Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/960

Da Wikisource.
1895 oscito ostento 1896


oscĭto, āre e oscĭtor, āri (forse da os e cieo == moveo), I) spalancar la bocca, Plaut.: alites oscitantes, schiamazzanti, Catull. II) partic., sbadigliare per noia, malattia, stanchezza, ecc., Cic. ed a.: quindi oscitans == sonnacchioso, neghittoso, indifferente, Epicurus, Cic.: sapientia, Cic.

oscŭlābundus, a, um (osculor), che bacia ripetutamente, Suet. Vit. 2.

oscŭlātĭo, ōnis, f. (osculor), il baciare, Catull. 48, 6. Cic. Cael. 49.

oscŭlor, ātus sum, āri (osculum), baciare, alqm, Cic.: manum, Sen.: simulacrum, Cic.: alcjs vulnera, Sen. rhet.: inter se (baciarsi), Plaut.: fig., scientiam juris tamquam filiolam osculari suam, baciare come figlia prediletta == amare tenerissimamente, Cic. Mur. 23.

oscŭlum, i, n. (dimin. di 1. os), I) bocchina, boccuccia, bocchetta, Verg., Suet. ed a. II) meton., boccuccia == bacio, Cic. ed a.: oscula ferre, dar baci, Cic., o ricever baci, Ov.: oscula dare, Ov.: eorum manus osculis conterere, Sen.: osculis faticare dextram, Tac.

Oscus, a, um, V. Osci.

Osdrŏēna, ae, f. (Ὀσδροηνή), Osdroena, distretto degli Osdroeni nella parte occidentale della Mesopotamia; l’odierno Diar Modhar, i cui abitanti Osdrŏēni, ōrum, m., Osdroeni.

Ŏsīris, rĭdis, acc. rim, m. (Ὄσιρις), Osiride, marito di Iside, dio protettore dell’Egitto e genio del Nilo, ucciso e fatto a pezzi dal fratello Tifone, fu cercato, fra i lamenti, dalla moglie; di qui la ricerca ed il ritrovamento del suo cadavere prese posto fra le cerimonte del suo culto.

Ossa, ae, m. (Ὄσσα), Ossa, monte assai elevato nella Magnesia in Tessaglia, sulla costa del golfo Termaico; ora Kissavo. — Deriv.: Ossaeus, a, um (Ὄσσαῖος), dell’Ossa.

ossĕus, a, um (2. os), osseo, di osso, culter, Col.: cultellus, Plin.: larva, scheletro (di morto), Ov.

ossĭfrăgus, i, m. e ossĭfrăga, ae, f. (2. os e frango), specie di aquila, senza dubbio aquila marina (che rompe le ossa), frosone, Lucr. e Plin.

ostendo, tendi, tentum e più tardi tensum, ĕre (obs e tendo), stendere, tendere incontro, I) propr.: A) in gen.: ostendo manus, Plaut. Epid. 683 G. B) partic.: 1) esporre, supinatas aquiloni glebas, Verg.: al passivo, ager, qui soli ostentus erit, Cato. 2) offrire allo sguardo, presentare, mostrare, far vedere, os suum populo, se alci, Cic.: dentem medico, Suet.: e come t. t. milit. == far vedere, mostrar truppe, ecc. per spaventare o ingannare il nemico, ad terrorem hostium aciem, Liv.: pedestres copias, Caes.: e rifl., se, Caes., Sall. ed a. 3) mostrare all’udito == far intendere, udire, vocem, Phaedr. 1, 13, 9. II) trasl.: A) in gen.: loci anquirentibus nobis ostendunt se et occurrunt, si mostrano, si offrono, Cic. B) partic.: 1) tenere incontro, tenere innanzi, tenere innanzi agli occhi (come q.c. da aspettarsi), a) mostrare l’aspettativa di q.c., spem, metum, fare, Cic. ed a.: munus, promettere, Cic.: quindi ostenditur spes alcjs rei, si aspetta, si spera q.c., Ter. ed a.: parim. sempl. ostenditur alqd (come: victoria, triumphus), Liv. b) obiettando, tenere incontro, opporre, contrapporre, quaedam mihi magnifica et praeclara ejus defensio (ragione di difesa) ostenditur, Cic. Verr. 5, 1, § 1. 2) mostrare, porre in luce, a) palesare, manifestare, se alci inimicum, Nep.: potestatem suam in alqm, Ter.: peccata in alqa re, Ter.: virtutem, Sall.: e minacciando, virum me natam vellem: ego ostenderem, vorrei far vedere (ciò ch’io potrei e sim.), Ter. b) mostrare, render percettibile, esporre, manifestare, dichiarare, spiegare, dare ad intendere, alci sententiam suam, Ter.: quod epistulis ejus ostenditur, Suet.: coll’acc. e l’infin., Caes. ed a.: al passivo col nom. e l’infin., Cornif. rhet.: seg. da prop. relat., Caes. ed a.: quid fieri velit (vellet) ostendit, dà i comandi necessari, Caes.: assol., de alqa re, spiegarsi, Cornif. rhet.

ostentātĭo, ōnis, f. (ostento), il mostrare, I) propr., il mostrare (vantando), ostentazione, mostra, armorum, togarum, Plin. pan.: assol., di dimostrazione militare, ostentationis causā (per ostentazione, per mostrarsi) latius vagari, Caes. II) trasl.: A) il mettere in mostra, a) per vanto == ostentazione, millanteria, ingenii, di, ecc., Cic.: e così assol., Cic.: plur. multorum annorum ostentationes meas (le mie dimostrazioni, promesse di molti anni [del sostenere abilmente una carica]) nunc in discrimen esse adductas, Cic. b) e per ingannare, illudere == mostra, finta, ostentazione, doloris, dolore finto, Sen.: assol. == simulazione, illusione, ipocrisia, apparenza (contr. veritas), Cic. ed a. B) il mostrare, palesare, ab ostentatione saevitiae accitum (cognomen imperiosi), che gli meritò la sua manifesta crudeltà, Liv.

ostentātŏr, ōris, m. (ostento), I) colui che pone q.c. innanzi agli occhi, che rende attento a q.c., rector juveni et ceteris periculorum praemiorumque ostentator, il quale doveva dirigere il giovane e porre innanzi agli occhi degli altri il timore e la speranza, Tac. ann. l, 24. II) ostentatore, millantatore, vantatore, rodomonte, pecuniae gloriosus, Cornif. rhet.: factorum, Liv.: omnium quae diceret atque ageret arte quādam ostentator, con «arte propria dell’ingrandire suoi detti e fatti», Tac.

ostento, āvi, ātum, āre (intens. di ostendo), metter incontro, porgere, presentare, I) propr.: A) in gen.: alci jugula sua pro capite alcjs, Cic. B) partic., offrire allo sguardo, mostrare, a) generic.: passum capillum, Caes.: Germanici liberos, Suet.: quindi come t. t. milit., mostrar truppe per spaventare il nemico, ecc., equitatum omnibus locis iniciendi terroris causā, Caes. b) mostrare vantando, cicatrices suas, Tac.: equum armaque capta, Liv. II) trasl.: A) in gen., presentare, mettere innanzi agli occhi (come q.c. da aspettarsi), porre in mostra, promettere, agrum, Cic.: praemia, Sall.: sociis spem pro re, Liv.: unius filii recuperandi spem, Cic.: nova jura Cappadociae (dedit), ostentata magis quam mansura, più per mostra che di durata, Tac.: spes se quaedam mihi ostentabat fore, ut etc., Cic. B) partic.: