Cudesch civil svizzer/Terza part/1
 |
Questo testo è incompleto. | |
| ◄ | Segunda part - 3 | Terza part - 2 | ► |
Terza part: Il dretg d’ierta
Emprima partiziun: Ils ertavels
Tredeschavel titel: Ils ertavels legals
Art. 457
1 Ils proxims ertavels d’in testader èn ses descendents.
2 Ils uffants ertan parts egualas.
3 Ils uffants predefuncts vegnan represchentads da lur descendents, e quai en tut ils grads tenor tscheps.
Art. 458
1 Sch’il testader n’ha nagins descendents, va l’ierta al tschep dals geniturs.
2 Il bab e la mamma ertan parts egualas.
3 Il bab predefunct u la mamma predefuncta vegn represchentà da ses descendents, e quai en tut ils grads tenor tscheps. 4 Sch’ina vart n’ha nagins descendents, va l’entira ierta als ertavels da l’autra vart.
Art. 459
1 Sch’il testader n’ha ni descendents ni ertavels dal tschep dals geniturs, va l’ierta al tschep dals tats.
2 Sch’ils tats da la vart paterna e materna survivan il testader, ertan tuttas duas varts parts egualas.
3 Il tat predefunct u la tatta predefuncta vegn represchentà da ses descendents, e quai en tut ils grads tenor tscheps.
4 Sch’il tat u sche la tatta da la vart paterna u materna è gia mort e n’ha nagins descendents, va l’entira mesadad als auters ertavels existents da la medema vart. 5 Sche la vart paterna u materna n’ha nagins ertavels, va l’entira ierta als ertavels da l’autra vart. 352 CS 220 353 versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercladur 1972, en vigur dapi il 1. d’avrigl 1973 (CULF 1972 2819; Fegl uffizial federal 1971 I 1200) A. Ertavels parents353 I. Descendents II. Tschep dals geniturs III. Tschep dals tats Cudesch civil svizzer 135 210
Art. 460 354
Cun il tschep dals tats finescha il dretg d’ierta dals parents.
Art. 461355
Art. 462356
Il consort survivent ed il partenari registrà survivent obtegnan: 1. sch’els han da parter cun descendents, la mesadad da l’ierta;
2. sch’els han da parter cun ertavels dal tschep dals geniturs, trais quarts da l’ierta;
3. sch’i n’existan er betg ertavels dal tschep dals geniturs, l’entira ierta.
Art. 463–464357
Art. 465358
Art. 466359
Sch’il testader n’ha nagins ertavels, va l’ierta al chantun, nua ch’il testader ha gì ses ultim domicil, ubain a la vischnanca che la legislaziun da quest chantun designescha sco ertavla. 354 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122 153 art. 1; Fegl uffizial federal 1979 II 1191) 355 abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 25 da zercladur 1976, en vigur dapi il 1. da schaner 1978 (CULF 1977 237; Fegl uffizial federal 1974 II 1) 356 versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) 357 abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122; Fegl uffizial federal 1979 II 1191) 358 abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercladur 1972, en vigur dapi il 1. d’avrigl 1973 (CULF 1972 2819; Fegl uffizial federal 1971 I 1200) vesair er l’art. 12a dal titel final qua sutvart 359 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122 153 art. 1; Fegl uffizial federal 1979 II 1191) IV. Ultims ertavels B. Consort survivent e partenari registrà survivent C. … D. Chantun e vischnanca Cudesch civil svizzer 136 210 Quattordeschavel titel: Las disposiziuns per causa da mort Emprim chapitel: L’abilitad da disponer
Art. 467
Tgi ch’è abel da giuditgar ed ha cumplenì 18 onns, po disponer da sia facultad tras in testament, observond las limitas e las furmas da la lescha.
Art. 468 360
1 Tgi ch’è abel da giuditgar ed ha cumplenì 18 onns, po sco testader far in contract d’ierta.
2 Persunas sut ina curatella che cumpiglia la transacziun d’in contract d’ierta dovran il consentiment da lur represchentant legal.
Art. 469
1 Disposiziuns ch’il testader ha fatg sut l’influenza d’errur, d’engion malign, da smanatscha u da sforz èn nunvalaivlas.
2 Ellas daventan dentant valaivlas, sch’il testader na las abolescha betg entaifer 1 onn, suenter ch’el ha survegnì enconuschientscha da l’errur u da l’engion ubain suenter che l’influenza da smanatscha u da sforz è crudada davent.
3 Sch’ina disposiziun cuntegna in’errur evidenta areguard las persunas u areguard las chaussas, sto la disposiziun vegnir curregida en il senn da la vaira voluntad dal testader, sche quella sa lascha constatar cun tschertezza.
