Pagina:Vico, Giambattista – Le orazioni inaugurali, il De Italorum sapientia e le polemiche, 1914 – BEIC 1965567.djvu/149

Da Wikisource.

CAPUT II

De generibus sive de ideis

«Genus» et «forma» Latinis idem — «Species» et «individuum» et «simulacrum» significat — Genera qua ratione infinita — Forma metaphysica, forma plastae, forma physica, forma seminis— Formae physicae sunt ex metaphysicis formatae — Formarum utilitas — Geometria per formas cur tum opere, tum opera certissima— Cur eadem per species certa opere, incerta opera — Cur artes ideales certo compotes finis — Cur coniecturales non item — Inutilitas generum Aristotelaeorum — Cur scientiae quo plus genericae minus utiles — Physicae operatricis commoda — Iurisprudentes non regulis, sed exceptionibus censentur — Oratores optimi, qui haerent in caussae propriis — Ex historicis utiles qui?— Imitatores boni in circumstantiis melioratis spectantur — Unde scalae idearum Platonicae — Sapientia non est de iis quae genere continentur — Ut genera sunt materia metaphysica—Egregia inter physicam et metaphysicam materiam diflerentia — Universalium damila: in iurisprudentia; in re medica; in vita agenda— Errores omnes ex homonymia generibus referendi— Homines naturaliter homonymiam fugiunt — An magis genera philosophos in errores, quam sensus in praeiudicia vulgus coniiciant — «Certum» Latinis quae significct — «Verum» et «aequum» Latinis idem — Homo quia neque nihil est, neque omnia, nec nihil percipit, nec infinitum — Uuiversalia rationem habent quandam archetyporum. Latini, cum dicunt «genus», intelligunt formam; cum «speciem», duo sentiunt, et quod Scholae dicunt «individuum» et «simulacrum», sive «apparenza». De generibus sectae philosophorum omnes ea sentiunt esse infinita. Igitur necesse est antiquos Italiae philosophos opinatos genera esse formas, non amplitudine, sed perfectione infinitas, et, quia infinitas, in uno Deoesse: species autem, seu res peculiares, esse simulacra ad eas formas expressa.