licitus non est, verum etiam eamdem, si opus
fuerit, dedita opera insectatur: multum denique
obstant patriæ Leges, instituta, mores, et
communes vulgi opiniones, quæ res non sinunt
eum, qui veritatem invenerit, eamdem in vulgus,
palamque proferre. Quæquum ita sint, parum
abest, quin barbararum potius, et incultarum
gentium judicia, atque sententias, quam
hominum nostrorum opiniones exquirendas esse
putem; nam barbaros non magister, non schola
pervertit: nostris autem mentibus undequaque
tenduntur insidiæ, et omnes ad veritatem explorandam
præcluduntur viæ. Multæ sunt apud
nos sectæ Philosophorum, quæ inter se tum de
Jure Naturæ generatim, tum de singulis ejus partibus,
ac quæstionibus vehementer dissidere solent.
Jam aut nulla istarum, aut certa una tantum
secta est, quæ veritatem invenerit; reliquæ igitur
omnes in errore versantur, atque desipiunt.
Sed quum nulla sit, quæ sibi veritatem non vindicet,
quis jam definire, ac judicare poterit,
cujus sit omnium maxime vera adsertio. Quamobrem
nullam esse video caussam, cur in Jure
Naturæ cultarum tantummodo nationum sententiam,
atque judicium sequi debeamus.
Quum igitur et Ratio fallax, impotens, dubia,
incertaque plerumque sit, et hominum,
ut et gentium opiniones variæ sint, atque discordes,
et Lex Revelata a plerisque vel ignoretur,
vel impie despiciatur, nulla jam alia
Legum Naturalium cognoscendarum via, atque ratio,
quæ quidem tam certa, quam communis
omnium hominum sit, superesse potest, quam
Instinctus ille naturalis, quem omnes homines