Segund chapitel: La libertad da disponer
Art. 470
1 Tgi che lascha enavos descendents, geniturs, ses consort u ses partenari registrà sco ertavels ils pli proxims, po disponer da sia facultad per causa da mort fin a la part obligatorica dals ertavels.361 2 Tgi che na lascha enavos nagins da quests ertavels, po disponer da tut sia facultad per causa da mort. 360 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) 361 versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) A. Disposiziun testamentara B. Contract d’ierta C. Disposiziuns manglusas A. Part disponibla I. Dimensiun da la cumpetenza da disponerCudesch civil svizzer 137 210 Art. 471362 La part obligatorica importa: 1. per in descendent trais quarts da sia pretensiun d’ierta; 2. per mintga genitur la mesadad; 3.363 per il consort survivent u per ses partenari registrà la mesadad.
Art. 472364
Art. 473
1 Tras ina disposiziun per causa da mort po il testader surlaschar al consort survivent la giudida da l’entira part da l’ierta che tutgass als descendents cuminaivels.365
2 Questa giudida remplazza il dretg d’ierta che la lescha attribuescha al consort survivent en concurrenza cun quests descendents. Ultra da questa giudida importa la part disponibla in quart da l’ierta.366
3 Sch’il consort survivent marida puspè, croda la giudida da quella part da l’ierta che n’avess betg pudì vegnir engrevgiada cun la giudida il mument da la successiun d’ierta tenor las disposiziuns ordinarias davart la part obligatorica dals descendents.367
Art. 474
1 La part disponibla vegn calculada tenor il stadi da la facultad dal testader il mument da sia mort.
2 Ils debits dal testader, las expensas per la sepultura, per la sigillaziun e per l’inventarisaziun da l’ierta sco er il mantegniment dals cussedents durant in mais ston vegnir deducids da l’ierta.
Art. 475
Las donaziuns tranter vivs vegnan calculadas tar la facultad, uschenavant ch’ellas èn suttamessas al plant da reducziun. 362 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122 153 art. 1; Fegl uffizial federal 1979 II 1191) 363 versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) 364 abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122; Fegl uffizial federal 1979 II 1191) 365 versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 da d’october 2001, en vigur dapi il 1. da mars 2002 (CULF 2002 269; Fegl uffizial federal 2001 1121 2011 2111) 366 versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 da d’october 2001, en vigur dapi il 1. da mars 2002 (CULF 2002 269; Fegl uffizial federal 2001 1121 2011 2111) 367 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122 153 art. 1; Fegl uffizial federal 1979 II 1191) II. Part obligatorica III. … IV. Favurisaziun dal consort survivent V. Calculaziun da la part disponibla 1. Deducziun dals debits 2. Donaziuns tranter vivs Cudesch civil svizzer 138 210
Art. 476
Sch’ina pretensiun d’assicuranza, fatga sin la mort dal testader, è vegnida constituida a favur d’ina terza persuna tras ina disposiziun tranter vivs u tras ina disposiziun per causa da mort, u sch’ella è vegnida cedida gratuitamain ad ina terza persuna durant ch’il testader era anc en vita, vegn la pretensiun d’assicuranza quintada tar la facultad dal testader per la valur da recumpra il mument da sia mort.
Art. 477
Tras ina disposiziun per causa da mort po il testader retrair la part obligatorica d’in ertavel: 1.368 sche l’ertavel ha commess in act chastiabel grev cunter il testader u cunter ina persuna che stat datiers ad el; 2. sch’el ha violà grevamain sias obligaziuns da famiglia vers il testader ubain vers in da ses confamigliars.
Art. 478
1 Il dischertà na po betg sa participar a l’ierta e betg far valair il plant da reducziun.
2 Sch’il testader n’ha disponì nagut auter, va la part dal dischertà als ertavels legals dal testader, sco sch’il dischertà n’avess betg survivì il testader.
3 Ils descendents dal dischertà salvan il dretg sin lur part obligatorica, sco sch’il dischertà n’avess betg survivì il testader.
Art. 479
1 Ina dischertaziun è valaivla mo, sch’il testader ha inditgà il motiv da tala en sia disposiziun.
2 Sch’il dischertà contesta la dischertaziun pervia d’incorrectadad dal motiv, sto l’ertavel u il legatari che ha in avantatg da la dischertaziun cumprovar la correctadad.
3 Sche questa cumprova na po betg vegnir furnida u sch’il motiv da la dischertaziun n’è betg inditgà, vegn la voluntad dal testader mantegnida, uschenavant che quai sa cumporta cun la part obligatorica dal dischertà, nun ch’il testader haja fatg sia disposiziun en in’errur evidenta davart il motiv da la dischertaziun. 368 versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schaner 2000 (CULF 1999 1118; Fegl uffizial federal 1996 I 1)
3. Pretensiuns d’assicuranzas B. Dischertaziun I. Motivs II. Effect III. Chargia da cumprova Cudesch civil svizzer 139 210
Art. 480
1 Il testader po retrair la mesadad da la part obligatorica d’in descendent, cunter il qual igl existan attests da perdita, sut la cundiziun ch’el surlaschia questa mesadad als uffants naschids u betg anc naschids da quest descendent.
