 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| 172 | caput clxii |
Altera, senatus auctoritas tutelae facta et dominium
iuris civilis populo assertum.
[6] Altera lex fuit: «ut legum, quae comitiis centuriatis ferrentur, ante initum suffragium patres fierent auctores». Ex qua lege patres, omni vi adempta, ut idem Livius notat, coeperunt fieri «legum auctores in incertum comitiorum eventum»; ut, si populus iubere legem vellet, in formulam legis a senatu prius deliberatam et conceptam, et a magistratu aliquo senatorio, sive consule, sive dictatore, sive praetore, sive interrege, latam, is suam liberam iuris condendi voluntatem conformaret. Qua lege dominium iuris civilis populo universo assertum est; et auctoritas senatus exinde fuit ipsa formula legis concepta, per quam senatus, veluti praesens, populum praesentem in re praesenti suffragiorum tuebatur, ne quid publice damni faceret. Eaque formula deinde fuit ordo civilis, qui leges et rempublicam tuebatur.
Tertia, omnes magistratus plebi cum patribus ex aequo communicati.
[7] Tertia legum fuit: «ut alter utique ex plebe, cum eo ventum sit ut utrumque plebeium consulem fieri liceret, censor crearetur». Et ita omnes omnino magistratus, namque sola censura supererat, plebi ex aequo communicati.
CAPUT CLXII
«SENATUS POPULUSQUE ROMANUS» QUANDO DICI COEPIT
Ordo et plebs, senatus populusque — Senatus auctoritas,
populi imperium.
Ad eam igitur usque diem qua duae priores leges a Philone rogarentur, romana civitas erat ordo et plebs: ordo qui imperaret, plebs quae pareret. Ex ea lege civitas romana dici coepta est «senatus populusque»: senatus, quantum patres, suam populo in comitiis centuriatis praestaret, quam diximus, in publicis rebus iubendis, veluti tutoris auctoritatem; populus vero, quantum
