L' Orco da La Val
 |
Questo testo è da formattare. | |
Questo testo fa parte della raccolta Proverbi, tradizioni e anneddoti delle valli ladine orientali (grafia moderna)L' Orco da La Val.
Val d' extra mëssi bele avëi chi da La Val; insciö ái 'ci döt n ater Orco co nos atri Ladins. L' Orco da La Val dess propi avëi val' de te' co l' Orco fora en Boemia. Ël á n ri natural y jënt se le tëm scialdi por sües scecades. Les patrones da La Val á pa tres da se lamenté, porcí ch' ël é tan onert: ël les sceca 'cër i ponjins y les iarines y les alces, 'cër la pëgna y le furn da pan, 'cër la ciamena dal lat y le lavé guant y plijé la tëra: al é pa propi na meseria. Le piec él por chi ch' é söl iade, sc' ëi ne ciara ci ch' ai fej. Te na ota él mudé le bel tëmp en cialvara y plöia, d' invern spo tirel pa nëi tles strades, ch' an ne les vëiga plü y toma söla dlacia; te chëra aldon l' Orco fora de bosch che se la rí dadalt. Madër te na ota, an ne sá co, eson fora de strada y rabiëia incërch, an ne sá olá, por crëps y barantli; an se stancia döta la nöt y da doman eson söl vedl post co da sëra. Datrai se mëtel sciöche na picera cogora sön strada y apëna ch' an l' ais passada, crëscera sciöche na gran bala y brodora do al viadú, saltes pa coch' ël ois, manacian de le ciafé sot ite y de le fracé, fin ch' ël toma mez mort iló dal spavënt y spo aldon pa l' Orco se la rion y coienan. Ince sciöche n ciaval a pastöra pón l' odëi, coch' ël vëgn pro y se smila y ciga sciöche i ciavai. Mo guai, sc' un s' infidass a senté sö; apëna ch' ël le sënt, i crëscel les iames, y le püre om, ch' é lassura, ne vëiga plü la tera dessot. L' Orco vá spo ia en galop, sura ciüc y pedruns fora por spinac y blas, fin che le püre om toma jö, y al pó pa ciamó ester ligher y contënt, sc' al ne s' á frozé les iames y les costes; sües mans y le müs é döt sgrafedá y ël á pa ma da fá a se desbalé fora dales trognores. L' Orco s' un sciampa y lascia n tof da Dî nes verdes; por chësc dijon: al tofa sciöche l' Orco.