2 Questa dischertaziun vegn dentant abolida sin dumonda dal dischertà, sch’i n’existan nagins attests da perdita pli il mument che la successiun d’ierta vegn averta u sche la summa totala dals attests da perdita na surpassa betg in quart da la part d’ierta. Terz chapitel: Las modas da disponer
Art. 481
1 Entaifer las limitas da la part disponibla po il testader disponer dal tuttafatg u per part da sia facultad tras ina disposiziun testamentara u tras in contract d’ierta.
2 La part, da la quala il testader n’ha betg disponì, va als ertavels legals.
Art. 482
1 Il testader po colliar sias disposiziuns cun cundiziuns e cun pretensiuns, las qualas mintga persuna interessada po laschar exequir, uschespert che la disposiziun sezza è vegnida realisada.
2 Tras cundiziuns e tras pretensiuns immoralas u illegalas daventa la disposiziun nunvalaivla.
3 Cundiziuns e pretensiuns che n’han nagin senn u ch’èn mo mulestusas per autras persunas vegnan consideradas sco inexistentas.
4 Sch’ina donaziun per causa da mort vegn surlaschada ad in animal, vala la disposiziun correspundenta sco cundiziun da procurar per la tgira adequata da l’animal.369
Art. 483
1 Il testader po instituir in u plirs ertavels per l’entira ierta u per ina part da tala.
2 Sco instituziun dals ertavels vegn considerada mintga disposiziun, tenor la quala ina persuna duai survegnir l’entira ierta u ina part da tala. 369 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) IV. Dischertaziun d’ina persuna insolventa A. En general B. Cundiziuns e pretensiuns C. Instituziun dals ertavels Cudesch civil svizzer 140 210
Art. 484
1 Il testader po far ina donaziun ad ina persuna sut il titel d’in legat, senza l’instituir sco ertavel.
2 El po assegnar a questa persuna ina singula chaussa da l’ierta, la giudida da l’entira ierta u d’ina part da tala ubain incumbensar ils ertavels u ils legataris da furnir prestaziuns per ella or da la valur da l’ierta u da deliberar ella d’obligaziuns. 3 Sch’il testader assegna ina tscherta chaussa che na tutga betg tar l’ierta, è il debitur deliberà, nun che la disposiziun cuntegnia in’autra voluntad dal testader.
Art. 485
1 La chaussa sto vegnir surdada al legatari en quel stadi ed en quella qualitad, sco ch’ella sa preschenta il mument che la successiun d’ierta vegn averta, cun donns e cun creschaments, libra u engrevgiada.
2 Per expensas ch’il debitur ha fatg per la chaussa dapi l’avertura da la successiun d’ierta sco er per pegiuraments ch’igl ha dà dapi lura, ha el ils dretgs e las obligaziuns d’in administratur senza mandat.
Art. 486
1 Sch’ils legats surpassan l’import da l’ierta u da la donaziun al debitur ubain la part disponibla, poi vegnir pretendì ch’els vegnian reducids proporziunalmain.
2 Sch’ils debiturs moran avant il testader, sch’els n’èn betg degns d’ertar u sch’els refusan l’ierta, restan ils legats tuttina en vigur. 3 In ertavel legal u instituì po pretender il legat ch’il testader ha fatg a sia favur er, sch’el refusa l’ierta.
Art. 487
En sia disposiziun po il testader designar ina u pliras persunas che duain survegnir l’ierta u il legat, en cas che l’ertavel u ch’il legatari mora avant il testader u refusa l’ierta u il legat.
Art. 488
1 En sia disposiziun po il testader obligar l’ertavel instituì sco emprim ertavel da surdar l’ierta ad in’autra persuna sco ertavel posteriur. 2 L’ertavel posteriur na po betg vegnir obligà da far il medem. 3 Las medemas disposiziuns valan per il legat. D. Legat I. Cuntegn II. Obligaziun dal debitur III. Relaziun cun l’ierta E. Disposiziun substitutiva F. Instituziun d’ertavels posteriurs I. Designaziun da l’ertavel posteriurCudesch civil svizzer 141 210
Art. 489
1 Sco mument da la surdada sto vegnir considerada la mort da l’emprim ertavel, nun che la disposiziun fixeschia insatge auter.
2 Sch’i vegn numnà in auter mument che n’è betg anc entrà, cur che l’emprim ertavel mora, va l’ierta – cunter ina garanzia – als ertavels da l’emprim ertavel.
3 Sch’il mument na po betg pli entrar per in motiv u l’auter, va l’ierta definitivamain als ertavels da l’emprim ertavel.
