Wikisource:Libri/Martinu

Da Wikisource.
siciliano

Giovanni Meli XVIII secolo M Poesie letteratura Martinu Intestazione 19 settembre 2011 75% Poesie

Martinu[modifica]

{{subst:Libro salvato/Centrato|{{subst:Libro salvato/larger|IDILIU VI.}}


MARTINU.}}


    L'omu chi nesci fora di la 'mmesta,
Cu scotiri li guidi e la tutela
Di la saggia natura,
Perdi la tramuntana e si smarrisci;
{{subst:Libro salvato/R|5}}E quantu cchiù s'è d'idda alluntanatu
Tanta cchiù spersu si ritrova e senti
(Quannu di l'idei vani
Taciti pri pocu lu tumultu riu)
Richiamarisi ddà di unni partiu.
    {{subst:Libro salvato/R|10}}L'illudirà pr'un tempu la citati,
Li pompi, li spettaculi, lu lussu,
Li commodi e li gran magnificenzi;
Ma poi multiplicati
Senti l'interni passioni, e chisti
{{subst:Libro salvato/R|15}}Crisciri cu lu crisciri di l'anni,
Di lu so cori già fatti tiranni:
    Mentri da chisti è devoratu, chiama
La natura, ma indarnu;
L'abiti cci ànnu stritti li catini
{{subst:Libro salvato/R|20}}Di cui nun sapi sciogghirsi, e frattantu
Pr'illudiri a se stissu
Di liberu e giulivu si dà vantu.
    Puru di tantu in tantu: o quannu ridi
La primavera 'ntra lussuriggianti
{{subst:Libro salvato/R|25}}Ciuriti praterii: o quannu autunnu
Spinci la testa carrica di frutti
E di racina chi cuntrasta all'oru
Lu biunnu culuritu,
L'omu di la citati a summi sforzi
{{subst:Libro salvato/R|30}}Si allunga, o si strascina
Purtannusi a li campi la catina.
    Sugn'iu, sugn'iu (cussì dicia Martinu,
'Ntrà un lucidu intervallu di sua menti)
Lu snaturatu figghiu,
{{subst:Libro salvato/R|35}}Cui l'internu affilatu (unicu avanzu
Di la materna ereditati) porta
A la tenera matri, strascinannu
Li servili catini
Di lu vintusu fastu,
{{subst:Libro salvato/R|40}}E di la non mai sazia ambizioni.
Chi mi rudinu l'alma di continu,
Oh matri all'occhi toi, chi sù mischinu.
                Trovu attornu a sti aratri,
            'Ntra rocchi e 'ntra virdura
            {{subst:Libro salvato/R|45}}La mia diletta matri
            La provida natura,
                Chi cu li vrazza aperti
            Mi tira ad idda, e chiama,
            E cu affilati certi
            {{subst:Libro salvato/R|50}}Mi mustra la sua brama:
                Chi cu sinceri affetti
            Parr'a lu cori, e dici:
            Un essiri ti detti
            Pri fariti felici;
                {{subst:Libro salvato/R|55}}Un cori pri gudiri
            Dui veraci istinti
            Spusanu a li doviri
            Piaciri ben distinti.
                Liggi cci trovi impressa
            {{subst:Libro salvato/R|60}}Unica e singulari,
            Sculputa da mia stessa,
            Di amari e farti amari.
                Chista ti stendi e accrisci
            L'essiri d'ogni latu,
            {{subst:Libro salvato/R|65}}Chista ti attacca e unisci
            A tuttu lu criatu:
                Senz'idda su la terra
            Straniu diventi a tutti
            'Ntra na perpetua guerra,
            {{subst:Libro salvato/R|70}}Chi t'isula, o t'agghiutti.
                La menti e l'intellettu
            Ti detti a rilevari:
            Chi chiddu è giustu e rettu,
            Chi a tutti pò giuvari.
                {{subst:Libro salvato/R|75}}Li sensi a custodiri
            La propria tua esistenza,
            E a fariti sentiri
            La grata compiacenza.
                L'occhi pri contemplari
            {{subst:Libro salvato/R|80}}L'oggetti varj, e tanti,
            Chi tutti vennu a fari
            Un ordini costanti.
                L'oricchi nova scena
            Ti aprinu grata ancora:
            {{subst:Libro salvato/R|85}}Tenera Filomena
            Li alletta e li ristora.
                'Ntra sulitaria rocca
            D'un passaru la vuci
            Li cori e l'alma tocca
            {{subst:Libro salvato/R|90}}Cu lu so cantu duci.
                Li canni armuniusi
            Di li mei pastureddi
            Fann'ecu a graziusi
            Canti di varj oceddi
