Pagina:Gibbon - Storia della decadenza e rovina dell'Impero romano V.djvu/421

Da Wikisource.

417

Grata, le quali erano dolentissime, che il loro fratello Valentiniano fosse morto senza battesimo, perchè ei conosceva a fondo la carità di quel Principe, il quale aveva esposta la propria vita per la salvezza degli uffiziali, contro i quali aveva macchinato il Conte Arbogaste: Quid illud quod mori non timuit? Imo pro omnibus se obtulit... occidit itaque pro omnibus, quos diligebat1; e sapeva altresì quanto ardentemente egli avesse bramato di battezzarsi: Atqui etiam dudum hoc voti habuit, ut et antequam in Italiam venisset, initiaretur, et proxime baptizari a se velle significavit, et ideo prae ceteris causis me accersendum putavit2. Del resto il linguaggio del Santo non è quello di uno che sia sicuro, che Valentiniano fosse stato introdotto senza difficoltà nelle sedi della beatitudine eterna, ma di uno che spera soltanto, benchè con fiducia, della salute di quel Sovrano: altrimenti sarebbe stato inutile il celebrare i sacri misterj per esso, ed il pregare dì e notte per lui e pel fratello, com’ei promette dicendo3. Nulla nox non donatos aliqua precum mea-

  1. De Ob. Valent. Consol. T. 2. p. 1188. etc.
  2. Ibid. §. 53 ivi S. Ambr. porta la parità del Martirio. „Quid aliud in nobis est nisi voluntas, nisi petitio? Si quia solemniter non sunt celebrata mysteria hoc movet: ergo nec martyres, si cathecumeni fuerint, coronentur... Quod si suo abluuntur sanguine, et hunc sua pietas abluit et voluntas. Nel qual luogo notano gli eruditi Editori Benedettini: Idem sensus fuit totius Christianae antiquitatis, circa Martyres... Et certe ne Ambrosius videatur hic loqui ad gratiam. Vide Serm. 3. in Psalm. 118. N. 14. Sed ei praeiverat Tertull. L. de Bapt. c. 16. Cyprian. Ep. 73 ad Juba. jan. et al. sicut eosdem Augustinus, posterioresque in hoc secuti sunt.„
  3. P. 1194. § 76. l. cit. V. Not. B. Editor.