 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| 914 | Gion Antoni Bühler |
nossa literatura. Ün pè rexempels pèr exempels nus fan clar questa caussa. Tenor quest principi ün stovess dunque p. e. scriver: furia e na füria a füergia u füörgia, stante che furia correspunda exact al plaid original. Per il medem motiv ün stovess er scriver: gloria e na gliergia u glüergia, carbun e na scarvun, patir e na pitir, tagliar e na tigliar, mesürar e mesüra e na masirar u masürer e masira u imsüra, bab e na bap, fortuna e na fortüna, brunsina e na bransina, codesch e na cudisch u cudasch, casa e na ca u tga, u tgéa u tgesa, frar e na frer, planta e na plænta u plonta, offici e na uffeci, giudici e na giudeci etc. Jeu savess qua enumerar üna quantitad de quels exempels; ma ils citai sun plü che sufficients per far clar l’allegau principi.
Per rapport allas modificaziuns dels consonants, principalmein del c e del g, podess forsa il principi valer: „Las modificaziuns dels consonants sun, tant sco possibel, d’evitar e han da valer be in quels plaids, nels quals ellas sun generalas u almeins quasi generalas“.
Tenor quest principi ün dovess dunque scriver: calar e na tgalar, calcogn u calcagn e na tgalcogn u tgalcagn, cadeina e na tgadeina u tgadagna, calçina e na cuçina u tgüçina, camar e na tgamar, camanna e na tgamanna, camuç e na tgamuç, canna e na tganna, canal e na tganal, canar u scanar e na stganar, candeila u candela e na tgandaila, cané e na tgané, canun e na tganun, capé e capella e na tgapé e tgapella, carn e na tgarn, carr e na tgarr, corn e na tgiern u tgüern, caura e na tgaura u tgora, caussa e na tgaussa u tgosa, cavar e na tgavar u tgaver, combra u cambra e na tgombra e tgambra, [p. 58] goder e na gioder, gaglina u gallina e na giallina u gialegna u gigliena, gagliard e na giagliard, gomgna u gamgna e na giomgia u giamgia, gaigl e na giaigl, galeida u galeda e na gialaida, galèra e na gialèra, gada e na giada u jada etc.
In questa maniera circa il fuss da proceder cun tots quels plaids cun consonants, ils quals mussan üna diversitad nella pronunciaziun. Aschi incomplet sco jeu hai saviu tractar quest ultim punct, sche basteran totüna ils paucs principis citai cun lur correspondents exempels, per dar a quels stimatissims Signurs ün’idea della procedura, la quala in quest punct stovess esser observada per arrivar all’intenzionada uniun. Dal reminent eis quest intêr referat scrit, tant sco possibel, secund ils princips sura allegia, e quels stimai Signurs han ertras quel podiu formar ün’idea, almeins d’üna prova, della uniun dels dialects rhæto - romans, sco jeu la imaginescha.
Jeu non pos finir mia lavuretta, senza dir qualche plaids sur ils grands avantatgs, ils quals l’uniun de noss dialects stovess portar a tot
