Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/341

Da Wikisource.
657 credulitas creo 658


gere, riscuotere), alci pecuniam, grandem pecuniam, Cic.: pecuniam alcjs fide (sulla parola di alc.), Cic.: pecunia credita, pecuniae creditae, denaro imprestato, prestito, Liv. e Caes.: res creditae, beni affidati in prestito, Cic.: assol., cum credebat inductus usuris, Cic.: partic. sost., creditum, i, n., prestito, credito, Sall., Liv. ed a. 2) credere q.c., a) ritener per vero, essere persuaso di q.c. (della verità di una cosa), a) coll’acc.: quid jam credas? aut cui credas? Ter.: quod fere libenter homines id quod volunt, credunt, Caes.: cr. deos, credere negli dei, Sen.: quod mihi credas velim, Cic.: hoc credas mihi velim, Cic.: ne quid de se temere crederent, Sall.: potest alio tempore falsum aliquid pro vero credi, Sall.: male cr., non creder bene, Ov. met. 12, 115, credere per sua disgrazia, Ov. fast. 2, 525. 8) coll’acc. e l’inf., utinam Indi quoque deum esse me credant, Curt.: quod vix credendum sit (non è credibile) tantas res tam breviter potuisse declarari, Nep.: e così credas mihi velim, Cic. y) con de (riguardo a a) e l’abl., Vitellius credidit de perfidia, Tac.: facilius de odio creditur, Tac. 8) assol., audivi et credo, Ter.: credas mihi velim (come incidente, parentesi), Cic.: non facile ad credendum adduci, Nep.: facile ad credendum impelli, Cic. b) credere vivere nella credenza, ritener per tale, essere di opinione, reputare, immaginarsi, figurarsi, a) coll’acc.: timeo, ne aliud credam atque aliud nunties, Ter.: con doppio acc. = ritenere per, ecc., se Jovem filium, Curt.: alqm novis rebus idoneum, Sall.: al pass. col dopp. nom., et male credebar sanguinis auctor ego, Ov.: origo animi caelestis creditur, Quint. B) coll’infin. o l’acc. e l’infin., credidit de suo adventu esse auditum, Nep.: fratrem credo a te esse conventum, Cic.: cum reliquum exercitum subsequi crederet, Caes.: e così crederes, tu crederesti o si crederebbe, si sarebbe creduto, crederes Alexandrum inter suas necessitudines flere, Curt.: maesti (crederes victos) redeunt in castra, Liv.: al passivo col nom. e l’infin., navis praeter creditur ire, Lucr.: aries creditur vexisse Phrixum, Tac.: o coll’acc. e l’infin., creditur Pythagorae auditorem fuisse Numam, Liv.: pro certo creditur necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse, Sall.: e così numquam satis credito (abl. assol.) sine fraude Germanicum interisse, Tac. y) seguito da prop. causale con quod o quia, Cic., o da prop. finale con ut o ne e il cong., Vell. e Nep. 6) assol., ut Athenaeus credit (come parentesi), Quint.: quindi credo, partic. intercalato, per significare l’opinione soggettiva di chi parla, per lo più ironicamente, credo (penso), credo (penso) anch’io, dovrei credere 0 stimare, supporre, credo jam, ut solet, jurgabit, Ter.: credo, aut illos mortis timor terret aut hos religionis, Cic.: male, credo, mererer de civibus meis, si etc., Cic.

crédulitas, atis, f. (credulus), credulità, Planc. in Cic. ep ed a.

credulus, a, um (credo), I) attivo: che crede facilmente, credulo, ingenuo, stultus et cr. auditor, Cic.: piscis, che morde all’amo, Ov.: armenta, che non presentono alcun pericolo, senza sospetto, Hor.: cr. alci, che crede facilmente ad altri, credulo, Verg. e Hor.: cr. in rem, Ov.: di c. inan.. aures, Curt.: convivia, liberi da diffidenza, Justin. II) passivo, facilmente creduto, fama, Tac. hist. 1, 34.

Crèměra, ae, m., fiumicello dell’Etruria, che sbocca nel Tevere un miglio al disopra di Roma, noto per la morte dei 300 Fabii. Deriv.: Crèměrensis, e, di Cremera, dies, il giorno della sventura dei Fabii presso al Cremera, Tac. hist. 2, 91.

cremo, ävi, ätum, äre, bruciare, ardere, spesso coll’abl., igni, incendio, flammis e sim., a) generic.: a) del fuoco, ora con ogg. mater., innumeras trabes, Ov.: ingentes silvas ardore, Lucr.: digitum, Val. Max.: ora con ogg.pers., num incensa cremavit Troja viros? Verg.: incensa super (sopra di loro) villa omnes cremavit, Tac. ß) di uomini, ora con ogg. mater., cr. vetera arma, Curt.: libros in comitio, Liv.: devecta sarmenta, Verg.: interiorem tunicam, Val. Max.: or con ogg. pers., se ac liberos conjugesque incendio, Curt: con doppio acc., cr. alqm vivum, Curt. e Val. Max. b) di incendio d’un edifizio, d’una città, ecc., incendiare, abbruciare, consumare, caelestia tecta, terras (di Fetonte), Ov.: urbem cr. et diruere, Liv.: cremata Ilios, Hor.: facibus cr. regalia tecta, Ov. c) dell’ardere come pena di morte, alqm igni, Caes. e Suet. d) dell’abbruciare il cadavere ed altri ogg. nelle esequie, a) del fuoco, rogus iste cremet mea viscera, Ov.: des tua succensae membra cremanda pyrae, Ov.: eodem rogo cremari, Liv. ß) di uomini, corpus alcjs, Cic. ed a.: corpora condere (potius) quam cremare e more Aegyptio, Tac.: servos et clientes justis funeribus confectis una cr., Caes.: corpora clarorum virorum certis lignis, Tac.: cr. alqm haud pretiose, Curt.: alqm honorate, Val. Max.: alqm humili sepultura, Cic.: cetera (corpora) nec numero nec honore, non contati, confusamente e senza onore, Verg.: cremari cum conjuge (marito), Val. Max. e) dell’ardere la vittima, cr. igni vitulos, Ov.: caesarum boum fibras de more cr., Ov.: congesta cr. turea dona, dapes, fuso crateres olivo, Verg.: col dat (per chi? in onore di chi?). spolia hostium conjecta in acervum Jovi Victori, Liv.

Cremona, ae, f., colonia rom. dell’Alta Italia, sulla riva sinistra del Po; ancor oggi Cremona. — Deriv.: Cremonensis, e, Cremonese; plur. sost., Cremonenses, ium, m., abit. di Cremona, Cremonesi.

Cremonis jugum, parte delle Alpi Pennine, ora Grimsel.

cremor, oris, m., sugo denso ricavato da materie animali e vegetali, amido, poltiglia, mucilagyine, crassus, Cato: cr. (hordei), mucilaggine d’orzo, Ov. Crematius, fi (A. Cremutius Cordus), m., storico latino, contemporaneo dell’imperatore Tiberio, segnalato per la sua schiettezza. 1. erro, ävi, ätum, äre (radice CER, per metat. CRE, da cui anche cresco), produrre, generare, creare, I) in gen.: a) generic.: a) ogg. mater.: censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignere, Cic.: omnes res, quas et creat natura et tuetur, Cic.: fructus (della terra), Quint.: fruges, genus humanum (della