 |
Questa pagina non richiede alcuna rilettura. | |
| dalle «prolusiones academicae» | 19 |
exercetur. Ubi praemia improbo dempseris, nemo omnium gratuito malus est. Ut sane concludere cura Quintio cos. liceat, finem factionum non fieri nec futurum, donec quam felices discordiae, tam honorati discordiarum authores sint1.
Sed quando coepimus, civitatem contagiosa factionum peste quantum possumus eximamus. Id fiet, si calumniatores, homines neque frugi neque operae probae, quique privato in coetu clam aliorum famae crimen intendunt, cogat princeps ut iure agant et accusationem legitime ac palam adornent; et si quidem id faciant criminationemque probent, praemio dimittat: si recusent, animadversione severe compescat. Certe nunquam permittat, cuiquam ut liceat impune alicuius flagitii insimulare honestos viros, ac privato iure eorum vitam seu falsa seu vera criminatione damnare. — Quod si ad hunc modum hoc genus, homines ad verba proiecti, quique per haec turbamenta vulgi privatae ambitioni viam sternunt, serio cogerentur ut aut maledictis abstinerent deque aliorum vita conticescerent, aut si tantum vitiorum est odium, legitime id ac iure transigerent; multo sane pauciores forent, qui malignitate ingenii, cui falso speciem libertatis obtendunt, tam facile eversum irent alienam famam, tantumque odiorum sererent inter cives, quantum immortales passim factiones ostendunt, quae magis exitio fuere semper eruntque potentibus populis, quam bella externa, quam fames morbive, aut alla caelitum ira in humanum genus.
Sed bis laetiora subtexo nec minus utilia. Saepe enim fit, ut qui auctoritatem ubique eodemque tenore tueri volunt, eius iacturam faciant, quod illam plus nimio tuentur. Idcirco princeps cura videt multos in rem quampiam concedere, eamque praecipit animo facile secuturam esse, eventum festine praeveniat authorque sit ut id fiat, licet rationibus suis minime conducat. Nam si cunctetur aut edam repugnet, abundante multitudine transversus agetur ipse cogeturque vivens ac videns in contrariam partem: simulque omnes intelligent, illo invito aut certe inscio peractam rem esse, ac sibi facile persuadebunt, multa