                {{subst:Libro salvato/R|95}}Lu to uduratu anchi avi
            Tributu consolanti
            Di effluvj suavi
            'Ntra tanti ciuri e tanti.
                Li frutti t'aju datu
            {{subst:Libro salvato/R|100}}Suavi e dilicati,
            Chi all'occhiu, all'odoratu,
            E sù a lu gustu grati.
                Veni, dilettu, veni,
            La matri tua ti chiama
            {{subst:Libro salvato/R|105}}'Ntra li vuschitti ameni,
            Sutta 'na virdi rama.
                La paci in cui mi fidu
            Trovi cu mia sulidda,
            E amuri, chi lu nidu
            {{subst:Libro salvato/R|110}}Conz'a 'na turturidda.
                La fidiltà di attornu
            Mi trovi 'ntra li cani,
            Attenti notti e jornu,
            Amici e guardiani.
                {{subst:Libro salvato/R|115}}Palazzi mei priggiati
            Sunnu sti eccelsi munti,
            Sedi la maistati
            'Ntra la sublimi frunti:
                Vera magnificenza
            {{subst:Libro salvato/R|120}}Vera grandizza è in iddi;
            Umana arti e potenza
            Quantu sù picciriddi!
                Osserva comu spiccanu
            Dda supra querci e ruvuli,
            {{subst:Libro salvato/R|125}}Chi li soi testi ficcanu
            In menzu di li nuvuli!
                Quantu sti rocchi alpestri
            Cuntennu in macchi e in grutti
            Di alati e di pedestri
            {{subst:Libro salvato/R|130}}Razzi viventi lutti!
                In aria suspisi
            Attornu a chiddi alturi
            Filanu ad ali stisi
            L'Aquili e li Vuturi.
                {{subst:Libro salvato/R|135}}Di chiappari li troffi,
            Li macchi a cunfaluni
            Di areddara, sù stoffi,
            Sù adorni a ddi ruccuni.
                Ammira di dda susu
            {{subst:Libro salvato/R|140}}Comu un perenni ciumi
            Ruina maestusu
            L'unni mutannu in acumi!
                Dintra l'occulti vii,
            Di sti gran munti in funnu
            {{subst:Libro salvato/R|145}}Li sali e gallerii,
            Li mei ricchizzi sunnu.
                Chiddi, chi umanu ingegnu
            Metti a lu primu rangu,
            L'oru e li gemmi, eu tegnu
            {{subst:Libro salvato/R|150}}'Ntra rocchi crita e fangu.
                L'agati, li graniti,
            Li marmi cchiù vistusi,
            Sù terri e petri uniti
            Senz'ordini cunfusi.
                {{subst:Libro salvato/R|155}}Fanmi di li mei grutti
            Li basi e li pilastri,
            Uniti a rocchi brutti,
            Porfidi ed alabastri
                Vidi com'iu disprezzu
            {{subst:Libro salvato/R|160}}St'inezj, a cui vui dati
            Tantu valuri e prezzu,
            Chi pr'iddi vi scannati!
                Ma lassa sti caverni,
            Nesci a l'apertu e godi
            {{subst:Libro salvato/R|165}}Li mei biddizzi esterni,
            Diffusi in varj modi.
                Oh quanti specj, oh quanti
            Aspetti variati
            Presentanu li pianti
            {{subst:Libro salvato/R|170}}All'occhi mei purgati!
                Quanti famigghi interi
            Nutricanu d'insetti,
            Chi poi volanu a scheri
            Canciati in farfalletti!
                {{subst:Libro salvato/R|175}}La viti, ch'è di razza
            Debuti e in vasciu situ,
            Vidi comu si abbrazza
            La chiuppu pri maritu!
                Chistu pri cumpinsari
            {{subst:Libro salvato/R|180}}La sua sterilitati
            Li rappi fa piccari
            Chi d'idda s'à adduttati.
                St'ulivu, ch'à sfidatu
            Lu tempu e li stagiuni
            {{subst:Libro salvato/R|185}}Da un truncu fracassatu
            Rinova un faidduni.
                Li palmi e pini sunnu
            Piramidi fastusi,
            L'epochi di lu munnu
            {{subst:Libro salvato/R|190}}Ieu tegnu in iddi chiusi,
