Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/747

Da Wikisource.

Il Novellist I 739

et aschia annullau la principala mira et il principal intent della societat.

Ina nova occasiun se offerescha en il present moment per puspei far ina emprova ded unir en emprima linea ils Catholics e Protestants della Partsura e Partsut en caussas della orthographia e della grammatica romonscha e de prender en seconda linea seriusamein en égl l’uniun della Surselva e Sutselva cun l’Engiadina.

Sco ei gliei gia enconoschent, dovei la bibla protestanta vegnir squitschada en ina nova ediziun sin cust della societat inglèsa a Francfurt. Tier quella occasiun han Protestants e Catholics expectorau il giavisch, che omisduas confessiuns dovessen se unir a riguard il lungatg e l’orthographia. En conferenzas et en discurs privats ei quella caussa vegnida discussionada gia la stad et igl atun passau. Ina conferenza de Protestants [p. 105] e Catholics ha ils 6 de September en ina viva discussiun tschentau il fundament ded ina uniun. Suenter ei quella caussa aunc vegnida tractada en conferenzas et en societats privatas cun la seriudat, la quala ina materia aschi importonto meritta. Per ussa manar quella caussa ina gada tier ina fin, eis ei vegniu concludiu de tener ina conferenza gienerala denter Protestants e Catholics.

Quella conferenza dovei vegnir tenida la gievgia ils 28 de Mars a Reichenau. Ils Romonschs de tuts idioms ein invitai, de prender part de quella importonta conferenza. La sessiun entscheiva la damaun a las 8.

Sin quella conferenza vegnen las suondontas proposiziuns, tier las qualas il rev. sigr. Darms, plevont a Flem e president dil colloq. della Surselva, da part protestanta, et il redactur dil Novellist, da part catholica, suenter ina lunga discussiun han seuniu, pridas per basis della discussiun. Ei secapescha de sesez, che scadin commember della conferenza ha ils dretgs, de sper las presentas proposiziuns aunc far autras.

I.

Principis gienerals per l’uniun.

La lingua rhäto - romonscha ei ina figlia della lingua latina e parentada cun tut las autras linguas romonschas; perquei dovei sia orthographia e grammatica prender special riguard

a) sin l’etymologia latina;

b) sin l’anologia cun las autras linguas romonschas; et en cass dubius

c) sin igl usus existent e sin l’euphonia, conservont dentont adina siu character et applicont las modificaziuns, las qualas sias specialas particularitats pretendan.

Suenter quellas maximas doveien quels plaids e quellas expressiuns

47*