Pagina:Leopardi - Dissertazioni filosofiche, Antenore.djvu/382

Da Wikisource.

II ■ RACCOLTA ANTOLOGICA de, si definitiones sint accuratae, et propositiones dare determinatae, Ontologiae usus est maximus. 41. Jacquier, Met. 1, 2 (Ente, § 4): Quemadmodum ergo Logica artificialis est distincta explicatio Logi- cae naturalis, ita explicatio distincta Ontologiae naturalis dici potest Ontologia artificialis, nempe notiones confusas, quae sunt Ontologiae naturalis, ad distinctas revocat Ontologia artificialis, et propositiones vagas ad determinatas reduci. 42. Jacquier, Met. 1, c. 1, a. 1, 3-4 (Ente, § 7): « Fieri non potest, ut idem simul sit, ac non sit: » Propositio hanc dici¬ tur: «principium contradictionis »; nimirum contradicere sibime- tipsi dicitur, qui idem simul esse, et non esse pronuntiat. Princi¬ pium illud Aristoteles, et deinde Scholastici omnes adhibuerunt instar axiomatis maxime generalis. Propositionum contradictoriarum naturam in Logica jam explicavi, quae ad Metaphysicam perti- nent hic adjungam.(... ). De veritatis criterio jam sermonem ha- bui in Logica, et quaestionis statum dare exposui. 5. Thomas Aristotelem secutus primum principium statuit axioma istud: «Impos¬ sibile est, idem simul esse, ac non esse.» 43. Jacquier, Met. 1, c. 1, a. 1, 4 (Ente, § 8): Cartesiani fere omnes primum cognitionis principium cum ipso, quae ab ipsi statuitur, veritatis criteri confundunt, primumque om¬ nium principium esse affirmant propositionem hanc: Quid- quid in idea clara rei alicujus comprehenditur, id de ea re potest affir- mari. 44. Jacquier, Met. 1, c. 1, a. 11, 13 (Ente, §§ 9-10): Nihil est in mundo materiali sine ratione sufficiente, cur potius sit, quam non sit; id est, si aliquid esse ponitur, ponendum est etiam aliquid, cur potius sit, quam non sit. (...). Patet autem exemplum illud generaliter accipi posse, cum de ente quocun- 406