Art. 490
1 En tut ils cas da l’instituziun d’ertavels posteriurs sto l’autoritad cumpetenta ordinar ina inventarisaziun.
2 L’ierta vegn surdada a l’emprim ertavel mo cunter ina garanzia, nun ch’il testader l’haja deliberà expressivamain da questa obligaziun; en cas da bains immobigliars po questa garanzia vegnir prestada tras in’annotaziun da l’obligaziun da surdada en il register funsil.
3 Sche l’emprim ertavel n’è betg en cas da prestar questa garanzia u sch’el periclitescha las aspectativas da l’ertavel posteriur, sto vegnir ordinada l’administraziun da l’ierta. Art. 491
1 L’emprim ertavel acquista l’ierta sco in auter ertavel instituì.
2 El daventa proprietari da l’ierta cun l’obligaziun da surdar quella.
Art. 492
1 L’ertavel posteriur acquista l’ierta dal testader, sch’el viva, cur che la surdada è previsa.
2 Sch’el mora avant quest mument, resta l’ierta tar l’emprim ertavel, nun ch’il testader haja disponì insatge auter.
3 Sche l’emprim ertavel mora avant il testader, sch’el n’è betg degn d’ertar u sch’el refusa l’ierta, va l’ierta a l’ertavel posteriur.
Art. 492a370
1 Sch’in descendent è permanentamain inabel da giuditgar e sch’el na relascha ni descendents ni in consort, po il testader ordinar l’instituziun d’ertavels secundars per la restanza da l’ierta. 370 integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) II. Mument da la surdada III. Garanzias IV. Posiziun giuridica 1. Da l’emprim ertavel 2. Da l’ertavel posteriur V. Descendents inabels da giuditgarCudesch civil svizzer 142 210 2 L’instituziun d’ertavels secundars croda tenor la lescha, sch’il descendent daventa cunter tuttas aspectativas abel da giuditgar.
Art. 493
1 Il testader po destinar la part disponibla da sia facultad dal tuttafatg u per part ad ina fundaziun.
2 La fundaziun è dentant mo valaivla, sch’ella correspunda a las prescripziuns legalas.
Art. 494
1 Tras in contract d’ierta po il testader s’obligar da surlaschar sia ierta u ses legat a la cuntrapart u ad ina terza persuna.
2 El po disponer libramain da sia facultad.
3 Las disposiziuns per causa da mort u las donaziuns ch’èn incumpatiblas cun las obligaziuns or dal contract d’ierta na pon dentant betg vegnir contestadas. Art. 495 1 Il testader po far in contract da renunzia a l’ierta cun in ertavel. 2 Il renunziader na vegn betg pli considerà sco ertavel tar la successiun d’ierta. 3 Nua ch’il contract n’ordinescha nagut auter, vala la renunzia a l’ierta er per ils descendents dal renunziader.
Art. 496
1 Sche tscherts ertavels èn instituids en il contract d’ierta empè dal renunziader, croda la renunzia, sche quels n’acquistan betg l’ierta per in motiv u l’auter.
2 Sche la renunzia ha gì lieu a favur da cunertavels, vegni supponì ch’ella valia mo per ils ertavels dal tschep che deriva dal perdavant cuminaivel il pli proxim e ch’ella n’existia betg per ils ertavels pli lontans.
Art. 497
Sch’il testader è insolvent il mument che la successiun d’ierta vegn averta e sche ses ertavels na pajan betg ils debits, poi vegnir recurrì al renunziader ed a ses ertavels, uschenavant ch’els han survegnì or da la facultad dal testader ina cuntraprestaziun per la renunzia a l’ierta entaifer ils ultims 5 onns avant sia mort ed uschenavant ch’els èn anc enritgids qua tras il mument che la successiun d’ierta vegn averta. G. Fundaziuns H. Contracts d’ierta I. Instituziun dals ertavels e legat II. Renunzia a l’ierta 1. Impurtanza 2. Crudada da la renunzia 3. Dretgs dals crediturs d’ierta Cudesch civil svizzer 143 210 Quart chapitel: Las furmas da disponer
Art. 498
Ina disposiziun testamentara po vegnir fatga ubain tras ina documentaziun publica ubain cun agen maun ubain tras ina decleraziun a bucca.
Art. 499
La disposiziun testamentara publica vegn fatga cun la cooperaziun da duas perditgas davant il funcziunari, davant il notar u davant in’autra persuna ch’è incumbensada tenor il dretg chantunal cun quests affars.
Art. 500
1 Il testader sto communitgar la voluntad al funcziunari; quel redigia u lascha rediger il document ed al dat alura a leger al testader.
2 Il testader sto suttascriver il document. 3 Il funcziunari sto datar e suttascriver il document.
Art. 501
1 Uschespert ch’il document è datà e suttascrit, declera il testader a las duas perditgas, en preschientscha dal funcziunari, ch’el haja legì il document e che quel cuntegnia sia ultima voluntad.
