Pagina:De Sanctis, Francesco – Storia della letteratura italiana, Vol. II, 1912 – BEIC 1807957.djvu/61

Da Wikisource.

xiv - la «maccaronea» 55


                               Nunquam facta fuit temi cruda baruffola mundo,
nil nisi per terram membra taiata micant.
Grandes mortorum vadunt ad sydera montes,
sydera quae multo rossa cruore colant.
Pulmones, milzae, lardi, ventralia, nemboi
Saturni ad sphaeram foeda per astra volant.
Una corada lovis mostazzum colsit, et uno
Sol ibi ventrazzo spinctus ab axe fuit.
Dumque dei coenant, puero Ganimede ministro,
multa super mensas ossa taiata cadunt.
Nunc brazzus Ragni, nunc gamba cruenta Pedocchi,
nunc cor Moschini, nunc pulicina manus...
... trucidatis ducibus, Moschaea ruinat
tota, nec una quidem vivere Mosca potest.
Formicae, Pulices, Ragni — Victoria! — clamant,
trombettae tararan iam frifolando sonant.
     


Il Rodomonte delle mosche è Siccaborone, sul quale da una torre gittano un sasso enorme:


                               qui super elmettum schiazzavit Siccaboronem,
vitaque cum gemitu sub Phlegethonta fugit.
     


La Zanitonella o gli amori di Zanina e Tonello è un suo poemetto bucolico in caricatura, dove si fa strazio delle immagini e de’ sentimenti petrarcheschi e idillici. Il Petrarca narra che Amore colpi lui improvviso e disarmato. Il medesimo avviene a Tonello:


                               qui fingunt, cantant, dovinant somnia genti,
complevere libros follis vanisque novellis:Solus solettus stabam colegatus in umbra,
     pascebamque meas virda per arva capras.
Nulla travaiabant vodam pensiria mentem.
     nullaque cogebat cura gratare caput.
Cum mihi bolzoniger cor, oyme. Cupido, forasti,
     nec tuus in fallum dardus alhora dedit...
More valenthominis schenam deretro feristi:
     o bellas provas quas, traditore, facis!
     


Guardando un po’ addentro in questa caricatura universale del mondo, si vedono qua e lá spuntare alcuni lineamenti confusi