honestatis, nunc vitii ac propterea odii nomen effecerunt. Veruni
quae universe nullaque exemplorum appositione cursim attigimus, distincte praecipueque, si placet, a capite sumamus.
Etenim sive inter se cives considero, sive eos ad principem
refero, utrobique reperio, crebros horum animadversiones in
historia interpretationesque in deteriorem plerumque partem,
officere non parum hominum societati. Atque ut de civibus inter
se compositis prius dicam, fidem esse mortalium nexum verissime dictum est: neque enim solum homines in agris olim
ac nemoribus solitarios ac vagos semel ad communionem rerum
eadem sub moenia fides traxit, sed quidquid commercii operisque, quidquid induciarum ac foederis, quidquid amicitiae et
affinitatis praesentes absentesque continuo contrahunt, id mutua
inter homines fides persuadet. Quam si ex animo tollas, continuo
sanguinis ac necessitudinis coniunctio, legum sacramentorumque
iura, negotiorum ac societatum conspiratio dissolventur: ipsi
inter se mortales aversi et suspiciosi, sibique ab aliorum perfidia
metuentes, ab rerum administratione publicarum, ab urbibus
atque conventibus, a communi colloquio conspectuque ad sylvas
et glandes more pecudum redigentur. Atqui nullum, mea sententia, est telum, quod tantum infringat ac labefactet humanam
fidem, quantum historia hoc, de quo loquimur, stylo versutiaque
conscripta. Accede ad horum annales aut historias (quos ego
Sesquiulysses dum animo aut oratione complector, fateor me
quidem de iis non quidem ex odio iudicare, sed ex iudicio
eius nonnihil odisse): quid usquam apud illos sincere honesteque factum leges? quid non potius subdole? quid non veteratorie? quid non fraudulenter? Ille imagine pacis in errore
inductus: iste per summam odii dissimulationem, odium tuto
destinavi: hic specie recusantis ambigua de se hominum iudicia
odoratus. Amici tanquam utres, abiecti inanes, opulenti ac pieni
primo expressi, dein ad suspendium coacti: corrupti largitionibus in dominos servi: veneno armati in patronos liberti: et
quibus deerant inimici, per amicos facilius oppressi: dissidentium in morem facinus occultatum: pietas sceleri praetenta:
oratio piena dignitatis, expers fidei: invidia in occulto, adulatio