2 Mettend lur suttascripziun sin il document, conferman las perditgas ch’il testader haja fatg questa decleraziun davant ellas e ch’el saja – tenor lur giuditgar – stà abel da disponer.
3 I n’è betg necessari che las perditgas survegnian enconuschientscha dal cuntegn dal document.
Art. 502
1 Sch’il testader ni legia ni suttascriva sez il document, sto il funcziunari preleger quel ad el en preschientscha da las duas perditgas, ed il testader sto alura declerar ch’il document cuntegnia sia ultima voluntad. 2 Mettend lur suttascripziun sin il document, na ston las perditgas betg mo confermar ch’il testader haja fatg questa decleraziun davant ellas e ch’el saja – tenor lur giuditgar – stà abel da disponer, mabain er ch’il funcziunari haja prelegì il document al testader en lur preschientscha. A. Disposiziuns testamentaras I. Constituziun 1. En general 2. Disposiziun publica a. Furma da disponer b. Cooperaziun dal funcziunari c. Cooperaziun da las perditgas d. Disponer senza leger e suttascriver il documentCudesch civil svizzer 144 210
Art. 503
1 Persunas che n’èn betg ablas d’agir, che n’han betg ils dretgs civics e politics371 pervia d’ina sentenzia penala u che na san betg leger e scriver, ils parents372 en lingia directa, ils fragliuns dal testader e lur consorts sco er il consort dal testader sez na pon cooperar a la constituziun da la disposiziun publica ni sco funcziunari documentant ni sco perditgas.
2 Il document na dastga cuntegnair naginas disposiziuns a favur dal funcziunari documentant e da las perditgas sco er dals parents en lingia directa e dals fragliuns u dals consorts da questas persunas.
Art. 504
Ils chantuns han da procurar ch’ils funcziunaris documentants tegnian sezs en salv las disposiziuns sco original u sco copia, ubain surdettian quellas ad in uffizi per las laschar tegnair en salv.
Art. 505
1 La disposiziun testamentara cun agen maun sto vegnir scritta, datada e suttascritta dal testader sez dal cumenzament fin a la fin; la data sto cuntegnair l’onn, il mais ed il di che la disposiziun è vegnida fatga.373
2 Ils chantuns han da procurar che talas disposiziuns possian vegnir surdadas avertas u serradas ad in uffizi per las laschar tegnair en salv.
Art. 506
1 La disposiziun testamentara po vegnir fatga a bucca, sch’il testader è impedì da sa servir da las autras furmas da disponer en consequenza da circumstanzas extraordinarias sco privel da mort imminent, interrupziun dal traffic, epidemias u eveniments da guerra. 2 Per quest intent sto el declerar sia ultima voluntad davant duas perditgas ed incumbensar quellas da procurar che sia disposiziun vegnia documentada. 3 Per las perditgas valan las medemas prescripziuns d’exclusiun sco en cas da la disposiziun publica. 371 La sistida dals dretgs civics e politics pervia d’ina sentenzia da la dretgira penala è abolida (vesair CULF 1971 777; Fegl uffizial federal 1965 I 561 ed CULF 1974 55; Fegl uffizial federal 1974 I 1457) 372 versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercladur 1972, en vigur dapi il
1. d’avrigl 1973 (CULF 1972 2819; Fegl uffizial federal 1971 I 1200) 373 versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zercladur 1995, en vigur dapi il 1. da schaner 1996 (CULF 1995 4882; Fegl uffizial federal 1994 III 516, V 607) e. Persunas che coopereschan f. Tegnair en salv la disposiziun 3. Disposiziun cun agen maun 4. Disposiziun a bucca a. Disposiziun Cudesch civil svizzer 145 210
Art. 507
1 Ina da las perditgas metta immediatamain en scrit la disposiziun a bucca cun inditgar il lieu, l’onn, il mais ed il di che la disposiziun è vegnida fatga. La disposiziun vegn suttascritta da tuttas duas perditgas e vegn deponida senza retardar tar in’autoritad giudiziala, cun la decleraziun ch’il testader saja stà abel da disponer ed haja communitgà ad ellas questa sia ultima voluntad sut las circumstanzas spezialas ch’eran avant maun. 2 Empè da quai pon las duas perditgas laschar protocollar la disposiziun cun la medema decleraziun tar in’autoritad giudiziala. 3 Sch’il testader fa la disposiziun a bucca en il servetsch militar, po in uffizier cun il grad da chapitani u cun in grad pli aut remplazzar l’autoritad giudiziala.
Art. 508
La disposiziun a bucca perda sia vigur suenter 14 dis quintads a partir dal mument ch’il testader è puspè daventà abel da sa servir d’ina da las autras furmas da disponer.
