Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, I.djvu/832

Da Wikisource.

Fabiola 803 La frestg' aria vespertina ha mitigau la calira dil clima. Ils habitonts de Roma seprofiteschan digl adatau moment per far ina spassegiada; tier quell' occasiun vulan els er' intervegnir las novitats dil di. Biars se diregian viers ils orts de Cesar, auters encunter quels de Sallust. Mo nus prendein la via viers la contrada numnada Camp de Mars. 5 El comprenda ina immensa tenda, ina planira aluviala denter la Tiber e las siat collinas della Roma antica. Primariamein era il camp destinaus per exercezis militars ed atletics dil pievel, mo pli tard, viers la fin della perioda republicana, vegneva ei errigiu leu divers edifecis publics. Pompeius ha bagegiau leu siu teater; Agrippa il Panteon ed ils bogns 10 publics. Er habitaziuns de privats se gruppavan successivamein entuorn quels monuments, duront ch' ils palazs pli grondius della noblezia vegnevan … dal temps digl imperi errigi sillas collinas, lu la part aristocratica dil marcau. Er il Palatin pareva suenter che Nero ha giu intschendrau Roma, 15 memia pintgs per la residenza imperiala e siu appendix, il vischinont circus de Maximus. Igl entir Esquilin era occupaus dals bogns de Titus, construi sin las ruinas della casa d' aur; igl Aventin haveva ils bogns de Caracalla. E dal temps, en il qual nossa raquintaziun croda, bagegiava igl imperatur Diocletian giest sias termas ne bogns caulds sil Quirinal, 20 damaneivel dils curtins de Sallust. Dal temps della republica existeva sil Camp de Mars in grond spazi quader, circumdaus d' ina seif d' aisas e partius en pliras divisiuns. Cheu tenevan las tribus ne comitats dil pievel lur redunonzas; cheu havevan las elecziuns lur liug. Quest plaz senumnava Septa ne Ovile, 25 pervia de sia semeglionza cun in clauder de nuorsas. Mo Augustus ha, sco Cicero relatescha en ina brev ad Atticus, concepiu e realisau l' idea de remplazar il menziunau poveril indrez entras in solid e magnific edifeci. La „Septa Julia“, sco el vegneva posteriuramein numnaus, era ina magnifica galleria de 1000. peis lungezia e 500. ladezia, postada 30 sin colonnas ed imbellida cun picturas. Aunc oz il di ein sias ruinas d' anflar. Ella cuvreva il spazi, nua ch' ils palazs Doria, Verospi (sper igl actual „Corso“), il Collegi Roman, la baselgia de S. Ignazius ed igl oratorium della Caravita sesaulzan. La casa, tier la quala nus menein il lectur, ei situada visavi alla fatschada orientala de quest bagetg ed occupescha 35 … il spazi, sil qual la baselgia de S. Marcellus stat. Da cheu s' extenda … ella fin al pei dil Quirinal ed embratscha aschia in considereivel spazi, sco tuttas casas de nobels patrizians romans. Siu exteriur ei simpels e monotons. La miraglia alva presenta negins ornaments arhitectonics, … ei buca aulta e strusch interruta da fenestras. En il miez d' ina 40 fatschada dil vast bagetg se arva ina porta „in antrös“, ornada cun ina cornisch triangulara, posada sin duas mesas - colonnas. Nus intrein e traversein … la prima galleria, en la solada della quala igl ei ingravau il 51*