Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/926

Da Wikisource.
918 Gion Antoni Bühler

Surmecr, inua nus cattein intgünas bellas comunitads, bein situadas in mez lur bellas culturas romanticas. Nus traversein prest la Giulia e dirigin noss pass vers la prima comunitad alla costa sinistra della fresca Giulia et arrivein in curt temps a Salogf, üna bella vischnaunca alpina, circumdada dad üna spundiva, ma magnifica cultura fructifera. Quasi perpendicular s’eleva da vart occidentala da Salogf la fitg stipa Toisa sco üna giganta schemella dals flancs del ault Curvèr, cun il qual ella forma üna sella u forcla, tras la quala bleras sendas e blers trutgs meinan [p. 207] ils numerus peregrins al renomau peregrinagi de Maria da Zitail, üna piçna baselgia situada giust al pei del con del Curvèr. Da Salogf ün arriva a quest peregrinadi da totas duas varts della Toisaçia e semper sün il territori de questa comunitad. Salogf passa per üna comunitad fitg beinstanta e stat per mez de sia stradella in connexiun cun il stradun commercial e se participescha dels grands avantags, ils quals quel ha portau alla contrada, senza dall’autra vart patir in sia öconomia tras il luxus e las compagnias socialas, las qualas facilmein favorischa il transit a dann e cust della beinstanza generala e privata.

Nus stovein ussa bandonar il temps present e returnar al principi del secul passau. Anno 1703 üna sera del tard autun la populaziun da Salogf füt messa in granda agitaziun. Placi Marun, ün dels plü paupers vischins del vitg, il qual haveva da nutrir üna familia cun donna e sett infants cun la lavur de sia braçia, haveva bandonau sia casa gia la damaun mamvegl (marvegl) per ir nella selva a pinar lenna. El haveva impromess a sia muglier Regina d’arrivar a casa il plü tard allas treis, era però aunc mai returnau da sia lavur, cumbein che il haveva gia avant ün’urella sunau d’Ave Maria. La familia del pauper Placi era ina grandissima anguscha, che podessi esser success üna disgrazia cun il pauper bab, et ils vischins e parents, als quals füt communicau quest retard del diligent lavurant, se preparettan dad ir a conquirer (anquirir, çercar) il hum pers. Circa 20 humens robusts, provists cun ils necessaris untensils et intgünas laternas, se mettetan in via per ir a traversar la selva, nella quala Placi doveva haver lavurau quest di. Els se dividettan in treis partiziuns, per nel medem temps recognoscher ün plü grand spazi della selva, e se consigliettan, da puspei se recattar nel „Plan da togf“, zieva haver percursa la selva in diversas direcziuns. Schüvland, güvland e clamand ils humens penetrettan nella selva, mirand e spiunand da totas varts, sche els cattassen vestitgs dels pers. Inturn las desch della notg totas treis partiziuns arrivettan al „Plan da togf“, senza haver cattau ils minims vestitgs de quel, il qual els çercavan.

Ils humens se consigliettan da novamein, tgei che els vöglien uss