Art. 509
1 Il testader po revocar da tut temp sia disposiziun testamentara en ina da las furmas da disponer prescrittas. 2 La disposiziun po vegnir revocada dal tuttafatg u per part.
Art. 510
1 Il testader po revocar sia disposiziun testamentara cun destruir il document. 2 Sch’il document vegn destruì per casualitad u per culpa da terzas persunas e sche ses cuntegn na po betg vegnir eruì exactamain e cumplettamain, perda la disposiziun medemamain sia vigur; resalvads restan ils dretgs d’indemnisaziun.
Art. 511
1 Sch’il testader fa ina nova disposiziun testamentara senza revocar expressivamain ina disposiziun anteriura, remplazza ella la disposiziun anteriura, nun ch’i resultia senza dubi ch’ella saja mo ina cumplettaziun da la disposiziun anteriura. 2 Ina disposiziun testamentara davart ina tscherta chaussa vegn er revocada, sch’il testader dispona posteriuramain da la chaussa en ina moda che n’è betg cumpatibla cun l’emprima disposiziun. b. Documentaziun c. Perdita da la vigur II. Revocaziun e destrucziun 1. Revocaziun 2. Destrucziun 3. Disposiziun posteriura Cudesch civil svizzer 146 210
Art. 512
1 Per esser valaivel sto il contract d’ierta vegnir fatg en furma da la disposiziun testamentara publica. 2 Las parts contrahentas ston declerar a medem temp lur voluntad al funcziunari e suttascriver il document davant el e davant las duas perditgas.
Art. 513
1 Las parts contrahentas pon abolir da tut temp il contract d’ierta tras ina cunvegna en scrit. 2 Il testader po abolir unilateralmain in contract d’instituziun dals ertavels u in contract da legat, sche l’ertavel u sch’il legatari sa fa – suenter la conclusiun dal contract – culpabel envers il testader d’in cumportament che signifitga in motiv da dischertaziun. 3 L’aboliziun unilaterala sto avair lieu en ina da las furmas ch’èn prescrittas per la disposiziun testamentara.
Art. 514
Tgi che ha il dretg da pretender prestaziuns tranter vivs sin basa d’in contract d’ierta, po sa retrair dal contract tenor las disposiziuns dal Dretg d’obligaziuns374, sche questas prestaziuns na vegnan betg ademplidas u garantidas tenor il contract.
Art. 515
1 Sche l’ertavel u sch’il legatari mora avant il testader, scroda il contract. 2 Sch’il testader è enritgì tras il contract, cur che l’ertavel mora, pon ils ertavels dal defunct pretender che l’enritgiment vegnia restituì, nun ch’igl existia ina disposiziun cuntraria.
Art. 516
Sche la libertad da disponer dal testader vegn restrenschida, suenter ch’el ha fatg ina disposiziun per causa da mort, na vegn la disposiziun betg abolida; ella vegn dentant suttamessa al plant da reducziun. 374 CS 220 B. Contract d’ierta I. Constituziun II. Aboliziun 1. Tranter vivs a. Tras contract e tras disposiziun testamentara b. Tras retratga dal contract 2. L’ertavel mora avant il testader C. Restricziun dal dretg da disponerCudesch civil svizzer 147 210 Tschintgavel chapitel: L’executur dal testament
Art. 517
1 En ina disposiziun testamentara po il testader incumbensar ina u pliras persunas ch’èn ablas d’agir d’exequir sia ultima voluntad. 2 Questa incumbensa sto vegnir communitgada ad ellas d’uffizi, ed ellas ston declerar entaifer 14 dis a partir da questa communicaziun, sch’ellas acceptan l’incumbensa; sch’ellas taschan, vala quai sco acceptaziun. 3 Ellas han il dretg da vegnir indemnisadas adequatamain per lur activitad.
Art. 518
1 Ils executurs dal testament han ils dretgs e las obligaziuns da l’administratur d’ierta uffizial, nun ch’il testader haja disponì autramain. 2 Els ston represchentar la voluntad dal testader ed han en spezial l’incumbensa d’administrar l’ierta, da pajar ils debits dal testader, da surdar ils legats e da far la partiziun tenor las ordinaziuns dal testader u tenor la prescripziun da la lescha. 3 Sch’igl èn vegnids nominads plirs executurs dal testament, exequeschan els cuminaivlamain lur uffizi, nun ch’il testader haja disponì autramain. Sisavel chapitel: La nunvalaivladad e la reducziun da las disposiziuns
Art. 519
1 Sin basa d’in plant vegn ina disposiziun per causa da mort declerada sco nunvalaivla: 1. sch’il testader l’ha fatg durant in temp ch’el n’era betg abel da disponer; 2. sch’ella n’è betg l’expressiun da la libra voluntad; 3. sch’ella sezza u ina cundiziun agiuntada è immorala u illegala. 2 Il plant da nunvalaivladad po vegnir inoltrà da mintgin che ha, sco ertavel u sco legatari, in interess che la disposiziun vegnia declerada sco nunvalaivla. A. Surdada da l’incumbensa B. Cuntegn da l’incumbensa A. Plant da nunvalaivladad I. Inabilitad da disponer, voluntad manglusa, illegalitad u immoralitadCudesch civil svizzer 148 210
Art. 520
1 Sche la disposiziun cuntegna ina mancanza formala, vegn ella declerada sco nunvalaivla sin basa d’in plant. 2 Sche la mancanza formala resulta dal fatg che la disposiziun surlascha insatge a persunas che han cooperà a la disposiziun ubain a lur confamigliars, vegnan mo quellas donaziuns decleradas sco nunvalaivlas. 3 Per il dretg da purtar plant valan las medemas prescripziuns sco en cas da l’inabilitad da disponer.
