Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/312

Da Wikisource.
302 Florian Grand

l’existenza d’auncha püs da quaistas chanzuns. Scha la populaziun non füss quella vouta già steda in possess d’ün pü grand numer da chanzuns mondaunas, e non las avess chantedas generelmaing in tuottas occasiuns d’allegria, schi non avess nell’il rigurus Champell gieu motiv, d’as almanter da quaist chaunt e da tmair ch’el demoralisescha e corrumpa la generaziun giuvna. Cha da quaist gener da chanzuns non ans füttan nonobstante conservedas üngünas non a(u)[n]s po surprender. Il fat chatta sia natürela declaraunza nella circonstanza, cha la lingua romauntscha, abbain in generel l’unic mez da communicaziun per nos pövel, eira auncha sainza scrittüra e cha eir nel prüm temp subseguaint l’arte del scriver non eir’uschè generel scu hoz in di, anzi as chattaiva in possess da pochs, chi, scu musserons pu tard, non avaivan grand dalet da chanzuns, ch’els resguardaivan scu ün abomini avaunt Dieu. Tuottüna po ün con üna tscherta sgürezza suppuoner cha ün’u l’otra dellas chanzuns, cha nus richavains dals manuscripts da seculs pü recents, sun d’antica data, haun però col ir del temp subieu mutaziuns da fuorma, adoptand ogni vouta l’ortografia dominante nell’epoca alla quela ellas füttan scrittas sü u copchedas.

Scha ’ls versets, ch’ün oda aunch’hoz in di dals infaunts all’occasiun del Chalanda Mars:

„Chalanda Mars, chaland’Avrigl
Laschè las vachas our d’Uvigl
Ch’ la naiv schmarschescha
E l’erva crescha“.

scha ’ls complimaints cha la giuventüna da Scuol solaiva fer a sieus covihs al di della saramentaziun:

„Jo cun quatter magliadruns,
Sü cun quatter âters!
Schi fossan stats ün pa plü buns,
Nu manglaivan âtars.“

sun, scu cha Flugi pera da suppuoner, fragmaints d’anticas chanzuns derivantas dal medem temp rimot dal quêl as dattes han las relativas üsaunzas, non esans in cas da güdicher.

Medemamaing non podains intrer in üna perscrutaziun dell’eted e della provenienza della chanzunetta. „La nozza del salip e della furmia“, la quela Flugi, as basand sülla circonstanza, cha quaist gener da chanzuns ho ün’ot’eted tiers oters pövels, collochescha traunter ils prodots del medio evi. Non l’aviand il prelodo autur pü podida chatter e la cognuschand nus be nel dialect tschalover ais però da presumer, ch’ella non saja creschida sün nos terrain.