                Lu gratu murmuriu
            Di l'acqua chi dda scurri,
            All'ervi dici: addiu,
            Ieu partu chi vi occurri?
                {{subst:Libro salvato/R|195}}Vuliti nutrimentu?
            Versu di mia stinniti
            Li radichi, e a mumentu
            Lu nutrimentu avriti.
                L'arvuli in ricumpenza
            {{subst:Libro salvato/R|200}}Li rami ad idda stenninu
            Di la sulari ardenza
            Cu l'umbri la difenninu.
                Vidi quantu sù grati,
            Quantu riconoscenti!
            {{subst:Libro salvato/R|205}}St'esseri inanimati
            S'amanu da parenti.
                Nè cridiri chist'unni
            Inabitati: acchiana
            Supr'acqua, e mi rispunni
            {{subst:Libro salvato/R|210}}Gracchiannu la giurana.
                Cu squami poi d'argentu
            Guizzanu muti in funnu
            Autri chi a st'elementu
            Additti da mia sunnu.
                {{subst:Libro salvato/R|215}}Li susurranti apuzzi
            Sparsi 'ntra ciuri ammira,
            Tornanu a li cidduzzi
            Ricchi di meli e cira:
                L'armonica unioni
            {{subst:Libro salvato/R|220}}Si d'iddi scupririssi,
            Di tua condizioni
            Tu ti virgugnirissi.
                Ultra di l'indefessi
            Alati mei vicini,
            {{subst:Libro salvato/R|225}}Febu, chi gira e tessi
            Noi porta pilligrini
                Presenta ogni stagiuni
            Li specii soi distinti
            A sbardi ed a squatruni
            {{subst:Libro salvato/R|230}}Di pinoi vario-pinti.
                Soi nunzj e messaggieri
            La primavera manna
            Rinnini, chi leggeri
            Scurrinu d'ogni banna.
                {{subst:Libro salvato/R|235}}Poi junci accumpagnata
            Di quagghi e di sturneddi,
            E d'una smisurata
            Fudda di varj ocedddi.
                Ieu tutti li cunfidu
            {{subst:Libro salvato/R|240}}All'arvuli e a li prati
            Pri farisi lu nidu,
            Nutrirsi li cuvati.
                Multi l'està vulannu
            Cu nova reda allatu
            {{subst:Libro salvato/R|245}}In cerca si nni vannu
            Di un clima timpiratu.
                Di lodani in autunnu,
            Di turdi e calandruni,
            Di pettirrussi abbunnu,
            {{subst:Libro salvato/R|250}}Di pispisi e pinsuni.
                L'invernu li gaddazzi,
            Li groi li nivalori,
            E in margi e in pantanazzi
            Aju anatri e trizzoli.
                {{subst:Libro salvato/R|255}}Nè cumpagnia mi manca
            Di armenti, e greggi; e chista
            Nò, nun mi opprimi e stanca,
            Ma grata mi è a la vista.
                Mi opprimi e stanca, oh quantu
            {{subst:Libro salvato/R|260}}Tumultu di citati,
            E da vulgari chiantu
            Fastu di sfacinnati.
                Cabali, intrichi, frodi,
            Disordini e scumpigghi..
            {{subst:Libro salvato/R|265}}Oh cechi, e in strani modi
            Digenerati figghi!
    Cussì a lu cori di Martinu parrà
L'ingenua natura. E la ragiuni,
Chi di la virità senti la vuci
{{subst:Libro salvato/R|270}}La gusta e trova duci,
L'accogghi, si cummovi... ed eccu già...
Ma li passioni indomiti e sfrenati,
Chi di la prima etati
Suggiugata l'avianu, opponnu ad idda
{{subst:Libro salvato/R|275}}Negghia di van'idei,
Chi li veraci ottenebra e confunni.
Cussì Martinu, chi gustatu avia
Un lampu di saggizza, è riturnatu
Machina comu prima,
{{subst:Libro salvato/R|280}}Da l'abiti muntata.
E comu navi in timpistosu mari
Senza timuni, nè pilota, tali
Resta l'afflittu a la discrizionì,
Ed a l'arbitriu di li passioni;
{{subst:Libro salvato/R|285}}E senza chi si accurgia
Di l'internu complottu e di l'intricu,
Pri lu ristanti di sua vita è trattu
A fari chiddu chi avia sempri fattu.


Testi correlati[modifica]
Martinu