Pagina:Foscolo, Ugo – Prose, Vol. II, 1913 – BEIC 1823663.djvu/249

Da Wikisource.


DISCORSO SECONDO

DI BERENICE

I. Chi delle regine di Egitto fosse questa di Callimaco, è da desumersi da’ versi del poeta, applicandovi i documenti delle storie:

 Atque ego certe
cognoram a parva virgine magnanimam:
anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es
coniugium, quod non fortior ausilt alis?

A questi versi tutti i commentatori applicano concordemente questo passo d’Igino1: «Hanc Berenicem nonnulli cum Callímocho dixerunt cquos alere, et ad Olympiam mittere consuetam fuisse. Alii dicunt hoc amplius: Ptolomaeum, Berenices patrem, multitudine hostium perterritum, fuga salutem petiisse; filiam autem saepe consuetam insilisse in equum, et reliquam exercitus copiam constituisse, et complures hostium interfecisse, reliquos in fugam coniecisse; pro quo etiam Callimachus eam ‛magnanimam’ dixit. Erathostenes autem dicit et virginibus dotem, quam cuique relictam a parente nemo solverct, inssisse reddi, et inter eas constiltuisse petitionem». Che molti principi e privati mandassero cavalli in Olimpia, ogn’uomo seil vede negli storici e ne’ poeti antichi; ma non era merito questo che s’acquistasse il titolo di «magnanimo» e mon ancora che si dicesse «bonum facinus» premiato di «nozze regali». La terza opinione, intorno alle doti fatte restituire alle

  1. Astronom. poët., lib. II, cap. 24, in Leone.