Art. 520a376
Sche la mancanza d’ina disposiziun testamentara cun agen maun è quella che l’onn, il mais u il di n’è betg inditgà correctamain, po ella vegnir declerada sco nunvalaivla mo, sche las indicaziuns dal temp necessarias na pon betg vegnir constatadas autramain e sche la data è necessaria per giuditgar l’abilitad da disponer, la successiun da pliras disposiziuns u in’autra dumonda che concerna la valaivladad da la disposiziun.
Art. 521
1 Il plant da nunvalaivladad surannescha 1 onn suenter il di che l’accusader ha survegnì enconuschientscha da la disposiziun e dal motiv da nunvalaivladad ed en mintga cas 10 onns suenter il di che la disposiziun è vegnida averta. 2 Sch’il testader n’è betg abel da disponer u en cas d’illegalitad u d’immoralitad surannescha il plant da nunvalaivladad envers in legatari da mala fai sut tut las circumstanzas pir suenter 30 onns. 3 La nunvalaivladad d’ina disposiziun po vegnir fatga valair da tut temp sin via d’objecziun.
Art. 522
1 Sch’il testader ha surpassà sia cumpetenza da disponer, pon ils ertavels che na survegnan betg lur part obligatorica pretender che la disposiziun vegnia reducida sin la quota admissibla. 2 Sche la disposiziun cuntegna prescripziuns davart las parts dals ertavels legals, valan quellas mo sco simplas prescripziuns per parter l’ierta, nun che la disposiziun cuntegnia in’autra voluntad dal testader. 375 versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zercladur 1995, en vigur dapi il 1. da schaner 1996 (CULF 1995 4882; Fegl uffizial federal 1994 III 516, V 607) 376 integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da zercladur 1995, en vigur dapi il 1. da schaner 1996 (CULF 1995 4882; Fegl uffizial federal 1994 III 516, V 607) II. Mancanzas formalas 1. En general375 2. En cas d’ina disposiziun testamentara cun agen maun III. Surannaziun B. Plant da reducziun I. Premissas 1. En general Cudesch civil svizzer 149 210
Art. 523
Sch’ina disposiziun per causa da mort cuntegna donaziuns a favur da plirs ertavels cun dretg sin la part obligatorica e sche la cumpetenza da disponer è vegnida surpassada, vegnan questas donaziuns reducidas tranter ils cunertavels en la proporziun dals imports che surpassan lur part obligatorica.
Art. 524
1 Uschenavant che quai è necessari per cuvrir lur dabuns, pon l’administraziun dal concurs d’in ertavel ubain ses crediturs, che possedan attests da perdita il mument da la successiun d’ierta, pretender la reducziun entaifer il termin fixà per l’ertavel, sch’il testader ha surpassà la part disponibla a disfavur da l’ertavel e sche l’ertavel na porta betg sez il plant da reducziun sin proposta dals crediturs. 2 Il medem dretg exista er envers ina dischertaziun che na vegn betg contestada dal dischertà.
Art. 525
1 La reducziun ha lieu per tut ils ertavels e legataris instituids en la medema proporziun, nun che la disposiziun cuntegnia in’autra voluntad dal testader. 2 Sche la donaziun ad in legatari, ch’è a medem temp debitur da legats, vegn reducida, po quel pretender cun la medema resalva che er quests legats vegnian reducids proporziunalmain.
Art. 526
Sch’il legat d’ina chaussa singula che na po betg vegnir partida senza sminuir sia valur vegn suttamess a la reducziun, po il legatari ubain pretender che la chaussa sezza al vegnia surdada cunter indemnisaziun da l’import supplementar ubain far pajar empè da la chaussa l’import disponibel.
