sias alas fa el aisch il latg e perquei di ins, il latg aisch hagi en il cucu e la aischa feglia 20 della schula ha en consequenza num paun cucu 2). Tadleien era ina canzun sur dil nausch cucu 3). Ord dil verd uaul, nua che nus vein tedlau igl amureivel cant dils utschals contemplau il viver e selegrar dils animals vegnin nus el bi curtin de rosas dellas canzuns eroticas. Schi ditg sco ei dat bucca ina giuventetgna 25 cun cavels grischs, di Uhland, vegn la canzun dell’ amur ad esser la flur della lyric. Dil temeletg e fleivel sentiment d’ amur tochen tier la sgarscheivla pissiun che smeina il tizun, malegia la canzun d’ amur ora ils sentiments erotics. Cun las pli bialas colurs vegn cheu discret la legria de dus, che vulan in a lauter bein, l’ entira natira vegn embellida e vivificada 30 els egls dils amants sco nus vegnin a ver; cheu emprendein nus d’ enconuscher tut la letezia, la ventira de dus che han bugien in l’ auter. Mo bucamo da legreivlas uras sut il rosè e sper la fontauna raquentan a nus las canzuns d’ amur. Era il trest sentiment d’ esser sbittaus, il mordent fiuc della schalusia s’ expriman cheu. En general sedistinguan nossas canzuns 35 tras in cast sentiment, che sebasescha sin sauna moralitad e mo en paucas Decurtins, Chrestomathie p. 568, Bd. II.

oxalis acetosella, Guggerbrot, Waldklee, Guggenkäs, Süreli (Bern), Guggersauer (Bern, Luzern).

Decurtins, Chrestomathie p. 569, Bd. II.