Rätoromanische chrestomathie X/Cudesch della Duttrina Catholica/Dal sonch Sacramaint del Matrimuni

Da Wikisource.
Cudesch della Duttrina Catholica - Dal sonch Sacramaint del Matrimuni

../Dalla Benedicziun del sacerdot ../Dallas sconjüraziuns e benedicziuns della Baselgia (Sacramentalias) IncludiIntestazione 15 maggio 2023 75% Da definire

Cudesch della Duttrina Catholica - Dalla Benedicziun del sacerdot Cudesch della Duttrina Catholica - Dallas sconjüraziuns e benedicziuns della Baselgia (Sacramentalias)
[p. 300 modifica]
[p. 82] Dal sonch Sacramaint del Matrimuni.

305. Chai ais il sonch Sacramaint del Matrimuni?

Il Sacramaint del Matrimuni ais quel Sacramaint, tras il qual duos persunas christiaunas e libras, spus e spusa, vegnan consorts pella vita dürante e retschaivan la grazia necessaria pel stadi matrimunial.

306. Chi ha institui il Matrimuni?

Dieu svess ha institui il Matrimuni nel Paradis e Jesus Christus al ha dat la dignità d’ün sonch Sacramaint. [p. 301 modifica]

307. D’ingiunder savain nus, cha l’ Matrimuni ais ün sonch Sacramaint?

Cha l’ Matrimuni ais ün sonch Sacramaint, savain nus dalla soncha Baselgia, la quala ha quintà saimper il Matrimuni taunter ils sonchs Sacramaints.

Son Apostel Paul nomna il Matrimuni „ün grond Sacramaint in Christus e nella Baselgia.“Ef. V. 32. — Il Concil da Trient declera: „Il Matrimuni ais in vairdà ün dals 7 sonchs Sacramaints, instituits da Christus.“Sessiun XXIV. can. 1.

308. Co retschaivan spus e spusa il sonch Sacramaint del Matrimuni?

Spus e spusa decleran avaunt lur plavaun e duos pardüttas, ch’els piglian ün l’ater per consorts, e sün quai benedescha il spiritual lur lai.

La Baselgia giavüscha, cha ün lascha benedir il Matrimuni dürante la soncha Messa e retschaiva la prò la soncha Chamüngia. — Tenor ledscha civila stolan ils sponsals declerar lur lai avaunt l’offici del stadi civil (matrimuni civil). Els non das-chan però tralaschar da sa laschar segnar aint tras il propri plavaun, scha lur lai dess esser recognoschüda dalla Baselgia. Quel chi sa marida bè civilmaing, sa retschatta da contin in ün stadi pechaminus, esclüda sasvess dals sonchs Sacramaints e, cur ch’el mora senza s’avair reconzilià colla Baselgia, perd’el il dret della sepultüra ecclesiastica.

309. Qualas grazias conceda il s. Sacramaint del Matrimuni?

Il sonch Sacramaint del Matrimuni conceda quistas grazias:

[p. 83] 1. El augmainta la grazia santificanta.

2. El conceda amò atras grazias spezialas, d’accomplir inandret las obligaziuns del stadi della lai.

310. Qualas obligaziuns haun ils maridats?

1. Ils maridats dessan viver insembel in bun’armonia e fideltà fin alla mort.

2. Els dessan dar ün l’ater buns exaimpels.

3. Els dessan trar sü ils infants in tema da Dieu.

4. L’hom dess nudrir sia donna; la donna dess esser obediainta a seis marit in tottas debitas chosas.

„Vu homens, amai vossas donnas, sco eir Christus ama la Baselgia e sa dà via per ella.“Ef. V. 25. — „Vus donnas, siat obediaintas als marits, sco ch’i tucca nel Segner.“Col. III. 18.

315. Po gnir slià il Matrimuni?

Il Matrimuni po gnir slià bè tras la mort.

„Quai, cha Dieu ha unì, l’humaun non dess separar.“Matth. XIX. 6. „Minchün, chi banduna sia donna e marida ün’atra, rumpa la lai; e quel chi marida üna separada dal hom, rumpa [eir] la lai.“Luc. XVIII. 18. [p. 302 modifica]

312. Chai haun d’observar quels, chi volan intrar nel stadi matrimunial?

Quels, chi volan intrar nel stadi matrimunial, dessan observar ils sequaints pünchs:

1. Els non dessan s’imprometter con lev sen, dimpersai guardar sün virtü e caracter.

2. Els dessan esser libers d’impedimaints.

3. Els dessan sa reportar decentamaing dürante il temp da spusalizi.

4. Els dessan avaunt co maridar, sa laschar bain instruir e far üna valida confessiun.

„Nus eschan infaunts dels sonchs e non dessan gnir insembel sco ils pajauns, chi non cognoschan a Dieu.“Tob. VIII. 5.

Ex.: Tobias e Sara, Booz e Ruth.

Quel, chi rumpa l’impromissiun matrinuniala senza jüsts motivs, commetta ün grev pechà.

I dà da duos sorts impedimaints da lai:

1. Impedimaints separonts, chi rendan la lai — invalida (consanguinità) ed affinità infin al quart grad inclusiv, paraintela spirituala etc.).

[p. 84] 2. Impedimaints suspendonts, chi rendan la lai — illecita (temps scommondats, diversità da religiun christiauna, spusalizi con üna 20 terza persuna, il vut (non solemm) da chastità).

313. Chai ais ün matrimuni maisdà?

Ün matrimuni maisdà ais üna lai d’üna persuna cattolica con üna persuna d’üna atra confessiun christiauna.

Da tots ils temps ha scommonda la Baselgia matrimunis maisdats; ella fà quai or da motivs da grond’importaunza; ella permetta tals matrimunis bè in quels cas, cur ch’i vegn garanti, cha’ ls uffaunts vegnan battiats e trats sü nella religiun cattolica. Scha qualchün aintra in ün matrimuni maisdà e lascha trar sü ils infants in üna atra religiun, schü s’esclüda ün tal dalla Baselgia e non po obtegner l’absoluziun da seis pechats, avàunt ch’el non ais pront, da reparar seis malfat.

Applicaziun: Tots non sun clomats da Dieu pel stadi matrimunial. Minchün s’examinescha bain per cha stadi, cha Dieu il ha clomà. Sch’ün craja d’esser clomà al stadi della lai, schi dess quel sa preparar con oraziun, con far bunas ovras e specialmaing con far üna buna pentenzia generala. Non far sco quels, chi s’appognan — tras üna vita pechaminusa — la smaladicziun da Dieu. La plü buna preparaziun per ogni stadi ais üna juventüm passaintada in tema da Dieu.