|
dalle «prolusiones academicae» |
11 |
verbis interpretantem: quas ille occasiunculas obtrectandi nisi
quaereret, profecto satius habuisset eos, si qui erant, rumores
castigare paucis, memor descriptum a se ubique fuisse Tiberium
gloriae persane cupidum, quam vana aliorum dieta (an potius
sensa sua?) tam abunde atque adeo tam absurde commentari.
Non enim contemptus erat famae, sed longe via certior ac
melior ad laudem famamque grassari per modestiam et nomen
repudiati cultus divini quam per superbiam eiusdem cultus
usurpati. Sed in hanc sententiam quia multa paulo post subdam,
illud in praesentia spectemus, ac cives non tam ad sese quam
ad principem, quod dicebam posteriore loco, referamus: sane
perniciosas hinc quoque sentiemus huiusmodi coniecturas historicorum. Mirum enim est, administrationem civitatum ac regendi
onus imperii, quod per se difficile est, quanto ista difficilius
efficiant, atque perturbent. Non dicam eo nomine, quia regnorum arcana expediat clam populo, penes principem et consiliarios esse: sed quia haec ab illo populum abalienent, doceantque
suspecta omnia eius dieta factaque habere, atque illum tyranni
potius quam regis loco ducere. «Augustus addiderat (inquit
Tacitus) consilium coërcendi intra terminos imperii»: vere
hactenus atque historice; at cum addit: «incertum metu an per
invidia»1, de suo nimirum addit, hoc est accomodate ad invidiam apud populum principi conflandam, ceteraque eiusdem
facta simili coniectura interpretanda. Omitto illud, cum destinatis Roma militibus in insulam Africi maris ad Sempronium
Gracchum securi feriendum: «Quidam (inquit Tacitus) non
Roma eos milites, sed a Lucio Aspernate proconsule Africae
missos tradidere, auctore Tiberio, qui famam caedis posse in
Aspernatem verti frustra speraverat»2. Haec, inquam, atque
horum similia omitto, in quibus sunt, qui Tacitum reprehendant, quod supplicia reis illata a magistratibus invidiose referat
in principem, illa praecipue mandantem ut penes eosdem magistratus (quod idem scriptor ait) saevitia facti foret et invidia.
- ↑ Lib. I Annalium, [c. 11].
- ↑ Lib. I Annalium, [c. 53].
