Prose e poesie bellunesi 2008/La muta d mité carèdma

Da Wikisource.
Marco Zambelli Mariani

La muta d mité carèdma. ../8 ../10 IncludiIntestazione 27 febbraio 2016 50% Da definire

8 10

MARCO ZAMBELLI MARIANI (1984)

La muta d mité carèdma.

N ota, nianti ch li gueri disfadessa li usanzi e li tradizion anch di peidas pi pizi, la sèra dla vèia d doiba d carèdma, i dogn dé pli stradi dal peis cu li sanpogni, ch sunà par fei capì ch da liò a pecu ledé su al testamentu dla muta.

L usanza vulé ch al dì d mité carèdma iona burdó n pupu d paia e siadizi com a vulei saludé l invernu. Al pupu era vistù su cu veci strazi e vistis che n s durà pi e rapresentà na vecia roza, la muta, ch era l inpersonificazion dl invernu e dla miseria ch era par via d chestu.

Al fegu dla muta vulé sumié a la fin dla burta stason e dli so misèri e fadé capì ch l insuda era davoi la porta.

Era usanza ch la muta lassi n testamentu a li todi dal peis. Al testamentu gné fatu d scontu da nisché todas e chel ch era scritu pudé essi algu d bel, ma autartantu pudé ofendi e tol n giru li todi che n piasì a chi ch scrivé du al documentu. Dal mercui sera, alora, al sòn dli sanpogni pli cuntradi dal peis fadé capì anò ch la legra brigata s farmà par ledi l eredité dla vecia, d soltu propriu sot ceda dli todi.

S i versi era tlost pulitu, alora al paron d ceda lassà ch iona do algu da bei a chi ch ledé che, cu la scusa da dì zla vecia stua, prufità par da d vuiu a li todi ch duti cuntenti lassà par n sgnal al laoru a maia.

Se inveza li paroli era ofensivi, alora nsugn baté fora al becu da li funestri e anzi, chi ch ledé avé da stà a vaita ch n arvessa du na seia d aga a disfardà la voia da ridi. S conta ch zert oti, i pi zigainras, bicé fora siadizi dal purton d ceda dla toda dispardieda fin a n brentu liò arenti o a n comdu. Stu aibu fadé ridi davoi e giavà credtu a la pera toda, alora dal bunora, pena ch calcdugn dla fameia s nacurdé, netà alolu la sia parch nsugn s nacorda.

Li ciacri zal peis n mancià d sigur no par nisché dis, comi n mancià ch iona ciatadi i nomi d chei ch avé scritu al testamentu e avé fat sti aibi. Z i ultmi ani ch i fadé sti robi, calch paesan che n vulé sintì de sti cumedi ciamà i carabinieri. Ma la banda n ciapà paura e té calcdugn a vaita par visé se n casu gné li autorité.

Zla durnada d mité carèdma, inveza, i dogn vistidi su cu veci gicheti e barghessi e, senpar cu li sanpogni, fadé na purtission con danti la muta tireda su n caretu.

La purtà sul legu anò ch gné burdeda, n col sora al peis che ncamò ades à cinù al nomi: Col dla Muta. Nota ch i era arvadi liò fadé duci n gran zerciu e dadé fegu a la vecia, ch gné batuda zal medu. Ntantu ch la muta burdà, i canai sunà li sanpogni par scordla, com can sona la cianpana da mortu can ch meri calcdugn dal peis.

Sul col, otra ai canai, tant oti gné anchi i veci che, da na banda cul caiu inpizò, turnà ndavoi co i ani, a can ch intorni a la muta era leri e ricurdà i scherzi e i testamenti fati can ch i era dogn.

Can ch era fnù al fegu, calch bona mari dadé fora li zopi che, s dalioti vanzà ai canai, restà ai veci ch era liò. Dop la sconda guera, sta usanza da burdé la muta era duda du fin can calch dogn, cu la man di pi veci, à turnò a bet su sta tradizion. N gné fata però ogni an, fadé apò lassà, fadé apò lassà. Z i ani '80, grazi a la voia d niscuai dal peis, l usanza à tacò a es fata ogni an e dal 2005 é al Gruppo Candide ch organizeia la festa.

L'intentu é chel da mantignì anchi sta tradizion ch i nos veci avé tantu a cueri, par pudei tramandala a li nevi generazion, cu la spranza ch li nostri usanzi e li tradizion n iona mai dismantiedi parché fà parti dla nostra storia e dla nostra identité!

(Ciandidi)