Rätoromanische chrestomathie XI/Tommaso Maurizio - Poesias/Ragord. la zaiza

Da Wikisource.
Tommaso Maurizio

Tommaso Maurizio - Poesias - Ragord. la zaiza ../Arrondeda ../Raventga IncludiIntestazione 13 gennaio 2024 75% Da definire

Tommaso Maurizio - Poesias - Arrondeda Tommaso Maurizio - Poesias - Raventga

[p. 154 modifica]

Ragord. La Zaiza.

Al sugna al corn! Al clam’in radunanza.
Lan tgevra or’in guida dal cavrair,
Cun ün sadell bandugnan svelt la stanza
E coran vi la stala i massair
5 E munzan gio in fin c’an vegn appegna
Po sciölger or lan tgevra d’ lan cadegna.
Inscia er al Gian Flurin fageva
Ma incur ’c ’as met e munzer i se zäz
As ha nacort’ cal solat latg mancheva
10 E c’al sadell paseva soma mez.
Usserva pö c’ai manca la si neira
E panzarus fageival brütta ceira.
O corpunun! tgi mai á mo eir seira
Mess ent lan tgevra e nun ha avdü
15 Ca fra la malga manca la mi neira
L’e pür un câ da tütgi cagnoscü!
El al cavrair, sla manca c’ha la colpa
O s’hala smerza cun i oss e polpa?
Quel cazar mat nu tgiüra cun crianza
20 E corrareida senza attenziun
E er qui oman da la suvrastanza
Nu’ i dessan mai’ na seria muniziun.
Ma spetga pür, tant un cu l’altra banda
Am dun motif per seria reprimanda.
25 Cun quist panzeir al catc’i zez in plaza
E pronta lita tacca cul pastur:
Grand visdacaz! tü nun capisc na sdraza
Dal te servizi obblig ed unur,
Da lan mi tgievra manca la mi neira,
30 Jet sbalz dal post sla manca er sta seira.
Ma caro lü, al veda ch’el se sbaglia,
Am fá intort s’el parla in quel tun.
La so cavrüsca gheva dent la malga
L’ho vist’amo dre’ l sun dal campanun
35 Intant ch’andavi sü e giò diffori
Che lè passad’in porta del pretori
L’è forz’ancora fra i carr da posta
O forz ’andada ent de la presun,
O sü pei scali a fregass la costa,

[p. 155 modifica]

40 O’ n spezzacá durmir in quai cantun,
O forza anc’in torr della pretüra
O forza ancá giú in fond della tortüra.
O corpunun incusa c’al rascugna!
E spiega mo la si cumbinaziun,
45 Al mear l’è che cerca’ na schälugna
E guarda dre e fagia attenziun
Sa füssan seng o treppa o indizi
Ca cunfermassan mai al se giüdizi.
Al va el vegn, muni cun la si schäla
50 Investigand la cort per ogni löc,
Sü per la schäla va sulair e säla
Sül spetgatgäsa e in ca dal föc,
Va ent la torr, caglagna freisca trova
E da la neira in fon torr ha prova.
Dre gnit la dona, Giacum, Sovrastante
55 Radolf Baldin, Manistar Giacumett
Er al dutur e l’Hanz Radolf el fante
Intant al Gian Flurin clamer as mett: …
O Zaiza! zaiz! ma bricat vegn rasposta
Ingoscagia al disc la neira è morta!
60 La dona invece ai ha dig dalunga:
Tü nun è gnanca bun da clamär zez
Pö clama piaco, tira e la lunga
O Z — a — i — z — a, Z — a — i — z — a, cun un tun avezz.
(E dre i clam la tgevra bäscla e rogna)
65 La dona disc santi a la marmogna
Iss slunga giö la schäla ca ie possa
Am lascer giö e rubatier al câ.
No guarda beng! di spirat l’è la fossa
Da innocenti! tantgi cundannâ.
70 I fan terrur, sa nu’ si ha’ n memoria
Je scend, ch’ei cagnosc tüg or da l’istoria
Grand ignurant! sal füss sci er la zaiza
Ingoscagieda sün i clam basclass.
Nun att santi cla bäscla cun franchezza
75 Ma la ti teist è düra tancu sass.
Qui spirat bittan soma ent la ti gniücca
Va va pür giò chit drizzan la perrüca
Iss ie sunt gio. Je sent ca la camigna

[p. 156 modifica]

Quel lo è ün segn ca nu la rott i oss —
80 Ma nu la trov giammai ca l’as ustigna
Sumeam quasi dai mirer al doss. —
Iss ie l’ha — Ma cundiziun l’è mäla —
Pertge cal zäz nu va sü per la scäla.
Ve, Giacum, giö e tgiappal cun crianza.
85 Al Giacum scend e brancla al tgevvüsc
Al catza teist e spalan sott la panza
E corr sü per la schäla tanc’ün güsc.
La zaiza messa giò v’è la patrugna
E caglanand la bäscla o pardugna!
90 Intant al Gian tardiva in bögia scüra
Rubetca scritg, antichi document
Pö vegn evant investigant scritgiüra
Ma trova c’ leran carta d’escrement,
Surpreis al disc casa vol dir sla storia?
95 Nul sará mai di spirat lan memoria?
O Gian, ai discan issi testimoni
Nu sev statg bun in quist mirabal fatg
Gni per la tgevra spirat e demoni
Per quanta grand premüra c’ur ve datg
100 Er rabbiantâ e catca or la splecca
Vev soma sviluppa la cacca secca.