Pagina:Odissea (Morino).djvu/46

Da Wikisource.
46 omero

τόσσοι μητέρ᾽ ἐμὴν μνῶνται, τρύχουσι δὲ οἶκον.
ἡ δ᾽ οὔτ᾽ ἀρνεῖται στυγερὸν γάμον οὔτε τελευτὴν
ποιῆσαι δύναται· τοὶ δὲ φθινύθουσιν ἔδοντες 250
οἶκον ἐμόν· τάχα δή με διαρραίσουσι καὶ αὐτόν».1
     τὸν δ᾽ ἐπαλαστήσασα προσηύδα Παλλὰς Ἀθήνη·2
«ὢ πόποι, ἦ δὴ πολλὸν ἀποιχομένου Ὀδυσῆος3
δεύῃ, ὅ κε μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφείη.
εἰ γὰρ νῦν ἐλθὼν δόμου ἐν πρώτῃσι θύρῃσι 2554
σταίη, ἔχων πήληκα καὶ ἀσπίδα καὶ δύο δοῦρε,5
τοῖος ἐών, οἷόν μιν ἐγὼ τὰ πρῶτα νόησα
οἴκῳ ἐν ἡμετέρῳ πίνοντά τε τερπόμενόν τε,
ἐξ Ἐφύρης ἀνιόντα παρ᾽ Ἴλου Μερμερίδαο·6
ᾤχετο γὰρ καὶ κεῖσε θοῆς ἐπὶ νηὸς Ὀδυσσεὺς 260
φάρμακον ἀνδροφόνον διζήμενος, ὄφρα οἱ εἴη
ἰοὺς χρίεσθαι χαλκήρεας· ἀλλ᾽ ὁ μὲν οὔ οἱ7
δῶκεν, ἐπεί ῥα θεοὺς νεμεσίζετο αἰὲν ἐόντας,
ἀλλὰ πατήρ οἱ δῶκεν ἐμός· φιλέεσκε γὰρ αἰνῶς·
τοῖος ἐὼν μνηστῆρσιν ὁμιλήσειεν Ὀδυσσεύς· 2658
πάντες κ᾽ ὠκύμοροί τε γενοίατο πικρόγαμοί τε.9
ἀλλ᾽ ἦ τοι μὲν ταῦτα θεῶν ἐν γούνασι κεῖται,10
ἤ κεν νοστήσας ἀποτίσεται, ἦε καὶ οὐκί,
οἷσιν ἐνὶ μεγάροισι· σὲ δὲ φράζεσθαι ἄνωγα,11

    da Ulisse. — τρύχουσι = τείρουσι (terunt): da ripristinare il digamma (ϝοῖκον).

  1. 251. οἶκον ἐμόν: si sente qui la coscienza del suo personale diritto, svegliatasi al contatto divino; la vigilia, forse, non avrebbe parlato così.
  2. 252. ἐπ-αλαστήσασα: sdegnata, crucciata per ciò (ἄλαστος = inconsolabile).
  3. 253. ἦ δὴ πολλόν (unisci con δεύῃ)...: molto, certo, hai bisogno di.... — ἀποιχομένου: pres. con val. di perfetto, non raro.
  4. 255. Il periodo ipotetico che qui s’inizia, interrotto da lunga parentesi, è ripreso con epanalessi al verso 265 a cui segue rapida e sarcastica l’apodosi. — ἐν πρῴτῃσι θύρῃσιν — ἐν προθύροις: vedi verso 103.
  5. 256. πήληξ è l’elmo.
  6. 259. ἐξ Ἐφύρης, forse di Tesprozia, presso Parga. — Μερμερίδαο, figlio di Mermero, nipote di Giasone e Medea.
  7. 262. ἰοὺς χρίεσθαι: nell’Il. Ul. nè si serve mai dell’arco, nè unge di veleno le frecce; ecco una differenza essenziale tra i due poemi.
  8. 265. τοῖος ἐὼν, riprende la protasi interrotta.
  9. 266. ὠκύμοροί, πικρόγαμοι: amare nozze! con la morte, s’intende.
  10. 267. ταῦτα.... κεῖται, Dio solo lo sa, è quasi una formola; la spiegazione di ταῦτα è nel v. seg.
  11. 269. ἄνωγα, pf. pres. = iubeo.