Pagina:Vico, Giambattista – Le orazioni inaugurali, il De Italorum sapientia e le polemiche, 1914 – BEIC 1965567.djvu/176

Da Wikisource.

III

De animi sede

Latini in corde prudentiam collocarunt — «Acetum pectoris»— «Cor hominis!» — «Excors» — «Vecors» — «Cordatus» — «Corculura» — De nervorum origine antiquorum opinio — Cur videamur in capite cogitare — An sedes animae in gianduia pineali — Homines cerebro deminuti recte usi ratione — Medianica refragatur mentem in capite corpori praesidere—In plantis vitae sedes in semine— Cor primum generatur, novissimum interit — An in corde principium vitae, et in principio vitae principium rationis? — «Animo deficere», «male habere» — Sapiens quis—«Mens animi» — Fomites affectuum appetitus duo — Appetituum sedes et vehicula — Ab animo pendere inentem — Utra tutior cautio ad vera meditanda, affectus exuere, an praeiudicia. Animi sedem et domicilium antiqua Italiae philosophia cor esse opinata est; nam Latini vulgo in corde prudentiam collocatam, et in corde versari consilia et curas, et in pectore inveniendi acumen, seu, ut Plautine loquar, «e pectore acetum», hoc est ingenium promi loquebantur: et illae praeterea locutiones, «cor hominis!» et «excors» prò stupido, «vecors»pro demente, «socors» prò tardo ad cogitandum; contra «cordatus» prò sapiente; unde P. Scipio Nasica «Corculum» dictus, quia Romanorum omnium sapientissimus oraculi sententia iudicatus. An haec, quia cum reliqua antiquitate Italica secta consenserit, a corde nervorum origincm duci? Et quod nobis videamur in capite cogitare, quia in capite sunt organa duúm sensuum, quorum alter est omnium maxime disciplinabilis, nempe auditus; visus alter, qui omnium est maxime acerrimus? Sed de origine nervorum a corde opinio per nostri temporis anatomen iam falsa comperta est: ii enim a cerebro tamquam a stirpe per totum corpus diffondi observantur. Quare in gianduia pineali animum humanum veluti in specula Carthesiani collocant, et inde omnes corporis motus per nervos excipere,