Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/380

Da Wikisource.
735 defero defero 736

buno della plebe, Cic. de nat. deor. 1, 106: partic. spesso def. ex aerario o def. in aerarium o ad aerarium, trasportare dall’erario (dove oltre al denaro, venivano custoditi anche le insegne, i decreti del Senato, il bilancio dello Stato, ecc.), portare nell’er., recare, consegnare, deporre, Liv. ed a.: e similm. def. omne aurum. argentum, aes signatura ad triumviros mensarios extemplo, Liv.: def. censum Romani, presentare in Roma il censo della provincia (dei censori nelle colonie), Liv. 29, 15, 10 e 29, 37, 7 (div. da def. censum, di cittadini romani, V. sotto n° B, 2, b, β, γγ).

2) partic.: a) suo malgrado, violentemente, condur via da un luogo ad un altro, α) generic. == trasportare, condurre, spingere, far giungere, al passivo == essere condotto o trasportato, arrivare, pervenire, hos ad magistratus, si qua te fortuna detulisset, Cic.: di c. inan., si forte eo deferret fuga regem, Liv.: quod (jaculum) detulit error (colpo in fallo) in Idan, Ov.: al passivo, jumenta errore delata per quattuor stadia, Curt.: Perseus rex fugā cum decem milibus talentûm Samothraciam defertur, Just.: optatum negotium sibi in sinum delatum esse, gli sia caduto in grembo (fig. ==caccaduto inaspettatamente), Cic. Verr. 1, 131: al passivo con agg. predic., alqs defertur vivus in manus militum, Cic. ad Att. 12, 2, 1. β) come t. t. naut. == condurre, spingere, sbattere, al passivo anche == giungere (intr.) in qualche luogo, pervenire, alqm ex alto ignotas ad terras et in desertum litus (di tempesta), Cic.: si aestus deferre naves in terram posset, Liv.: onerariae (naves) duae paulo infra delatae sunt, Caes.: una (navis) delata Oricum, Caes.: e così di pers., deferri longius, Caes.: in Italiam, Just.: Siculam ad Aetnen, Ov.

b) portare q.c. al mercato, mettere, offrire in vendita, videamus hoc quanti (quanto, quanto caro) deferatur, Sen.: duas Veneres (statue di Venere) eodem pretio def., Plin.

B) trasl.: 1) in gen., col’indic. del dove? con avv. o con ad o in e l’acc., eadem fortunae pignera in discrimen, porre in giuoco, Liv.: fabulas in certamen, recare al concorso, Quint.: ad agendum nihil cogitati praemeditatique detulisse (aver recato seco), Quint.

2) partic.: a) partecipando, portare ad alcuno, presentare, offerire, partecipare, scompartire, prestare, trasmettere, talv. anche profferire (contr. accipere, auferre ab alqo, negare, accipere nolle, alqa re uti nolle), α) generic.: si quid petet, ultro defer, Hor.: obvias opes def. (degli dei), Tac.: def. jusjurandum, obbligare al giuramento, deferire il g. (contr. jusj. referre, riferire, t. t. giurid.), Quint.: palmam ejus rei alci, Cic.: alci praemium dignitatis (contr. denegare), Cic.: pacem hostibus, Liv.: universum studium suum et benevolentiam ad alqm, Cic.: omnem ei suam auctoritatem, gratiam, copias, opes ad hoc negotium conficiendum, Cic.: con acc. predic., alci Octaviam sororis neptem condicionem (come partito), Suet. Caes. 27.

β) trasmettere a qualcuno q.c perchè la compia, amministri, regga, incaricare di q.c., conferire, propter frequentes delatos honores, Nep.: delatum ab Augusto consulatum accipere, Tac.: def. causam (condotta del processo) ad alqm, Cic.: negotium ad collegam ejus, Cic.: primas (la prima parte) ad alqm, Cic.: secundas (la seconda parte) alci, Quint.: alci auguratum, Cic.: imperium alci, Tac., o ad alqm, Cic.: alci praeturam, praefecturam fabrûm, Cic.: alci regnum (contr. regno uti nolle), Cic.: ad alqm summam imperii, summam rerum, Nep. γ) recare, trasmettere q.c a qualcuno per il suo parere, decisione, portare q.c. innanzi ad uno per la sua decisione, proporre, sottoporre, presentare q.c a qualcuno per il suo parere, decisione, rem, Cic.: rem ad consilium (consiglio di guerra), Caes.: rem o causam ad senatum, Cic.: ad alqm controversias suas litesque, Eutr.: id postero die senatui, Nep.: alqd in forum judiciumque, al foro e in giudizio, Cic. Cael. 35.

b) recare a qualcuno q.c. come notizia, avviso ecc. verbale o scritto == (riferire a qualcuno, partecipare, notificare, raccontare, annunziare), recare qualche notizia ad alc., palesare, confidare q.c. a qualcuno, avvisare qualcuno di q.c., svelare, parlare di q.c. con qualcuno, sociorum populique Romani querimonias (di ambasciatori), Liv.: def. falsum equitum numerum, Caes.: his falsa, Nep.: alcjs consilia ad adversarios, Cic.: haec ad Antonium statim per Graecos deferebantur, Caes.: de quibus quod inimici deferrent neque credendum, neque neglegendum putavit, Nep.: in Carthaginem (a Cartagine), Nep.: coll’acc. e l’infin., defert ad conjectorem quidam sommasse se ovum pendere ex fascia lecti sui cubicularis, Cic.

Così partic.: come t. t. giurid., di delatori, denunziatoti o accusatori, αα) nomen alcjs o alcjs rei nomen alci def., citare, deferire il nome di una pers. (o cosa) davanti al pretore, porre alcuno in istato d’accusa, Cic.: nomen amici mei de ambitu, Cic.: eidem Sopatro ad Verrem ejusdem rei nomen, Cic. ββ) indicium deferre ad alqm, partecipare, deferire la notizia di un delitto al pretore, ecc., Liv. e Curt. ) γγ) def. crimen, portare, produrre un’accusa davanti ad un magistrato, Cic. ed a.: def. crimen ad me, Cic.: crimina in (contro) dominum, Cic.: def. crimina de Perseo, Liv. δδ) def. alqd o de alqa re o de alqo, riferire, denunziare, notificare q.c. al pretore, ecc., far denunzia intorno a q.c o qualcuno, haec omnia indices detulerunt, rei confessi sunt, Cic.: def. publicae pecuniae peculatum, Tac.: quamvis ea quae audiverat ad Neronem detulisset, Tac.: de defectione patris def., Nep.: commodius fecissent tribuni plebis, Quirites, si quae apud vos de me deferunt, ea coram potius me praesente detulissent, Cic. εε) def. alqm, denunziare, deferire, accusare alc., alqm, Quint. e Tac.: alqm ad senatum, Suet.: coll’indic. come chi? mediante acc predic., Brutum Cassiumque reos caedis absentes, Suet.: coll’indic. di che? per che cosa? col genit., deferri majestatis, Tac.: o al passivo col nom. e l’infin., Libo Drusus defertur moliri res novas, Tac.: o mediante una prop. con tamquam e il cong., Tac.: affatto assol., et minari et deferre etiam non orator potest, Quint.