Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/790

Da Wikisource.
782 Gion Antoni Bühler

giuvens, ils quals exercitavan quest vegl usit de lur babuns, e que det era savens disamicizias nella vischnaunca tras quella critica dels giuvens.

Il noder Cla Piçen voleva quasi se desperar, che el haveva survegniu talas mordidas dels giuvens, e sia muglier e sia figlia stovettan savens sentir sia mala veglia; pertgei de quella schenta nauscha, sco il noder era, ston adina haver inzatgi, il qual els san laschar sentir lur nauschas lunas, e non pon els tier quels, che ils han offendiu, sche ston ils innocents patir per ils culpants. Il Barduot Versinell voleva quasi seccar dalla gritta e havess bugen comenzau dispittas e scandal cun ils giuvens; vezend però che quels eran tots units e formavan ina granda e ferma massa compacta, stovet el lagutter (travuonder) sia gritta e quei il voleva quasi strangular. La vita gli vegnit insurportabla a Sent et el prendet allura serveç militar e bandonet inaspectadamein sia communitad per se render in Françia. Avant de far quest pass haveva el però puspei spluntau a la porta del noder, per guardar, sche quel podessi dominar l’obstinaziun de sia figlia; mo il noder non gli savet dar bunas novellas e Barduot partit allura malcontent cun sesez e cun il intêr mund. Sur quest pass del Barduot era negin pli led e content, che la Mengia e sia mamma; ellas speravan che il noder las laschi da qua d’invia in ruaus (ripos) e che el non las molesti pli cun sias quotidianas reproschas.

Il proxim temps succedet nagut extraordinari e la pintga familia del noder vivet ussa plirs anns quietamein, però senza che la ventira fuss puspei returnada in lur casa. Da Gian haveva Mengia aunc mai survegniu las minimas novas; ella non saveva sche el sei aunc in vita, ne sche el sei forsa gia mort in terras estras. Questa incertezia sur la sort de siu car Gian la tenet aunc adina melancholica. Mo questa melancholia se midet ussa inaspectadamein in allegrezia e letezia. La primavèra vegnit la çentada tenida a Scuol sco il solit. La giuventetgna haveva da lez temps grand respect da quels dretgs de libertad e se raspava sin quel di nel liuc della çentada (cummin), per assister a quest bel act republican. La giuventetgna da Sent fuva era se rendida a Scuol per quest scopo e tranter las mattauns se recattava era la Mengia del noder Cla Piçen. Tier da quellas occasiuns vegnivan era blers esters nàtier per mirar questa festa populara. Tranter ils acpectaturs observet ins quel di era militars grischuns in serveçs esters, principalmein officiers subalterns et era officiers, ils quals havevan per mira de clappar inqual giuven [p. 74] in lur laçs et il manar in terras estras tier il serveç militar. In officier mava (geva) tranter la massa del pievel inturn e speculava qua e là. El era zun curteseivel cun tot ils contadins et ils demandava ora da totas sorts. In dels contadins demandet el, sche la giuventetgna da Sent sei era qua presenta, e havend quel affirmau quei