Rätoromanische chrestomathie X/Monolog da Tell nella giassa stretta

Da Wikisource.
E. Rousette

Monolog da Tell nella giassa stretta ../L. Justinian Lombardin/Terza scena ../Cudesch della Duttrina Catholica IncludiIntestazione 15 maggio 2023 75% Da definire

L. Justinian Lombardin - Terza scena Cudesch della Duttrina Catholica

[p. 287 modifica]

E. ROUSSETTE.


[Monolog da Tell nella giassa stretta verti nel dialect da St. Maria.]

(Annalas, sexta annada, p. 281 — 283.)

Tras quista giassa stretta sto’ l passar;
A Küssnacht atra via non condüa —
Propizi’ ais l’ occasiun — eau vögl gujar.
Davo quist samvüer am zopparà,
5Dallà la frizza non il po sbagliar;
La giass’ ais strett’ el non am po mütschir.

[p. 288 modifica]

Fa pür teis quint cu’l tschel, tü vil chastlaun!
Davent stos tü, tas uras sun quintadas.

Quiet e prus hai eau fin qua vivü —
10Be sulvaschina hai nels guads chatschà,
Sün mordraretsch ma non m’hai impissá —
Coun spiert maglin la pasch m’hast involada;
In tössi da serpaint has tü corrot
Meis spiert bandus, meis cor chi’l mal fügiva;
15Tü m’has düsá á fatts abominabels —
Quel chi per schaibia seis ufaunt pigliet,
Quel sa tuccar nel cor del adversari.

Meis chars ufaunts, vus povers innozaints,
Fidela donna eau as stögl proteger
20Dall’ira del chastlaun! — Qua ch’eau trembland
Per trar sü’l mail del arc il nerv stendeva —
E qua cha tü cun cor crudel, satanic
Mirar m’has fat sü’l cheau da meis ufaunt —
In taunt cha impossant eau at roveva,
25Allá güret eau schlass in meis intern
E Dieu sulet udit meis güramaint,
Cha mia prüma frizza dess tuccar
Teis cor tyrann — Que ch’eau in quella jada
Da far güret in mez á mi’anguoscha,
30Que ais ün sonch dovair — Eau ’l vögl complir.

Patrun es tü, Chastlaun del at imperi;
Però permiss non s’vess l’imperatur
Tals fatts — Tramiss es tü in quist pajais
Per far güstia — Rigurusa schi, —
35Ma tü non suoschas arbitrariamaing
Squitschar il pövel sot teis giuf satanic;
Ad ais ün Dieu, il qual misfatts chastia.

Schi vé naunpro tü mess da grand dolur
Prezius clinöz, est ossa meis dalett. —
40Eau ’t dun ün punct da mira chi fin ossa
A meis aröv pareva impossibel;
Però à te non po’l fügir. — E tü
Del arc fidela corda chi sovenz
In giös e festas m’has taunt servi,

[p. 289 modifica]

45Non ’m bandunar in quist momaint terribel.
Be oss’ am serv, amo tü nerv fidel,
Il qual sovenz la frizza ha slaunschà —
Sch’ ell impotent’ oss’ à meis maun fügiss,
Eau la segonda a slaunschar non vess. —

50A qua’ m vögl eau sezzar sü ’l baunc da crap,
Chi ’l viandaun invid’á cuort repos,
Perchai à quia in quist lö sulvadi
As scuntran ils umauns sainz’ as cognoscher
E sainz’à cor tor ils pissers dels aters. —

55Qua passa tot serius il marchadaunt,
Sper el il pelegrin — il muonch pietus,
Il malfattur, l’ allejer musicant,
Chavals da soma cun lur greivas chargias,
Chi d’ eistras terras mainan ils prodotts,
60Sun qua chatschads da speculants forests;
Els tots quiets davo lur via vaun
A lurs affars — E’ l meis ais omicidi!

Scha ’l bap uschgliö sortiva, chars ufaunts,
Que eir’allgrezzia cur el retuorneva;
65Qualchassa ogni votta as maneva’l,
Forz’ eira que’ na bella fluor alpina
Obain ün rar utsché, ün crap glüschaint
Sco chatt’il viandaun girand pe ’ls munts. —
Ün’ atra chatscha ha el hoz in mira
70Un cor umaun vo el cun mort culpir;
Del inimi el qua l’ avgnüda spetta. —
Ma be sun vus meis chars unfaunts s’ impaiss’ el
In quist momaint — el vo voss’ innozenzia
Deffender cunter l’ ira del tyrann,
75Perque va el del arc il nerv à stender. —

Eau spett’ a qua sün nobla sulvaschina. —
Sovenz girand as vezza il chatschader
Pels munts intuorn nel rigurus inviern,
Ardit gujand da spelm à spelm il sagl
80E sün paraits da crippels s’ rampignand,
S’ tachand à quellas cun seis agien saung
Per praisa far d’ ün miser chamotschet.

[p. 290 modifica]

Ma hoz il prämi ha plü grand valur,
Meis inimi mortal vögl eau mazzar!

85 Ma vit’intera hai eau l’arc dovrà,
M’exercità sco tucc’ad ün chatschader;
Sovenz hai eau siettà nel nair d’ la schaibia
E gudognà plü d’ün custaivel prämi
Nels tirs d’allgrezzia — Hoz però vögl eau
90 Il cuolp d’elit gujar et il prüm prämi
Am gudognar nel circul da noss munts.