Art. 527
A la reducziun èn suttamessas sco las disposiziuns per causa da mort: 1. las donaziuns a quint da la part da l’ierta sco dota, sco dotaziun u sco cessiun dals bains, nun ch’ellas sajan suttamessas a la gulivaziun; 2. las indemnisaziuns d’ierta ed ils imports da renunzia a l’ierta; 3. las donaziuns ch’il testader ha pudì revocar libramain u ch’el ha fatg ils ultims 5 onns avant sia mort, cun excepziun dals regals occasiunals usitads; 2. Favurisaziun da l’ertavel cun dretg sin la part obligatorica 3. Dretgs dals crediturs II. Effect 1. Reducziun en general 2. Legat d’ina chaussa singula 3. Disposiziuns tranter vivs a. Cas Cudesch civil svizzer 150 210 4. las valurs da facultad ch’il testader ha evidentamain alienà per guntgir la restricziun dal dretg da disponer.
Art. 528
1 Tgi ch’è da buna fai, è obligà da restituir mo la valur, per la quala el è enritgì tras l’act giuridic cun il testader il mument da la successiun d’ierta. 2 Sch’il legatari d’in contract d’ierta sto tolerar ina reducziun, ha el il dretg da pretender enavos in import correspundent da la cuntraprestaziun fatga al testader.
Art. 529
Pretensiuns d’assicuranza, fatgas sin la mort dal testader, ch’èn vegnidas constituidas a favur d’ina terza persuna tras ina disposiziun tranter vivs u tras ina disposiziun per causa da mort, u ch’èn vegnidas cedidas gratuitamain ad ina terza persuna durant ch’il testader era anc en vita, èn suttamessas a la reducziun per lur valur da recumpra.
Art. 530
Sch’il testader ha engrevgià talmain sia ierta cun dretgs da giudida e cun rentas, che la valur chapitalisada da l’ierta surpassa – tenor la durada presumtiva da quests dretgs – la part disponibla da l’ierta, pon ils ertavels pretender che quests dretgs vegnian reducids proporziunalmain ubain ch’els vegnian deliberads da quests dretgs, surlaschond la part disponibla da l’ierta als legataris.
Art. 531 377
Ina instituziun posteriura d’ertavels è nunvalaivla envers in ertavel cun dretg sin la part obligatorica, sche la part obligatorica vegn reducida qua tras; resalvada resta la disposiziun davart descendents inabels da giuditgar.
Art. 532
A la reducziun èn suttamessas en emprima lingia las disposiziuns per causa da mort ed alura las assegnaziuns tranter vivs, e quai da maniera che las posteriuras vegnan reducidas avant las anteriuras, fin che la part obligatorica è restabilida. 377 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) b. Restituziun 4. Pretensiuns d’assicuranzas 5. Giudida e rentas 6. Instituziun posteriura d’ertavels III. Realisaziun Cudesch civil svizzer 151 210
Art. 533
1 Il plant da reducziun surannescha 1 onn suenter il di ch’ils ertavels han survegnì enconuschientscha da la violaziun da lur dretgs ed en mintga cas suenter 10 onns, quintads a partir dal mument da l’avertura en cas da las disposiziuns testamentaras ed a partir da la mort dal testader en cas da las autras donaziuns.
2 Sch’ina disposiziun anteriura è daventada valaivla, perquai ch’ina disposiziun posteriura è vegnida declerada sco nunvalaivla, cumenzan ils termins il mument da la decleraziun da nunvalaivladad. 3 La reducziun po vegnir pretendida da tut temp sin via d’objecziun. Settavel chapitel: Plants or da contracts d’ierta
Art. 534
1 Sch’il testader è anc en vita e transferescha sia facultad sin l’ertavel contractual, po quel laschar far in inventari public. 2 Sch’il testader n’ha betg transferì tut sia facultad u ha acquistà facultad suenter il transferiment, sa referescha il contract mo a la facultad transferida, nun ch’i saja vegnì disponì insatge auter.
3 Uschenavant che la facultad è vegnida transferida durant ch’il testader era anc en vita, van ils dretgs e las obligaziuns als ertavels da l’ertavel instituì, nun ch’i saja vegnì disponì insatge auter.
Art. 535
1 Sch’il testader ha fatg prestaziuns a l’ertavel renunziant durant ch’el era anc en vita e sche questas prestaziuns surpassan la part disponibla da sia ierta, pon ils cunertavels pretender la reducziun. 2 La disposiziun è dentant suttamessa a la reducziun mo per l’import, per il qual ella surpassa la part obligatorica dal renunziader. 3 Las prestaziuns vegnan messas a quint tenor las prescripziuns che valan per la gulivaziun.
Art. 536
Sch’il renunziader vegn obligà da far in restituziun a l’ierta sin basa da la reducziun, po el ubain sa suttametter a questa restituziun ubain metter l’entira prestaziun en la partiziun e sa participar a quella, sco sch’el n’avess betg renunzià. IV. Surannaziun A. Transferiment tranter vivs B. Gulivaziun en cas da renunzia a l’ierta I. Reducziun II. Restituziun Cudesch civil svizzer 152 210