Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/328

Da Wikisource.
631 convinctio coorior 632


con in e l’abl., convictus in pari peccato o in hoc scelere, Cic.: col genit., convicti maleficii servi, Cic.: convinci summae negligentiae alcjs judicio, Cic.: coll’infin. o l’acc. e l’infin., convincor id fecisse, Liv.: caedem in cives paravisse, Sall. II) provare, dimostrare una cosa vittoriosamente, in modo irrefragabile, a) dimostrare come nullo, mostrare nella sua nudità, confutare vittoriosamente (davanti ai giudici e nella vita privata), errores Epicuri, Cic.: poëtarum et pictorum portenta, Cic.: male convicti memor furoris, del furore svelatosi con dispetto e oltraggi (ad Ulisse), Ov.: coll’abl. (me liante), falsum veris rebus, Lucr. b) dimostrare come vero, irrefragabile, provare, stabilire vittoriosamente, virorum bonorum testimonia, Cic.: quod apud patres convictum, Tac.: coll’abl. (con, mediante), argumentis peccata convinci, Cic.: aliquo facinore comperto avaritiam esse convictam, Caes.: coll’acc. e l’inf., Stoicos nihil de diis explicare convincit, Cic.: eum ne liberum quidem esse ratio et veritas convincit, Cic.

convinctio, ōnis, f. (*con-vincio), congiunzione, particella, Quint. 1, 4, 18 e segg.

con-viso, ĕre, considerare attentamente, esaminare, Lucr.: poet. (del sole, ecc.) = rischiarare, illuminare un luogo, Lucr. e Cic. poët.

convit..., V. convic... conviva, ae, c. (convivo), convitato, commensale, Cic. ed a.

convivalis, e (convivium), convivale, appartenente a banchetto, convito, cibo, mensa; da convito, Sen. ed a.

convivator, oris, m. (convivor), convitatore, albergatore, Hor., Liv. ed a.

convivialis, e, talv.= convivalis (V.). convivium, i, n. (convivo), I) compagnia di ospiti invitati, partic. compagnia di tavola, convito, banchetto, Comici, Cic. e Hor. II) meton., compagnia di tavola convitati, Ov. e Plin.

con-vivo, vixi, victum, ĕre, I) convivere con uno, vivere insieme, Sen. ed a. II) pranzare, mangiare insieme, assol., Sen.: cum alqo, Quint.

convivor, atus sum, āri (conviva), imbandire un convito, un banchetto, convitare, mangiare in comune, banchetture, gozzovigliare, Ter., Cic. ed a.: impers., convivatum assidue duobus tricliniis, Suet.

convocatio, onis, f. (convoco), convocazione, convocamento, populi Romani ad rem publicam defendendam, Cic. post red. in sen. 38.ù

con-voco, ävi, ätum, äre, convocare o chiamar molti insieme, chiamare a sè, radunare con invito orale, raccogliere, senatum, concilium, Cic.: dissipatos homines in societatem vitae, Cic.: populum in forum, Val. Max.: piscatores ad se, Cic.: praefectos equitum ad concilium, Caes.: obsides in colloquium, Curt.: e sempl., ad contionem conv. (sc. milites), Liv.: anche condurre una persona con altre, alqm in vestram contionem, Cic. agr. 3, 16.

convolněro, V. convulnero.

con-volo, ävi, ätum, äre, convolare, volar verso, accorrere (di molti), statim, Cic.: ad sellas consulum, Liv.

con-volutor, ari, aggirarsi (voltolarsi, Forcellini), cum omni exoletorum turba, Sen. ep. 114, 25.

con-volvo, volvi, võlutum, ĕre, convolgere, rivolgere, avvolgere, I)=rotolare, voltolare, avvolgere, e in giro= rotolure, avvoltolare, a) generic.: turbines rapta convolvunt, Sen.: sol se convolvens, Cic.: onera inaequaliter convoluta, avvolti disordinatamente l’un coll’altro, Sen.: con in e l’acc., in lucem (alla luce del giorno) lubrica terga (del serpente), Verg.: trasl.. Gallograeciam quoque Syriaci belli ruina convolvit, trasse seco o dietro a sè, Flor. b) partic., avvolgere, rotolare uno scritto, magnam partem libri, voltare, ripiegare, Sen. rhet. II) avvolgere avviluppare, testudo convoluta omnibus rebus, quibus ignis jactus et lapides defendi possent, Caes. III)rotolare, avvolgere insieme, convolvi in multiplicem orbem, avvolgersi (di un serpente), Val. Max.

con-vomo, ĕre, insozzare, vomitare addosso, mensas hospitum, Cic. Phil. 2, 75.

con-vulnero, (convolnero), ävi, ätum, äre, ferire profondamente, vulnerare, piagare, alqm, Sen.: alqm jaculo, Auct. b. Afr.: trasl., maledicta mores et vitam convulnerantia, Sen.: convulneratus libidinibus, Sen. rhet.

co-opěrio, pěrui, pertum, ire, contr. copěrio, pěrui, pertum, ire, coprire intorno, completamente; ricoprire, alqm lapidibus, Cic. e Liv.: trasl., coopertus (copertus) sceleribus, Cic.

cooptatio, (coptātio), onis, f. (coopto), elezione per completare una corporazione, ecc., elezione complementare, fatta per lo più dai membri della corporazione stessa, integrazione (mediante elezione), collegiorum, Cic.: tribunorum, Liv.: Juliae gentis, mediante adozione, Flor.: c. censoria, atto di completare il senato per mezzo dei censori, Cic.: c. in patres, Liv.

coopto, (copto), ävi, ätum, äre (com e opto), scegliere eleggere un nuovo membro per completare una corporazione, ecc., per lo più per opera dei membri della corporazione stessa, aggregare, ascrivere, collegas, sibi collegam, Liv.: sacerdotem, Suet.: senatores, Cic.: veterem senatum tollere et novum c., Liv.: ex singulis tribubus singulos augures, Cic.: alqm in suum locum, Cic.: alqm in collegium (augurum), Cic.: con dopp. acc., al passivo con dopp. nom., alqm magistrum equitum, a, ecc. (del dittatore), Liv.: alqm tribunum plebei (plebi), Liv.: pontifex (come pontefice a pontefice), in locum ejus a collegio cooptatus est Q. Fulvius Flaccus, Liv.

co-orior, ortus sum, oriri, nascere subitamente, sorgere, destarsi, levarsi, spuntare, I) in gen.: cooriuntur ignes pluribus simul locis, Liv.: cooritur risus omnium cum hilaritate, Nep.: del prorompere, manifestarsi di mali fisici, di tempo cattivo, burrascoso, ecc., cooriuntur dolores, Liv.: cooritur tempestas, maximus ventus, magnus imber, Cic., Caes. ed a.: del sorgere, prorompere di avvenimenti politici, subitum bellum coortum est, Caes.: statim vis coorta, subito si venne alla violenza, Liv. II) partic., destarsi ostilmente,